Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ρένος Αποστολίδης
(2 Μαρτίου 1924 - 10 Μαρτίου 2004)
Κ'εγώ, από την πλευρά μου, πιστεύω πως ό,τι λέω πάει στο βάθος των συνειδήσεων -κάποιων συνειδήσεων- και δημιουργεί κριτήρια, στα οποία δεν αντέχει η πολιτική ανουσιότητα και κενότητα των φορέων και των κομμάτων και των παρατάξεων και των σχημάτων του ΚΟΝΦΟΡΜ! Πιστεύω, εντέλει, πως λίγο ακόμα, όχι πολύ, θα χορεύουν στον Τόπο μας τις γελοίες πολιτικές τους οι κενοί, γιατί θα ξυπνήση, θα ξυπνήση φοβερά -μην πλανιέστε- ο Λαός αυτός... Eγώ πάντως και θα πεθάνω ακόμα, αλλά θα κάνω το παν για να τον ξυπνήσω, να τον ξεσηκώσω!
Ρένου Αποστολίδη, "Το Κατηγορώ", 1965
Ο Ρένος Αποστολίδης είχε κάνει με το μολύβι, το στυλό, τη γραφομηχανή, 10000 χιλιόμετρα, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, κι όμως είναι μετρημένα, το τέταρτο της περιμέτρου της γης. Σαράντα τόμοι λογοτεχνία, κριτική σκέψη, δοκίμια, μελέτες φιλολογικές πάνω στον Ηράκλειτο κι άλλα αρχαιοελληνικά κείμενα, μαζί με την εφτάτομη Ανθολογία νεοελληνικής Ποίησης και Διηγήματος(κάπου 4000 σελίδες της αυστηρότερης ως γνωστόν κριτικής επιλογής).
Απ' τους νεώτερους θεωρείται "μοντέρνος", "παράλληλος του Μπόρχες".
Για τους παλιότερους είν' ο κυριώτερος εκπρόσωπος της "Γενιάς του Μεταπολέμου", με την πιο καυτή προσωπική μαρτυρία του Εμφυλίου '47-'49, κι ο πιο οξύς κριτικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας, πνεύματος γενικώτερα και "πολιτικής" στον Τόπο μας. Υπήρξε και καθηγητής φιλόλογος, και δημοσιογράφος, και βραβευμένος μ' "έγκυρα" υποτίθεται βραβεία, που απαξιούσε ν' άναφέρει ποτέ.
Μεταφρασμένος ελάχιστα σε ξένες γλώσσες, έξω απ' όλα τα πολιτικά κυκλώματα, κ' ενάντιος κάθε πολιτικής παράταξης (εξίσου άθλιες τις θεωρούσε όλες), αντιμαζικός κ' εγωτικός. Από νέον τον προσδιώρισαν οι μεγάλοι ρώσοι μυθιστοριογράφοι, κυριώτατα ο Ντοστογιέβσκι, κι απ' τους βασικούς στοχαστές: ο Ηράκλειτος κι άλλοι προσωκρατικοί, οι Αγνωστικοί και νεώτεροι Αναρχικοί, ο Νίτσε φυσικά κι ο Στίρνερ, ο Μπέρξον, ο Κρισναμούρτι κ.α.
Με τους γιούς του Στάντη & Ήρκο, την εποχή που δουλεύουν για την έκδοση των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στο σπίτι τους στου Παπάγου. Εδώ θα δουν το φως οι αξιόλογες επιστημονικές μελέτες / εκδόσεις τους - προϊον μιάς σπάνιας, δημιουργικής και ζωντανής συνεργασίας που συνεχίζει τη λόγια παράδοση τριών γενεών που ξεκίνησε ο Ηρακλής Αποστολίδης.
Το ύφος του δεν προκύπτει απ' τη νεοελληνική λογοτεχνία, παρά την ειδική γνώση του των κειμένων της, κι ούτε από άλλον κανένα. Ο πολύς κόσμος, τον γνώρισε σαν κατεξοχήν ασυμβίβαστο κριτή, από τις φλογερές εκπομπές του στην τηλεόραση ("Ανθολογία", "Ο Εμφύλιος μέσα μας") και το ραδιόφωνο.
Γιός του γεννημένου στον Πύργο της Βουλγαρίας δημοσιογράφου και ανθολόγου Ηρακλή Ν. Αποστολίδη (1893-1970), γνωστού αναρχικού και λόγιου με στέρεη φιλοσοφική παιδεία.
Σκεπτικιστής κι αγνωστικιστής, ο Ηρακλής κατέληξε στην Αθήνα στις αρχές του αιώνα, τσακωμένος με τον πάμπλουτο πατέρα του, λόγω της επαναστατικής του δράσης. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο μπήκε στη δημοσιογραφία, κʼ έφτασε πολύ σύντομα νʼ αρχισυντακτεύη στο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» (1917-1919), πριν μετατραπή σε όργανο του Κ.Κ.Ε., να διευθύνη την αναρχική εφημερίδα «ΑΜΥΝΑ» (1920). Ιδρυτικό μέλος της Ε.Σ.Η.Ε.Α., ήταν η ψυχή του κορυφαίου επιστημονικού έργου της νεώτερης Ελλάδας, της «ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑΣ» (του «ΠΥΡΣΟΥ»).
Εντελώς διαφορετικός χαρακτήρας απʼ το μικρό του γιό, το Ρένο, τον έμπασε στο διάβασμα της κορυφαίας ξένης λογοτεχνίας, των Αρχαίων (Πλάτων, Θουκυδίδης, Δημοσθένης, Ευριπίδης), της νεώτερης ευρωπαϊκής φιλοσοφίας (Καντ, Σπινόζα, Σοπενάουερ, Νίτσε, Μπέρξον, Κρισναμούρτι κ.ά.), και γενικά των πρώτων ποιοτήτων (Ντοστογιέφσκι, Τολστόϊ, Ίψεν) μα κυριότερα των αμφισβητητικών, δείχνοντάς του ταυτόχρονα και τους δρόμους γιά την προσπέλαση των μεγάλων θεωρητικών αναρχικών και μηδενιστών του 19ου αιώνα, των Ρώσων (Κροπότκιν, Μπακούνιν), των Γερμανών (κυρίως Στίρνερ) και των Γάλλων.
Ο Ρένος Αποστολίδης με τον πατέρα του Ηρακλή, στο γραφείο της Μηθύμνης, 1968
Στα χρόνια της κατοχής, μαθητής του Βαρβακείου ο Ρένος, και φοιτητής της Φιλοσοφικής μετά, μένει στη «μπλε πολυκατοικία» των Εξαρχείων κʼ είναι το κέντρο παρεών με τους Κ. Αξελό, Ι. Καμπανέλλη, Α. Σχινά, Π. Σπηλιωτόπουλο, Λ. Κύρκο, Κ. Παπαϊωάννου και αρκετούς άλλους, όπως τις ιστορεί ο ίδιος στην «Αλλη Ιστορία» (Αθήνα 1972 και βʼ έκδ. 2004).
Ανένταχτο κʼ επαναστατικό, πάντα, πνεύμα, μετέχει σʼ αντιγερμανικές διαδηλώσεις, και μετά το τέλος της Κατοχής και του Δεκέβρη του '44 δημοσιεύει το πρωτόλειό του: «Τρεις σταθμοί μιάς πορείας» (1945), εκφράζοντας τη βασική θέση του «όλως τρίτου» - από την οποία δεν απομακρύνθηκε κατʼ ουσίαν ποτέ.
Έγραφα συνέχεια. Κάθε στιγμή που στεκόμουν και δεν περπάταγα, δεν έτρωγα ή δεν κοιμόμουν. Συνέχεια! Και πάνω σ' όλες τις μάχες, για όλες τις σφαίρες και τα βλήματα που σφύριζαν... Με μια μανία τρελλή: Να ζήσω γράφοντας! (Μπορεί αυτό καταβάθος νάταν.). ["Πυραμίδα 67", Πρόλογος Ρένου Αποστολίδη στην 3η Έκδοση, 16. 11. 1995]
Στρατεύεται υποχρεωτικά στο στρατό της Δεξιάς με το χαρακτηρισμό «επικίνδυνος αριστερός ιδεολόγος, ιδιαιτέρως εύγλωττος», κʼ ενώ τον έχουν γιά τη Μακρόνησο, μετά από βίαιη αντίδρασή του, παίρνει τη χειρότερη μετάθεση: «λιπός» οπλίτης, στην πρώτη γραμμή του πυρός στην 9η Μεραρχία, 524 Τ/Π. Ο πατέρας του, στενός φίλος μεταξύ άλλων του Π. Κανελλόπουλου, τότε Υπουργού Εθνικής Αμύνης, συνεπής στις ιδεολογικές του αρχές, δεν χρησιμοποιεί κανένα μέσο γιά μετάθεση του γιού του.
Εκεί συμμετέσχε σε 35 μάχες, καθώς περιγράφει στην «Πυραμίδα 67» και σʼ άλλα κείμενά του, αρνούμενος να ρίξει έστω και μιά σφαίρα, με τη βασική θέση ότι καμμιά ιδέα δεν δικαιολογεί τον ανθρώπινο θάνατο. Απʼ την αντιμιλιταριστική του ιδεολογία κινδυνεύει να βρεθεί στο στρατοδικείο, αλλά τον σώζει δυό-τρεις φορές ο Α2 του τάγματος, ο Κ. Κουκούλης, ο ήρωας της ομώνυμης νουβέλας (ο Α2), την οποία εκδίδει ο Ρένος το 1968 εν μέσω Δικτατορίας, μη στέλνοντάς την στην λογοκρισία, όπως και κανένα άλλωστε βιβλίο του.
Εμφύλιος. Αριστερά, Τρίκαλα, 1947, μπροστά από το στρατιωτικό νοσοκομείο 407. Δεξιά, Κιάτο, 1949.
Μοναδικό ενδιαφέρον του στα δυόμιση χρόνια της θητείας του: να κρατάει σημειώσεις απʼ ό,τι συνέβαινε γύρω του στα περίφημα «μπλόκ» του. Ακόμα και τις ώρες των μαχών έβρισκε κάποια σημεία νʼ ακουμπήσει, έβγαζε το στυλογράφο του κʼ έγραφε ασταμάτητα.
Με την απόλυσή του, τελειώνει με άριστα τη Φιλοσοφική Αθηνών κ' εκδίδει την «Πυραμίδα 67», ενώ ακόμα λειτουργούσαν τα στρατοδικεία (λόγος γιά τον οποίο δεν αναφέρει ρητά την άρνησή του να χρησιμοποιήσει όπλο). Η Πυραμίδα είναι το βιωματικώτερο βιβλίο του Ρένου και προέκυψε από υλικό 5.500 σελίδων γραμμάτων σταλμένων στους δικούς του. Υμνήθηκε από κριτικούς όλων των παρατάξεων και χτυπηθηκε αμείλικτα (και διά της σιωπής) από τα επίσημα κόμματα Δεξιάς κι Αριστεράς. Σήμερα, μετά από μισόν αιώνα απʼ την 1η του έκδοση, θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε σαν το σημαντικώτερο βιβλίο γιά τον Εμφύλιο.
Με τον γάτο του, Κεραυνό. Θα του αφιερώσει το ομώνυμο βιβλίο...
Tο 1952, ξεκινάει, μαζί με τον πατέρα του, το λογοτεχνικό-κριτικό περιοδικό «Τα Νέα Ελληνικά» απʼ το οποίο καταφέρεται κατά της υπερεκτιμημένης Γενιάς του ʼ30. Παρά την τερατώδη κυκλοφοριακή επιτυχία του εντύπου ο Ηρακλής Αποστολίδης, μετά την προσφυγή του Καραγάτση και άλλων εκπροσώπων της «Γενιάς» στα δικαστήρια αποφασίζει νʼ αναστείλει την κυκλοφορία του στο 7ο τεύχος. «Τα Νέα Ελληνικά» αφʼ ενός νεκρανασταίνουν και συσπειρώνουν την προπολεμική Γενιά και αφʼ ετέρου αναδεικνύουν τη μεταπολεμική αμφισβήτηση, το "νέο λόγο". Το περιοδικό βγάζει άλλα δύο τεύχη το ʼ57, και στην τρίτη του περίοδο επανεκδίδεται το ʼ66, ώσπου κλείνει οριστικά (στο 17ο τεύχος) στις 21-4-67.
Στη συνέχεια, μετά την πρώτη φάση των «Νέων Ελληνικών» ο Ρένος εκδίδει τις «Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές» (Κρατικό βραβείο Διηγήματος, 1959), και έπονται το ταυτοτικό του «Ο Γρασαδόρος και τα χειρόγραφα του Max Tod», όπου εκφράζει καιριότατα τη λατρεία του στη μηχανή, στο μέταλλο, στην «τίμια δούλη ύλη». Κεντρικό πρόσωπο είναι ο γρασαδόρος ενός ιδανικού υπεροχήματος, αφοσιωμένος απόλυτα στη «θεραπεία της ύλης». Στο πρόσωπο αυτό ο συγγραφέας δοξάζει τη μορφή του ίδιου του πατέρα του, που, αν και δεν είχε καμμιά σχέση με το μηχανικό κόσμο, υπήρξε υπόδειγμα ευσυνείδητου ανώνυμου πνευματικού εργάτη.
Αριστερά, με το Γιάννη Σκαρίμπα. Δεξιά, με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη.
Ακολουθεί η «Κριτική του Μεταπολέμου» (1962), με σελίδες σκληρής κριτικής της νεοελληνικής πραγματικότητας. Επόμενη συλλογή διηγημάτων του είναι η «Βορά στο θηρίο» (1963), που βγαίνει σε 2η έκδοση το 1973, συμπληρωμένη με 7 ακόμα κομμάτια υπό τον τίτλο «Από τον κόσμο ΡΑ» (όπου ΡΑ, δεν είναι παρά τα αρχικά του ίδιου του συγγραφέα).
Μετά την πολυθρύλητη εισβολή στη Βουλή, το καλοκαίρι του 1964, βγάζει την επόμενη χρονιά «Το Κατηγορώ» (1965): ο ανυποχώρητος αναρχικός εξηγεί ότι όλη αυτή η πράξη έγινε απʼ τον ίδιο γιά να υπογραμμίσει στον εύπιστο κόσμο ότι δεν έφερε στην εξουσία παρά «το χασάπη Παπατζή του ʼ44, τον άνθρωπο των Αγγλοαμερικάνων που εγκατέστησε τη Δεξιά στην Ελλάδα». Το νόημα της κίνησής του αυτής βέβαια, όπως ήταν φυσικό, διαστρεβλώθηκε από τις κυβερνητικές εφημερίδες και κυρίως από γνωστό συγκρότημα Τύπου, δυσφημίζοντας σε μεγάλο μέρος του λαού την επαναστατική αυτή ενέργεια.
Η ιστορία που θα διαβάσετε είν' οι μάταιες προσπάθειες ενός απ' τους ήρωές της να γράψη - άλλη φράση δε βρήκα πιο αληθινή απ' αυτήν... ["Στη γέμιση του φεγγαριού", σελ. 160 ]
Στη διάρκεια της Δικτατορίας, αντίθετα με τη γραμμή της πλειονότητας των λογοτεχνών, ο Ρένος απέδειξε πως αντίσταση γίνεται γράφοντας κι όχι σιωπώντας. Ετσι, αγνοώντας τη λογοκρισία της Δικτατορίας και γράφοντάς το μάλιστα πάντα στα εσώφυλλα, εκδίδει σειρά νέων βιβλίων του: «Στη γέμιση του φεγγαριού», 1967 (διηγήματα), «Κλειδιά» 1968 (μονογραφίες), «Η άλλη ιστορία» 1972 (μυθιστορία), «Ανθύλη» 1973 (νουβέλα), επανεκδίδοντας ταυτόχρονα όλα τα εξαντλημένα του βιβλία με πρώτη-πρώτη την αντιπολεμική «Πυραμίδα 67».
Το 1974 στήνει το περιοδικό «Τετράμηνα» απʼ όπου, ως το τεύχος 18, δημοσιεύει όλα τα γραφτά του: κριτικές διηγήματα μα κυριώτατα, σε συνέχειες, την πρωτότυπη μελέτη του για τον Ηράκλειτο και τους Προσωκρατικούς -θέμα το οποίο τον απασχολέι επί χρόνια και μένει εν πολλοίς ανέκδοτο, εγκατεσπαρμένο στο περιβόητο, καθώς ορθά χαρακτηρίστηκε, προσωπικό Αρχείο του.
Με δημοσιογράφους στην Αίγυπτο, 1995. Διακρίνονται από αριστερά, ο Ρένος με τους γιούς του και δίπλα στην κάμερα ο Θοδωρής Ρουσσόπουλος.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ρένος, απ' το 1950 ως το 1968, γράφει μόνο διηγήματα και κριτικές, έχοντας απομακρυνθεί απʼ τη θεματολογία του Εμφυλίου. Αλλʼ απʼ το 1968 ως το τέλος της ζωής του ξαναγυρνάει ολοένα και συχνότερα πίσω. Ο Ρένος στην ουσία, αν συγκέντρωνε κανείς τα σχετικά γραφτά, θα μπορούσε νάμενε μεταξύ άλλων και σαν ο καθαυτό ι σ τ ο ρ η τ ή ς του Εμφυλίου.
Πολλά θα μπορούσαν να γραφτούν και θα γράφονται, και μάλιστα με αφορμή τις επερχόμενες τα προσεχή χρόνια δημοσιεύσεις του ογκώδους ανέκδοτου υλικού που έχει αφήσει στο πρωτοφανές γιά τα ελληνικά δεδομένα Αρχείο του, το οποίο περιλαμβάνει υλικό απ' τα νεανικά χρόνια του Ηρακλή (περί το 1910) έως έξι ημέρες προ του θανάτου του, σε σύνολο 40.022 σελίδων, γραμμένων είτε με το χέρι του, είτε με τη θρυλική γραφομηχανή του. Εκεί μέσα, βρίσκονται σχετικά καταταγμένες χιλιάδες επιστολές, απ' τον Τέλλο Αγρα, το Ρίτσο, τον Ελύτη, το Βρεττάκο, ως την Κική Δημουλά, ανέκδοτα διηγήματα, δοκίμια, κριτικές, σκέψεις, σχόλια γιά βασικές μονάδες της νεοελληνικής λογοτεχνίας (κυριότατα γιά Σολωμό), όπου όταν δημοσιευθούν θʼ ανατρέψουν πολλά από τα κρατούντα.
Πυραμίδες 1995. Στάντης, Ήρκος & Ρένος Αποστολίδης.
Με το αξέχαστο χρώμα της φωνής του, διαβάζει ατελείωτες ώρες: αποσπάσματα από το προσωπικό του αρχείο, δικά του ποίηματα και πεζά, σελίδες απ' την Ανθολογία... Στιγμές μοναδικές, ανεπανάληπτες για τους τυχερούς φιλους.
Έγραφα Και κάγχαζε ο ανατιναχτής, ο φορέας του Ανάποδου, του αντίστροφου όλων των καλοϋπολογισμένων βρομολογαριασμών...["Ουλάν Μπατόρ", σελ. 586 ]
Εξ άλλου έχει αφήσει 19 μεγάλα κλασέρ κατʼ αρχάς ανθολογουμένων ποιημάτων και άλλων κειμένων, καθώς και καμμιά τρακοσαριά κασσέτες. Ανάμεσά τους σώζονται κʼ οι παλιές μαγνητοταινίες της «Μάχης του Max Tod», καθώς την ονόμαζε ο ίδιος, σχετικές με την υπόθεση της δημοσίευσης διηγημάτων της Ανθολογίας στον ημερήσιο Τύπο (1969). Εκεί ακούγονται ακόμα οι χυδαίες ύβρεις του Λαδά, οι απειλές φανατικών αξιωματικών του στρατιωτικού καθεστώτος κατά της ζωής του Ρένου και της οικογενείας του κι, απʼ την άλλη, η φωνή λ.χ. του Κ. Βάρναλη και άλλων, που τον παροτρύνει να συνεχίσει υπερθεματίζοντας γιά την ανατινακτική της Χούντας κίνηση, με τʼ αξιώτατα κείμενα της Γραμματείας μας.
Στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας ο Ρένος πραγματοποίησε ένα παλιό του όνειρο - από την εποχή που ήταν καθηγητής:
Μετέφρασε και σχολίασε ένα κορυφαίο έργο της νεώτερης ευρωπαϊκής Ιστοριογραφίας, την «Ιστορία του Ελληνισμού» του J.G.Droysen, σε 6 ογκώδεις τόμους (ο τελευταίος τόμος αναμένεται να εκδοθεί το 2009).
Το εγχείρημα πραγματοποιήθηκε σε διαρκή συνεργασία με τους δύο φιλολόγους-ιστορικούς γιούς του, Ηρκο και Στάντη, που ανέλαβαν το αυστηρά επιστημονικό μέρος. Στη μετάφρασή του ο Ρένος εισάγει ένα πρωτότυπο ιστοριογραφικό λόγο: η γλώσσα είναι Δημοτική αλλά μιά Δημοτική εμπλουτισμένη απʼ την ορολογία της όλης Ελληνικής σε μιά σύνταξη σφιχτή, χωρίς χαλαρότητες και παρατακτικές προτάσεις μʼ ευκρίνεια που μας πάει στον Αρχαίο Λόγo.
Επιστροφή στα μέρη του Εμφύλιου. Χαράδρα Ρεκά.
Αποκορύφωμα της δημιουργικής κριτικής του είν' ο σχολιασμένος τόμος των Απάντων του Καβάφη (2003), σε συνεργασία, πάλι, με τους γιούς του. Το έργο αποτελεί στην ουσία γέφυρα μεταξύ της Ανθολογίας και της πολυετούς εργασίας των τριών στην Ελληνιστική Ιστορία. Κανείς άλλος δεν ήταν τόσο αρμόδιος γιά την ερμηνεία του Καβαφικού ιστορικού υποβάθρου. Κʼ εδώ πρέπει να θυμίσουμε ότι τον μεγάλο Αλεξανδρινό, στη δεκαετία του ʼ30, τον επέβαλε, μέσω της Ανθολογίας του, ο Ηρακλής, ερχόμενος σε σύγκρουση τόσο με τον ίδιο τον Παλαμά, όσο και με τον σολωμιστή φίλο του, Γ. Αποστολάκη.
Τέλος, στα χρόνια τούτα, παρά την απορρόφησή του στην Ιστορία και τη Φιλολογία έβγαλε νέους τόμους πεζών, με αποκορύφωμα την αυτοβιογραφική «Ουλαν Μπατόρ» (1999), και το κύκνειο άσμα του «Το μαύρο καράβι» (2003), έτσι που τα βιβλία του να φτάνουν τους 26 τόμους, στα οποία προστίθενται 7 τόμοι της Ανθολογίας, 1 του Καβάφη, και 4 εκδεδομένοι τόμοι της Ιστορίας του Ελληνισμού, δηλαδή σύνολο 38, μαζί με 43 τεύχη περιοδικών, και επί πλέον τα προαναφερθέντα ανέκδοτα, κι όλο το Αρχείο του.
Ο λόγος του είναι κατʼ εξοχήν βιωματικός, συχνά μακροπερίοδος κʼ εκ των πραγμάτων «δύσκολος». Ωστόσο είναι άμεσος και προεχόντως προφορικός, φωνητικός θα λέγαμε, με ιδιαιτέρως προσεγμένη επεξηγηματική στίξη, που απʼ τη μιά υπηρετεί απόλυτα τον πυρακτωμένο λόγο του φλεγόμενου συγγραφέα κι απʼ την άλλη φωτίζει με απίστευτη ευκρίνεια και την παραμικρή λεπτομέρεια οποιουδήποτε νοήματος, φράσης, λέξης, υποψίας. Φυσικά κʼ είναι πυκνός, πυκνότατος.
Είναι χαρακτηριστικό του ότι τα βιβλία, ακόμα κʼ η Ανθολογία του, είναι κατεξοχήν πυκνοτυπωμένα, χωρίς διάστιχα, μʼ ελάχιστα περιθώρια. Δεν του άρεσαν, έλεγε συχνά, τα κενά, οι σιωπές, οι διαστάσεις. Αλλά κʼ οι επιστολές του προς διαφόρους, είτε χειρόγραφες, είτε με τη γραφομηχανή, δεν άφηναν περιθώριο, ούτε αμφισβήτησης και αλλοίωσης του ακριβούς λόγου του, ούτε και το ελάχιστο του χαρτιού επιτέλους! Εγραφε απʼ τη μιά ως την άλλη άκρη, κʼ είχε καταφέρει και τη γλώσσα και την περίφημη γραφομηχανή του να τον υπηρετούν. Είχε κάνει ακόμη και μετατροπές, προσθέτοντας και βαρεία στα πλήκτρα, γιά να μπορεί να οξυτονίζει, παρά τον κανόνα, ό,τι ήθελε, να υπογραμμίζει, και ποτέ δεν του έφταναν τα «μπολντ», τα «Λειψίας», τα εισαγωγικά, τα κόμματα, οι τελείες κ.λ.π.
Με τον Γιάννη Σταύρου, 2003-2004. Στο εργαστήριο του ζωγράφου, στο γραφείο του Ρένου.
Καθόταν πάντα στο γραφείο του. Ολες τις ώρες, είτε δουλειάς είτε σχόλης, που άλλωστε δεν υπήρχε ποτέ, αφού όλες οι ώρες της δουλειάς ήσαν ένα απερίγραπτο πανηγύρι, μιά άνευ προηγουμένου σχόλη κʼ οι ώρες της σχόλης μιά αδιάκοπη εργασία γέννησης ή αναστύλωσης συνειδήσεων. Δεν υπήρχε γιʼ αυτόν «σαλόνι», «καναπές». Ολοι όσοι έφθαναν σπίτι του γύρω απʼ το γραφείο του συγκεντρώνονταν και πολλές φορές στριμώχνονταν ή και, κρυφά του, εποφθαλμιούσαν ανταγωνιζόμενοι τις πιό κοντινές του θέσεις γιά να κάτσουν.
Εβλεπε τους πάντες. Ως μέσα τους βαθειά, ως το έσχατο κύτταρό τους, ως την τελευταία λεπτομέρεια. Δεν του ξέφευγε τίποτα ποτέ. Ηταν η συνείδηση, η κατʼ εξοχήν συνείδηση όλων και του καθενός χωριστά. Απʼ τον εαυτό του κανείς μπορούσε να ξεφύγει. Απʼ το Ρένο ποτέ! Έλεγε γελώντας: "Τα κρανία σας είναι κρυστάλλινα".
Ώρα που δε θα προκαλής.. - ώρα που δεν μπορούσες, θάρθουν!..Θα προλάβης τότε να δης και τα κίτρινα φώτα μπρος σου." ["Από τον κόσμο Ρα", σελ. 30 ]
Μπροστά του η γραφομηχανή ή κάποιο πρωτόγραφό του που διάβαζε και διόρθωνε ταυτόχρονα, διακόπτοντας και μη διακόπτοντας την ανάγνωση. Που δεν ήταν ανάγνωση, ήταν απαγγελία, παράσταση, εξαγγελία, θούριος, τραγούδι, φωτιά που σε συνέπαιρνε κʼ έφευγες στον κόσμο Ρ.Α...
Ατσάλινος και μαζί τρυφερός τρυφερώτατος, τόσο που ο γάτος του, ο Κεραυνός, σουλατσάριζε άνετα πλάϊ του, πάνω του, πάνω στο γραφείο του, στα γραφτά του και τις πιό κρίσιμες στιγμές. Θυμωμένος σαν παιδάκι μʼ όλους και μʼ όλα. Ακόμα και με τους πιό δικούς του. Αλλʼ εγκάρδια θυμωμένος πάντα, ανίκανος να «κρατήσει» όποιο θυμό του εναντίον όποιου και του εχθίστου του, αν τον έβλεπε σε κατάσταση αδυναμίας.
Αδυνατώντας να γράψει μυθιστόρημα λόγω του αψίκορου χαρακτήρα του, παρά που το επιποθούσε και το ζήλευε, και γενικά μεγάλο κείμενο που απαιτεί μακρά περίοδο υπομονής και δίοδο από δρόμους αναγκαστικής νηφαλιότητας, κατάφερε ωστόσο να «συρράψει» πολλά μικρότερα στην «Ουλάν Μπατόρ» κι άλλα του, αλλά κʼ επέβαλε στον εαυτό του τη συνέχιση της Ανθολογίας του πατέρα του και τη μετάφραση του Droysen, παρά ταύτα.
Ο Ρένος, όπως θέλουν να τον θυμούνται οι φίλοι του από τη νέα γενιά - κ' είναι πολλοί...
Πηγές:
- www.renosapostolidis.gr — Επίσημος ιστοχώρος και ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των κληρονόμων του Ρένου Αποστολίδη.
- «Ο αιρετικός λόγος ενός μοναχικού» — Άρθρο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 19 Απριλίου 2004.
- «Δεν θα μπορούσα να ζήσω βάζοντάς το στα πόδια» — Συνέντευξη που παραχώρησε ο συγγραφέας στην Αργυρώ Κραββαρίτη το 2001· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 19 Απριλίου 2004.
- «Καλό είναι να εισπράττεται και το τίποτα» — Αποφθέγματα του αιρετικού Ρένου Αποστολίδη· στην Ελευθεροτυπία, 11 Μαρτίου 2004.
- «Για όσους γίνεται λόγος σήμερα, περίπου όλοι ανάξιοι είναι» — Συνέντευξη που παραχώρησε ο συγγραφέας στον Βασίλη Καλαμαρά επ' ευκαιρία της κυκλοφορίας του τελευταίου του βιβλίου· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 8 Δεκεμβρίου 2003.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ε. Χ. ΓΟΝΑΤΑΣ
(Αθήνα, 1924 – Αθήνα, 2006)
Γόνος εκλεκτής οικογένειας από το Αϊβαλί, διακεκριμένος δικηγόρος.
Ιδιότυπος ποιητής και διηγηματογράφος.
Χαρακτηρίστηκε ως «λογοτέχνης του παράδοξου».
Ολιγογράφος και αδιάφορος για τη δημοσιότητα, έγινε ευρύτερα γνωστός χάρη στο Νίκο Εγγονόπουλο, που τον "ανακάλυψε" τη δεκαετία του Εβδομήντα.
Μολονότι αποκομμένος από το ευρύτερο λογοτεχνικό περιβάλλον των Αθηνών, υπήρξε στενός φίλος με τους ποιητές Μίλτο Σαχτούρη και Δημήτρη Παπαδίτσα και τους στιλίστες πεζογράφους Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο και Νίκο Καχτίτση.
Εργογραφία:
1.Ποίηση
1959 : " Η κρύπτη"
2. Διηγήματα-Αφηγήματα
1963: "Το βάραθρο"
1963: "Οι αγελάδες"
1986: " Ο φιλόξενος καρδινάλιος"
1991: "Η προετοιμασία"
2006: "Τρεις δεκάρες"
Χαρακτηριστικό των κειμένων του Γονατά είναι η λακωνικότητα του λόγου και ο συνδυασμός στοιχείων που εκ πρώτης όψεως φαίνονται ασυμβίβαστα μεταξύ τους.
Αυτή όμως η "παραδοξότητα" δεν είναι τίποτε άλλο παρά η έκφραση της ίδιας της ζωής, που κατά τον ποιητή μπορεί να είναι ταυτόχρονα λογική και παράλογη .«Δεν κατασκευάζω όνειρα. Δεν είμαι "ονειροποιός". Ό,τι γράφω, είναι βιωμένο. Και το φανταστικό στοιχείο που βλέπουν στο έργο μου είναι στην ουσία το παράλογο, έχει σχέση με τον διχασμό της πραγματικότητας.», είπε ο χαρακτηριστικά σε μια συνέντευξή του στην εφημ. Τα Νέα ( 4 Ιουνίου 1994).
Ο Γονατάς , εκτός από δημιουργικός λογοτέχνης, υπήρξε και λαμπρός μεταφραστής. Μας έδωσε μιαν "Επιλογή από τις Voces του Αντόνιο Πόρτσια" (Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για το 1994) καθώς και κείμενα των Γκέοργκ Kρίστοφ Λίχτενμπεργκ, Ιβάν Γκολ, Γκιστάβ Φλομπέρ, κ.ά.
~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~
To δάσος
Ανεβαίνοντας το λόφο αντίκρισα στον ορίζοντα τις ατέλειωτες πλούσιες φυλλωσιές του δάσους, που τις λίκνιζε ο άνεμος. Δεν ένιωσα όμως καμιά δροσιά στην ψυχή μου. Φτάνοντας στην κορφή παρατήρησα πως ο λόφος κι από την άλλη μεριά ήταν ολότελα γυμνός.
Σ' όλη την έκταση γύρω ούτε ένας κορμός δέντρου. Μόνο στον ουρανό πλέανε αθόρυβα τα φύλλα, τα αμέτρητα πράσινα φύλλα πού είχα δει από μακριά, σα δίχτυα κρεμασμένα πάνω απ' τα κεφάλια μας. Τρέμανε όλα μαζί στον αέρα, μα δε σκόρπιζαν, όπως τ' αστέρια, μ' όλο πού κανένα κλαδί, κανένα κοτσάνι δεν τα βαστούσε.
Δεν κρατήθηκα. "Και πώς ξεκουράζονται εκεί τα πουλιά;", είπα.
"Σ' αυτά τα δέντρα έρχονται μόνο οι σκιές των πουλιών να καθίσουν", μου εξήγησαν ήσυχα με μια φωνή οι δύο άγνωστοι που με συντροφεύαν.
"Ναί. Βλέπω", φώναξα. "Κοπάδια πουλιά κουρνιάζουν στα φυλλώματα χωρίς τα κορμιά τους".
Οι σύντροφοι μου κοιτάχτηκαν μ' απορία.
"Εσύ ποιός είσαι που μπορείς και τα βλέπεις;", γυρίζει και μου λέει ανήσυχος ο ένας. Πριν προλάβω ν' απαντήσω, σκύβει στον διπλανό του και τους ακούω που ψιθυρίζουν:
"Πώς βρέθηκε αυτός μαζί μας; Για δώσ' μου τον κατάλογο να ρίξω μιά ματιά".
"Δεν τον έχω απάνω μου. Μα τι τον ρωτάς; Αφού είδε, δικός μας θα 'ναι κι αυτός. Σ' τό 'χω ξαναπεί, να κλείνεις καλά όταν βγαίνεις".
Για πρώτη φορά τους πρόσεξα καλύτερα, τυλιγμένους στο λεπτό μενεξεδί φως του δειλινού. Φορούσαν τα ίδια ρούχα, τα ίδια πουκάμισα, τις ίδιες άσπρες γραβάτες και τα χλωμά τους πρόσωπα με το μικρό μαύρο μουστάκι ήταν ολόιδια.
"Είσαστε δίδυμοι;", τους ρώτησα.
Δε μ' απάντησαν. Έστησαν μπρος μου έναν μεγάλο καθρέφτη. Κοιτάχτηκα κι είδα πως φορούσα κι εγώ τα ίδια ρούχα, την ίδια γραβάτα και πως το πρόσωπο μου, αγνώριστο, κατακίτρινο, ήταν ίδιο κι απαράλλαχτο με το δικό τους.
Η καμπάνα σήμανε μακριά. Με πήραν απ' το χέρι κι αρχίσαμε να κατεβαίνουμε αμίλητοι τη χωματένια σκάλα. Ψηλά από πάνω μας φαινότανε ο ουρανός σκούρος γαλάζιος, στολισμένος με τα πρώτα αστέρια. Άνοιξαν τη φαρδιά καγκελόπορτα και μ' έσπρωξαν σ' έναν απέραντο κήπο, γεμάτον άσπρους στρογγυλούς βράχους. Πουθενά δε φαίνονταν λουλούδια. Μονάχα πρασινάδες. Όμως μιά γνώριμη άχνα ανέβαινε μέσα απ' τη γη, μεθυστική σα λιβάνι.
Εκδόσεις "Στιγμή", Αθήνα 1992
Απρίλιος 1986.
Τυπογραφείο των εκδόσεων "Στιγμή".
Ο Ε. Γονατάς απαθανατίζεται φουμάροντας το τσιγάρο του
δίπλα στο Μ. Αναγνωστάκη.
Κοντά τους η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου και ο Σπύρος Τσακνιάς.
Η φωτογραφία από το περιοδ. Αντί, τ. 527-528, 1993
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Max Schreck (11/6/1879-1936)
Οι ειδικοί περί τον κινηματογράφο είναι ομόφωνοι:
κανείς ηθοποιός, από καταβολής 7ης Τέχνης, δεν έπαιξε καλύτερα
το ρόλο του αιμοδιψούς Δράκουλα από τον Γερμανό Max Schreck.
Ο άνθρωπος αυτός υπήρξε σπουδαίος θεατράνθρωπος,
πριν γίνει παγκοσμίως γνωστός από την ταινία του Μουρνάου Nosferatu (1922).
Η τύχη μάλιστα παίζει διασκεδαστικά παιχνίδια, αφού,
κατά σύμπτωση, το τέρας που γέννησε η φαντασία του Άγγλου
Μπραμ Στόκερ, το 1897, και επέπρωτο να γίνει συνώνυμο του τρόμου,
βρήκε την ιδανική του ενσάρκωση στο πρόσωπο ενός
καλλιτέχνη, το επώνυμο του οποίου σημαίνει...τρόμος!
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Tristan Tzara (1896-1963)
Διανοούμενος, ποιητής και θεωρητικός της τέχνης στον εικοστό αιώνα, ιδρυτής (μαζί με τους Χανς Αρπ και Ούγκο Μπαλ) του εικονοκλαστικού κινήματος του Ντανταϊσμού.
Οι ντανταϊστές, προκλητικοί και χλευαστικοί απέναντι στον αρρωστημένο καθωσπρεπισμό της αστικής τάξης, είχαν ως αρχικό στέκι το θρυλικό "Καφέ Βολταίρος" της Ζυρίχης , αλλά απλώθηκαν γρήγορα στη Δυτική Ευρώπη και κάλυψαν όλα τα πεδία της τέχνης.
Από τους κόλπους τους ξεπετάχτηκε ο υπερρεαλισμός, στον οποίο προσχώρησε και ο Τζαρά.
Ο Τζαρά, όπως ο Μπρετόν και πολλοί άλλοι σουρεαλιστές, ερωτοτρόπησε πολλές φορές με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, από το οποίο αποχώρησε το 1956, διαμαρτυρόμενος για τη στάση του κατά την εξέγερση της Ουγγαρίας και το πνίξιμο της επανάστασης από τα Σοβιετικά στρατεύματα.
VI [.......]
το μεταξύ δύο αντίθετων ειδήσεων σφηνωμένο στόμα κολλά
απροσδόκητα όπως ο κόσμος ανάμεσα στις μασέλες του
και ο πενιχρός φθόγγος θρυμματίζεται στο τζάμι
διότι ποτέ μία λέξη δε δρασκέλισε το κατώφλι
του σώματος [......]
Τριστάν Τζαρά: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
(L'Homme approximatif), 1931.
Παρίσι 1930. Ιστορική φωτογραφία από μία σύναξη επιφανών σουρεαλιστών.
(Από αριστερά προς τα δεξιά)
Τριστάν Τζαρά, Πολ Ελυάρ, Αντρέ Μπρετόν, Χανς Αρπ,
Σαλβατόρ Νταλί, Υβ Τανγκί , Μαξ Ερνστ, Ρενέ Κρεβέ, Μαν Ρέι.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
ΜΑΡΓΚΑΡΕΤ ΜΙΝΤ
( 1901-15 Νοεμβρίου 1978 )
Ταξίδεψε στα νιάτα της σε περιοχές όπου ζούσαν πρωτόγονοι άνθρωποι και έζησε πολλά χρόνια ανάμεσά τους, μελετώντας τον πολιτισμό τους.
Τα βιβλία της Coming of Age in Samoa: A Psychological Study of Primitive Youth for Western Civilization ( 1928 ) και Sex and Temperament in Three Primitive Societies (1935) έκαναν πάταγο στο χώρο της κοινωνικής ανθρωπολογίας, τινάζοντας πολλά από τα στερεότυπα του "πολιτισμένου" δυτικού ανθρώπου.
Η αναλυτική σκέψη της, μέσω της σχολαστικής καταγραφής και ταξινόμησης της καθημερινότητας και των ηθών και εθίμων των πρωτογόνων του Τροπικού στα νησιά του Ειρηνικού και της Ασίας, αποκρυσταλλώθηκε σε ένα προκλητικό συμπέρασμα για την εποχή της.
Οι πρωτόγονες αυτές κοινωνίες, είπε η Μιντ, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε, είναι κοινωνίες της μη-βίας και αυτό τους επιτρέπει να ζουν μια ζωή πιο ευτυχισμένη από τη ζωή των Δυτικών.
Βεβαίως, σήμερα, η θεωρία αυτή έχει καταρριφθεί από τους νεότερους κοινωνικούς ανθρωπολόγους, που απέδειξαν ότι και αυτές οι κοινωνίες είναι εξίσου βίαιες με τις κοινωνίες των "πολιτισμένων" ανθρώπων.
Η ρηξικέλευθη όμως αμερικανίδα ανθρωπολόγος και ψυχολόγος θα μείνει στην ιστορία ως η πρωτοπόρα επιστήμων που δίδαξε γενεές ανθρώπων σχετικά με την αξία του να κοιτούν προσεκτικά και με ανοιχτό μυαλό τους άλλους πολιτισμούς, για να κατανοούν καλύτερα τον σύνθετο χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης.
Παράλληλα, οι αγώνες της για τα δικαιώματα της γυναίκας την κατατάσσουν ανάμεσα στις πιο σπουδαίες γυναίκες όλων των εποχών.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
"Το να είσαι ηθοποιός σημαίνει να είσαι παιδί!"
*
"Αν δεν έχεις εχθρούς , δεν έχεις χαρακτήρα!"
" Με ρωτάτε αν απάτησα ποτέ τη γυναίκα μου. Σας απαντώ:
Όταν έχεις φιλέτο στο σπίτι σου, δε βγαίνεις έξω για να φας χάμπουργκερ!"
*
" Οι άνθρωποι μένουν παντρεμένοι επειδή το θέλουν, όχι επειδή οι πόρτες είναι κλειδωμένες!"
" Σκέφτομαι το επιτάφιο επίγραμμά μου:
Ενθάδε κείται ο Πολ Νιούμαν,
που πέθανε επειδή τα μάτια του έγιναν καφέ!"
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
ΧΕΝΡΙΚ ΙΨΕΝ. (20/3/1828-1906)
Πασίγνωστος Νορβηγός δραματουργός.
Θεωρείται "πατέρας" του σύγχρονου ρεαλιστικού θεάτρου.
Στηλίτευσε την αναλγησία και τις υποκριτικές σχέσεις των ανώτερων αστικών στρωμάτων, συμβάλλοντας στην απομυθοποίηση ενός τρόπου ζωής που στηρίζεται σε ηθικούς κανόνες άκαμπτους και ξένους προς τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.
Η υποδειγματική τεχνική, η βαθιά ψυχολογική ανάλυση των χαρακτήρων,η διεισδυτική ματιά στην άβυσσο των αντικρουόμενων αισθημάτων, των λογικών αμφιβολιών και των παραισθήσεων των ηρώων του αλλά και η ποιητική ατμόσφαιρα που αναδύεταιμέσα από τα έργα του, του δίνουν περίοπτη θέση στο Πάνθεον της παγκόσμιας δραματουργίας.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ HENRIK IBSEN
( πηγή : WIKIPEDIA)
- 1850 Catiline (Catilina)
- 1850 The Burial Mound (Kjæmpehøjen)
- 1851 Norma (Norma)
- 1852 St. John's Eve (Sancthansnatten)
- 1854 Lady Inger of Oestraat (Fru Inger til Østeraad)
- 1855 The Feast at Solhaug (Gildet paa Solhoug)
- 1856 Olaf Liljekrans (Olaf Liljekrans)
- 1857 The Vikings at Helgeland (Hærmændene paa Helgeland)
- 1862 Love's Comedy (Kjærlighedens Komedie)
- 1863 The Pretenders (Kongs-Emnerne)
- 1865 Brand (Brand)
- 1867 Peer Gynt (Peer Gynt)
- 1869 The League of Youth (De unges Forbund)
- 1873 Emperor and Galilean (Kejser og Galilæer)
- 1877 Pillars of Society (Samfundets Støtter)
- 1879 A Doll's House (Et Dukkehjem)
- 1881 Ghosts (Gengangere)
- 1882 An Enemy of the People (En Folkefiende)
- 1884 The Wild Duck (Vildanden)
- 1886 Rosmersholm (Rosmersholm)
- 1888 The Lady from the Sea (Fruen fra Havet)
- 1890 Hedda Gabler (Hedda Gabler)
- 1892 The Master Builder (Bygmester Solness)
- 1894 Little Eyolf (Lille Eyolf)
- 1896 John Gabriel Borkman (John Gabriel Borkman)
- 1899 When We Dead Awaken (Når vi døde vaagner)
"Peer Gynt" και είναι γραμμένο από το φίλο του συνθέτη Edvard Grieg (1843-1907).
Οι στίχοι του ανήκουν στον Ibsen. Αναγράφεται στον κατάλογο των έργων του Edvard Grieg ως Σουίτα Νο 2. (op. 23 Νο 19).
Ηχογραφήθηκε το 1982 με την Ορχήστρα της Ακαδημίας του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών.
Διευθυντής Ορχήστρας ο Σερ Neville Marriner.
Τραγουδά η Lucia Popp.
ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
( μετάφραση στα Αγγλικά)
The winter may pass
and the spring disappear, the spring disappear;
The summer too will vanish and then the year,
and then the year.
But this I know for certain: you'll come back again,
you'll come back again.
And even as I promised you'll find me waiting then,
you'll find me waiting then.
Oh-oh-oh ....
God help you when wand'ring your way all alone,
your way all alone.
God grant to you his strength as you'll kneel at his throne,
as you'll kneel at his throne.
If you are in heaven now waiting for me,
in heaven for me.
And we shall meet again love and never parted be,
and never parted be!
Oh-oh-oh ....
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Δε θα το ελεγα, διοτι αυτο οπως και τα προηγουμενα ειναι αυτουσια κειμενα απο συγκεκριμενα blogs.
Δλδ, περι Νταλι ειναι του μπλογκερ "Roadartist": https://roadartist.blogspot.com/2009/01/salvador-dal.html
Και τα 2 πρωτα που παρεθεσες, εαν θυμαμαι καλα, του "gerontakos"...
Απο οσο γνωριζω πρεπει να γινεται ακριβης αναφορα των πηγων, εκτος εαν εσυ εισαι ο gerontakos & ο roadartist...
Τι διαφορά έχει να αντιγράφεις μια βιογραφία από ένα απόκομμα εφημερίδας ή από ένα βιβλίο ή από ένα blog ή να κάνεις συρραφή τους;
Η αντιγραφή είναι αντιγραφή...
Για γεγονότα ζωής γράφουμε. Φυσικό κι επόμενο είναι να συμβαίνει αυτό.
Αν συλλέξω μισή γραμμή από 50 blogs για τον ίδιο καλλιτέχνη θα αναφέρω 50 πηγές;
Έτσι το τόπικ θα γίνει η αναφορά των πηγών.
Σκοπός του θέματος αυτού δεν είναι ούτε να μυστικοποιήσουμε καμιά πηγή (όλοι τις χρησιμοποιούμε κι όποιος θέλει τις δηλώνει) ούτε να αναφερθούμε κατ'ανάγκην σε αυτή.
Παραπάνω έχω δηλώσει τις πηγές (εκτός από το ποστ με τη Κλωντίν).
Αυτό που δε δήλωσα είναι τα blogs.
Δε βλέπω το λόγο να διαφημίζονται blogs όταν μάλιστα αυτό αντιβαίνει σε κανονισμό του παρόντος φόρουμ. (μπάϊδεγουέι μόλις έχεις παραβεί κανονισμό περί διαφήμισης άλλων ιστότοπων και μάλιστα παραθέτοντας και το όνομα των βλογκ. Infraction alarm και τα τοιαύτα.)
Σε κάθε περίπτωση, είσαι εκτός θέματος (κι εγώ που μαζί απαντώ)
2. Αν διάβασες παραπάνω, αναφερόμενος στη Καγίρα δήλωσα πως ο λόγος που δεν ανεφέρθη η πηγή είναι διότι και η πηγή έχει αντιγράψει από κάπου. Άρα θα γίνουμε τα φίδια που θα κυνηγούν την αρχή της ουράς τους;
Μπα...don't think so.
Έχεις όμως χάσει την ουσία.
Εδώ δε διεκδικούμε δάφνες για τη καλύτερη ευρεσιτεχνία ούτε την αρτιότερη βιογραφία.
Γράψε ό,τι θες από όπου θες.
Αν θες να ψάχνεις τις πηγές των άλλων, ψάξε. Αν θες εσύ η καγίρα κι άλλοι 300 να αναφέρετε τις πηγές, free to do so.
Απλώς είναι δώρον άδωρον και σου θυμίζω: οι βιογραφίες δεν είναι abstract ούτε πείραμα.
Είναι μια ζωή περασμένη.
Κάποιος την έγραψε πρώτος. Σωστά.
Άντε βρες τον και πες μου τον κι εμένα νωχελικά στ'αυτί.
Στο μεταξύ ας κάνω μια γυροβολιά ιντερνετική να ψαρέψω καμιά "μορφή" κι όταν με το καλό ποστάρω, σου'χω quiz.
Άντε και goodbye!!!!!! (αυτό τώρα από ποιο blog να'ναι, άραγε?)
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Σαλβαδόρ Νταλί.
Ο Σαλβαδόρ Νταλί (11 Μαΐου 1904 – 23 Ιανουαρίου 1989) αποτελεί έναν από τους πλέον γνωστούς ζωγράφους του 20ου αίωνα και μια από τις πιο εκκεντρικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης τέχνης. Συνδέθηκε με το καλλιτεχνικό κίνημα του υπερρεαλισμού.
Ο Νταλί (πλήρες όνομα Salvador Felip Jacint Dalí Domènech)ασχολήθηκε εκτός από την ζωγραφική, με τον κινηματογράφο, τη γλυπτική, τη φωτογραφία και τη μόδα.
Καταγόταν από ευκατάστατη οικογένεια. Το 1921 έχασε την μητέρα του από καρκίνο, ενώ μετά από το θάνατό της, ο πατέρας του παντρεύτηκε την αδελφή της, κάτι που ο Νταλί δεν αποδέχτηκε ποτέ. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταθίσταται στη Μαδρίτη, όπου και ξεκινά τις σπουδές του.
Αυτή την περιόδο, ο Νταλί πειραματίζεται με τον κυβισμό. Επίσης, έρχεται σε επαφή με το κίνημα του ντανταϊσμού το οποίο θα επηρεάσει σημαντικά το έργο του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Συνδέεται παράλληλα φιλικά με τον ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και με τον σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ. Το 1926 αποβάλεται από την ακαδημία λίγο πριν τις τελικές του εξετάσεις, καθώς δηλώνει πως κανένας από τους καθηγητές του δεν είναι άξιος να τον κρίνει.
Την ίδια χρονιά, επισκέπτεται για πρώτη φορά το Παρίσι όπου συναντά τον Πικάσο, ο οποίος είχε ήδη κάποια γνώση γύρω από το έργο του Νταλί. Τα επόμενα χρόνια, στα έργα του Νταλί αποτυπώνονται ισχυρές επιδράσεις από το έργο του Πικάσο αλλά ταυτόχρονα αρχίζει να διαφαίνεται ένα προσωπικό στυλ.
Το 1929, ο Νταλί συνεργάζεται με τον Λουίς Μπουνιουέλ, για τη δημιουργία της ταινίας μικρού μήκους Ανδαλουσιανός Σκύλος .
Ο Νταλί βοηθά ουσιαστικά στο σενάριο της ταινίας, η οποία αποτελεί έως σήμερα την πιο καθαρή εφαρμογή του υπερρεαλισμού στον κινηματογράφο.
Παράλληλα, ο Νταλί γνωρίζει την μελλοντική σύζυγο του και μούσα του, γνωστή ως Γκαλά.
Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ο Νταλί δεν έπαψε να τονίζει την ευεργετική επίδραση που άσκησε επάνω του η Γκαλά, την οποία συμπεριλάμβανε συχνά στα έργα του, είτε ως πρωταγωνίστρια, είτε ως παρατηρήτρια των διαδραματιζομένων. Μάλιστα, δεν απέφυγε την υπερβολή, θεωρώντας την -κυριολεκτικά- αγία, και την απεικόνισε πολλές φορές ως ενσάρκωση μυθολογικών προσώπων της αρχαιότητας, ή ακόμα και ως Παναγία.
Την ίδια περίοδο, γίνεται και επίσημα μέλος του υπερρεαλιστικού κινήματος. Στις αρχές της δεκατίας του 1930, ο Νταλί επινοεί επιπλέον την Παρανοϊκο-κριτική μέθοδο, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, που αποτελεί ένα είδος υπερρεαλιστικής τεχνικής με σκοπό την πρόσβαση στο ασυνείδητο προς όφελος της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο Νταλί στηρίζει την μέθοδο αυτή στην ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργεί συνειρμικά, συνδέοντας εικόνες ή αντικείμενα που δεν συνδέονται μεταξύ τους κατ' ανάγκη λογικά. Συνδέεται άμεσα με τον υπερρεαλιστικό αυτοματισμό και τις φροϋδικές θεωρίες γύρω από τα όνειρα.
Το ίδιο «δαιμόνιο» που τον οδήγησε στο κύκλο διανοουμένων του Υπερρεαλισμού το 1929, προκάλεσε συγκρούσεις λίγα χρόνια μετά, και την ρήξη των σχέσεών του με τους Υπερρεαλιστές το 1941.
Ο Υπερρεαλισμός ξεκίνησε κυρίως ως πολιτικο-ιδεολογικό κίνημα από τα συντρίμμια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αίτημα των Υπερρεαλιστών ήταν η αλλαγή των παραδοσιακών κοινωνικών δομών μέσα από τη διανόηση και την τέχνη.
Και όμως ο Σαλβαντόρ Νταλί αδιαφορούσε προκλητικά για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι σε μια χώρα που ταλανιζόταν από εμφύλιο πόλεμο και σε μια Ευρώπη που συντασσόταν ή ερχόταν αντιμέτωπη με το Ναζιστικό μηχανισμό.
Η προσήλωση στην προσωπική του πραγματικότητα τον οδήγησε στην «μέγιστη ύβρη», καθώς στην ερώτηση «Τι είναι υπερρεαλισμός;» απαντούσε «Ο Υπερρεαλισμός είμαι εγώ!».
Τότε ο Μπρετόν επινόησε τον περίφημο αναγραμματισμό του ονόματος του Νταλί, ως Avida Dollars (σε ελεύθερη μετάφραση άπληστος για δολάρια) ασκώντας κριτική στο εμπορικό πνεύμα που κατά τη άποψη των υπερρεαλιστών είχε ο Νταλί.
Έτσι ο Σαλβαντόρ Νταλί διεκδίκησε και κατέκτησε μαζί με την προσωπική επιτυχία του, την απόλυτη ανεξαρτησία από ομάδες και τάσεις, βασικό στοιχείο της δημιουργικής του μοναξιάς.
Ίσως ένα από τα πιο ιδιόμορφα στοιχεία για την προσωπικότητα του Νταλί ήταν οι πολιτικές του απόψεις και η προσωπική του ζωή. Αν και αναρχοκομμουνιστής στα νιάτα του, ο σουρεαλιστής δημιουργός έγινε ένας από τους λίγους ανθρώπους του πνεύματος που υποστήριξε το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο. Ο ίδιος ο Νταλί ζωγράφισε και ένα πορτραίτο της κόρης του Ισπανού δικτάτορα, ενώ δεν σταμάτησε να ισχυρίζεται ότι παράλληλα παραμένει κομμουνιστής...
Το απόφθεγμα του Όρσον Γουέλς είναι χαρακτηριστικό για τον χαρακτήρα του Νταλί: «Κάποιος πρέπει να συγκρατεί στο μυαλό του δύο πράγματα, ότι ο Νταλί ήταν συγχρόνως ένας πολύ καλός καλλιτέχνης και ένας σιχαμερός άνθρωπος».
Με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ευρώπη, ο Νταλί μαζί με την Γκαλά, εγκαθίσταται στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1940, όπου και θα ζήσει για τα επόμενα οκτώ χρόνια. To 1941 εργάζεται για την Walt Disney πάνω στη δημιουργία ενός κινούμενου σχεδίου (το Destino) αλλά μόνο ελάχιστα δευτερόλεπτα παρουσιάζονται ολοκληρωμένα πέντε χρόνια αργότερα. Το 1940 δημοσιεύεται και η αυτοβιογραφία του The Secret Life of Salvador Dali.
Destino (Disney/Dali)
Μετά την παραμονή του στην Αμερική, περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ισπανία. Ενώ την περίοδο 1960-1974 εργάστηκε σχεδόν αποκλειστικά για την δημιουργία του Θεάτρου-Μουσείου Γκαλά-Σαλβαντόρ Νταλί στο Φιγέρας.
Το 1982 ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος της Ισπανίας του απονέμει τον τίτλο του μαρκήσιου. Την ίδια χρονιά, πεθαίνει η Γκαλά, γεγονός που του προκαλεί θλίψη και αποπειράται να αυτοκτονήσει.
Πεθαίνει στις 23 Ιανουαρίου του 1989 στην πόλη που γεννήθηκε.
Πηγές: Ζωή του Σαλβαδόρ Νταλί
Μια διαδικτυακή βόλτα σε έργα του:
Ίδρυμα Gala - Salvador Dali
Salvador Dalí Art Gallery
Virtual Dali
alvadordalimuseum.org
εβριμποντι χάπι με τας ρεφερανς;
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Γιόζεφ Γκέμπελς.
Η "αγία" οικογένεια. Ο Γιόζεφ και η Μάγδα με τα έξι
παιδιά τους και το γιο της Μάγδας από τον πρώτο γάμο της.
Τα αθώα ανήλικα "φυγαδεύτηκαν" στον άλλο κόσμο
από τους φανατικούς γονείς τους , για να μην πέσουν στα χέρια των συμμάχων.
Γεννήθηκε το 1897.
Σπούδασε γερμανική λογοτεχνία στη Χαϊδελβέργη και αναγορεύτηκε διδάκτωρ σε νεαρή ηλικία. Φιλοδοξούσε να γίνει συγγραφέας , ώσπου γνώρισε το Χίτλερ, γοητεύθηκε από αυτόν και έγινε το δεξί του χέρι σε θέματα επικοινωνίας και προβολής των ναζιστικών ιδεών.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ναζί δημιούργησε το Υπουργείο Προπαγάνδας και κατάφερε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να μετατρέψει έναν ολόκληρο λαό σε αγέλη άγριων θηρίων που διψούσαν για αίμα. Το απόσπασμα από τα γερμανικά επίκαιρα του 1945 δίνει μια εικόνα από την αδιαφιλονίκητη γοητεία που ασκούσε στις μάζες το νευρωτικό ανθρωπάκι με τον παραληρηματικό του λόγο.
Προσέξτε στα πρόσωπα του ακροατηρίου του την προσδοκία της νίκης που φεγγοβολά στα μάτια τους.
Ενώ το σύμπαν έχει καταρρεύσει γύρω τους και οι σύμμαχοι είναι σε απόσταση αναπνοής από το Βερολίνο, αυτοί επιδοκιμάζουν τα παραμύθια του ψυχοπαθούς ρήτορα περί τελικής νίκης της Γερμανίας.
Το τέρας αυτό λίγες βδομάδες αργότερα ( 1 Μαΐου) θα αυτοκτονήσει μαζί με τη γυναίκα του στο καταφύγιο της Καγκελαρίας, αφού δολοφονήσουν πρώτα εν ψυχρώ με δηλητήριο τα έξι παιδιά τους!
Ακούστε τι λέει ο "καλλιτέχνης":
Γιατί Μορφή τέχνης ο Γκέμπελς; (ακούω φωνές διαμαρτυρίας)
Μα θέλει καλλιτεχνικό ταλέντο να κάνεις την προπαγάνδα επιστήμη.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Έζρα Πάουντ.
Σπουδαίος ποιητής, από τους σημαντικότερους του εικοστού αιώνα.
Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1885, στο Αϊντάχο των ΗΠΑ, και υπήρξε παιδί -θαύμα,
αφού μπήκε στο πανεπιστήμιο στα δεκαπέντε του χρόνια και έγινε φροντιστής-καθηγητής πανεπιστημίου στα είκοσι.
Εγκατέλειψε εντούτοις την ακαδημαϊκή καριέρα, για να ταξιδέψει στην Ευρώπη, όπου έμεινε αρχικά στο Λονδίνο έως το 1920, έπειτα στο Παρίσι έως το 1924 , για να καταλήξει στην Ιταλία , όπου και εγκαταστάθηκε μέχρι τη λήξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.
Μολονότι συνδέθηκε με τις σημαντικότερες προσωπικότητες της πρωτοποριακής τέχνης και λογοτεχνίας της εποχής του (Τόμας Έλιοτ, Ο . Γέιτς, Μαρσέλ Ντισάν, Τριστάν Τζαρά, Φερνάντ Λεζέ κ.α.) , στο χώρο της πολιτικής ακολούθησε διαφορετικό δρόμο.
Απογοητευμένος από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, πίστεψε στο Μουσολίνι και έγινε φανατικός οπαδός του. Βοήθησε με όλες του τις δυνάμεις το φασιστικό καθεστώς και κατά τη διάρκεια του πολέμου έκανε προπαγανδιστικές εκπομπές από το ραδιόφωνο προς τους συμπατριώτες του που πολεμούσαν τον Άξονα, καλώντας τους να πετάξουν τα όπλα.
Μετά τη λήξη του πολέμου οι Αμερικανοί τον συνέλαβαν και τον έκλεισαν αρχικά σε ένα δημόσιο κλουβί και στη συνέχεια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Πϊζα.
Η περιπέτεια αυτή κλόνισε τα νεύρα του , αλλά ήταν και η πηγή έμπνευσης για μια σειρά ποιημάτων υπό τον τίτλο Τα Κάντος της Πίζας.
Ο Πάουντ θα μεταφερθεί από τους συμπατριώτες του στις ΗΠΑ, όπου θα φυλακιστεί ως προδότης και θα εγκλειστεί επί δώδεκα χρόνια σε ψυχιατρείο. Θα αποφυλακιστεί ύστερα από την ενεργή παρέμβαση μεγάλων προσωπικοτήτων και θα αναχωρήσει για την Ιταλία ,
όπου , ακολουθώντας το δρόμο της συνειδητής σιωπής από το 1961,θα πεθάνει το 1972.
Έργα του:
PERSONAE, ΤΟ ΚΑΝΤΟ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ, ΕΚΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΝΤΟ
Η ΑΛΦΑΒΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
ΚΑΤΑΗ
ΚΑΤΑΗ (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ)
ΣΠΟΥΔΗ ΤΩΝ ΚΑΝΤΟ Ι-ΧΧΧ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
ΤΑ ΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ
ΤΑ ΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ
ΤΑ ΛΟΥΣΤΡΑ
ΧΙΟΥ ΣΕΛΓΟΥΙΝ ΜΩΜΠΕΡΛΥ
Καγίρα,
Αν οι πηγές μου σε ξεδιψούν, ιδού 10.
Μήπως θα πρέπει να δηλώσω και τη πηγή της πηγής τώρα;
Λίγο έλεος για γαρνίρισμα.
Χαλάρωσε, δεν είναι ιδιοκτησίας η παράθεση της ζωής κάποιων "μορφών" της τέχνης.
Αν αρχίσω και γράφω κατεβατά από καμιά 50ριά βιβλία θα θες κι εκεί τις 50 διαφορετικές πηγές;
Τόπικ είναι. Δεν κάνεις πτυχιακή εδώ. Αν το βλέπεις έτσι δω πέρα, καλύτερα ας μη ποστάρεις μάτια μου.
edit: Ο Παζολίνι απαγγέλει Πάουντ στον ίδιο τον Πάουντ.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
* Γεννήθηκε στο Saint-Sauveur-en-Puisaye της Βουργουνδίας, στις 28 Ιανουαρίου 1873. Πέρασε ευτυχισμένα τα παιδικής και εφηβικής ηλικίας, γεγονός που τονίζεται συχνά στα έργα της.
* Εγκατέλειψε την πατρίδα της το 1893 και την ίδια χρονιά παντρεύτηκε το συγγραφέα και κριτικό της μουσικής Henri Gauthier-Villars, τον επονομαζόμενο Willy, δεκατέσσερα χρόνια μεγαλύτερό της, ο οποίος την έφερε στο Παρίσι και έγινε ο μέντοράς της.
*Ο σύζυγός της διέγνωσε το συγγραφικό ταλέντο της και την "ανάγκασε" να γράψει την πετυχημένη σειρά μυθιστορημάτων υπό τον τίτλο "Claudine". Όλα τα μυθιστορήματα κυκλοφόρησαν φέροντας την υπογραφή του και, όταν αποκαλύφθηκε η απάτη, το γεγονός θεωρήθηκε μεγάλο σκάνδαλο.
* Το 1906 η Colette χώρισε τον Willy και για ένα διάστημα έκανε καριέρα ως μίμος και ηθοποιός στο μουσικό θέατρο.
*Το 1912 παντρεύτηκε τον Henry de Jouvenel , διπλωμάτη καριέρας και δημοσιογράφο, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη. Από το 1913, εγκαταλείποντας το θέατρο , ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή μυθιστορημάτων σε φυλλάδια.
* Ο γάμος της Colette με τον Jouvenele θα διαλυθεί το 1925, αλλά δέκα χρόνια αργότερα η η δυναμική γυναίκα δε θα διστάσει να πάει κόντρα στις προκαταλήψεις και να παντρευτεί, για τρίτη φορά, τον Maurice Goudeket, κοντά στον οποίο βρήκε , επιτέλους την ευτυχία.
* Η ακαδημαϊκή αναγνώριση θα έρθει μετά τη λήξη του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου, όταν θα τιμηθεί με το μετάλλιο της " Λεγεώνος της Τιμής" (1945) και θα γίνει Πρόεδρος της Ακαδημίας Goncourt, με την ψήφο των περισσότερων μεγάλων συγγραφέων της εποχής της (1949).
* Η Colette "κοιμήθηκε" σαν σήμερα στο Παρίσι, το 1954, έχοντας αφήσει πίσω της 50 περίπου μυθιστορήματα, πολλά από τα οποία έγιναν μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες, ορισμένα μάλιστα από αυτά εξακολουθούν να διαβάζονται με ζωηρό ενδιαφέρον και στις μέρες μας.
δεν ντρέπομαι για ό,τι είχα και δε λυπάμαι που δεν το έχω πια.
Colette , " Cheri"
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
-
Το forum μας χρησιμοποιεί cookies για να βελτιστοποιήσει την εμπειρία σας.
Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, συναινείτε στη χρήση cookies στον περιηγητή σας.