Δημοψηφίσματα: Η αποθέωση της άμεσης δημοκρατίας ή επικίνδυνη δημαγωγία;

Με αφορμή τα όσα κατά καιρούς λέγονται για διάφορα θέματα, με τελευταίο το ζήτημα με την ονομασία της ΠΓΔΜ, και το γεγονός ότι κατά καιρούς αρκετοί ζητούν δημοψηφίσματα για χίλια δυο θέματα, θα ήθελα τη δική σας γνώμη σχετικά με αυτά: θα πρέπει να γίνονται δημοψηφίσματα; Αν ναι, υπό ποιους όρους και ποιες προϋποθέσεις; Δημοψηφίσματα για μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα (εθνικά, οικονομικά κλπ) ή/και για ζητήματα που αφορούν τις τοπικές κοινωνίες;

Ας πω, λοιπόν, τη δική μου γνώμη. Προσωπικά είμαι κατά των δημοψηφισμάτων πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων. Θα αιτιολογήσω αμέσως την άποψη μου αυτή:

- Σε ένα δημοψήφισμα η ψήφος των πολιτών είναι ίση, και η ψήφος ενός καθηγητή πανεπιστημίου, κι ενός ανθρώπου που δεν έχει τελειώσει δημοτικό. Ωστόσο, οι περισσότεροι πολίτες δεν έχουν τις γνώσεις, τη μόρφωση ή τις δυνατότητες να κρίνουν με βάση τη λογική ένα ερώτημα σε ένα συγκεκριμένο κι εξειδικευμένο δημοψήφισμα. Ας πάρουμε το τελευταίο δημοψήφισμα που έγινε στην Ελλάδα. Οι πολίτες καλούνταν να απαντήσουν σε ένα δυσνόητο ερώτημα, η απάντηση του οποίου θα απαιτούσε από τους πολίτες να διάβαζαν ένα ογκοδέστατο κείμενο με τεχνικούς και οικονομικούς όρους, άγνωστους στο 99% των ψηφοφόρων. Επιπλέον, δε, ήταν απαραίτητη και η γνώση του πώς λειτουργεί η Ε.Ε και τα όργανά της. Επειδή, κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν, ο καθένας ψήφισε με βάση αυτό που νόμιζε ότι ρωτούσε το δημοψήφισμα ή με βάση τα όσα του είπαν, και όχι με βάση το πραγματικό ερώτημα.

- Το ίδιο ισχύει και σε μια σειρά άλλα θέματα. Σε εθνικά όπως και οικονομικά θέματα, οι πολίτες είναι αδύνατον να γνωρίζουν τις παραμέτρους του κάθε ζητήματος που τίθεται, όχι μόνο, όπως είπα παραπάνω λόγω έλλειψης γνώσεων. Είναι ζητήματα που, εκ των πραγμάτων, δεν είναι δυνατόν να καταστούν δημόσια, όσα άπτονται ευαίσθητων εθνικών θεμάτων, ή που θα βλάψουν τη χώρα αν γίνουν γνωστά.

- Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι οι πολίτες να ψηφίζουν με βάση το συναίσθημα και όχι τη λογική και να καθίστανται έρμαιο λαϊκιστών πολιτικών, οι οποίοι θέλοντας να λάβουν μερικές ψήφους παραπάνω θέτουν την πατρίδα τους σε περιπέτειες. Ας δούμε τι έγινε στη Μ. Βρετανία, κατά τα φαινόμενα το Brexit θα βλάψει τη βρετανική οικονομία, σε κάθε, δε, περίπτωση, δε θα την οφελήσει τόσο πολύ ώστε να αξίζει η έξοδος από την Ε.Ε. Παρόλα αυτά οι Βρετανοί -και κυρίως οι Άγγλοι, διότι ούτε οι Σκωτσέζοι ούτε οι Βορειοιρλανδοί το επιθυμούν- παρασύρθηκαν από τον Φάρατζ, ο οποίος αμέσως μετά το δημοψήφισμα και αφού πέτυχε το σκοπό του, παραιτήθηκε!

- Όσοι θεωρούν ότι τα δημοψηφίσματα είναι το απαύγασμα της δημοκρατίας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα δημοψηφίσματα είναι το αγαπημένο άλλοθι πολλών ολοκληρωτικών και δικτατορικών καθεστώτων τα οποία διεξάγουν δημοψήφισμα για να νομιμοποιήσουν τις πολιτικές τους. Στην Ελλάδα επί χούντας είχαμε δύο δημοψηφίσματα, ένα για το Σύνταγμα το 1968 κι ένα για τη μορφή του πολιτεύματος το 1973. Διεθνώς τα παραδείγματα από τέτοιου είδους δημοψηφίσματα είναι πολλά.

- Δεν μπορεί και δεν είναι ηθικά σωστό να τίθονται δημοψηφίσματα τα οποία αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα άλλων πολιτών, ακόμα και αν αυτοί αποτελούν μειοψηφία.

- Είμαι υπέρ δημοψηφισμάτων για ζητήματα τοπικών κοινωνιών πχ "Με τα έσοδα του δήμου από τα δημοτικά τέλη θα επιθυμούσατε το 2018 να ιδρυθούν νέα δημοτικά ιατρεία για όλους τους δημότες ή ένας νέος δημοτικός βρεφονηπιακός σταθμός για τις εργαζόμενες μητέρες;" (φανταστικό και υποθετικό ερώτημα)

Το θέμα ασφαλώς παίρνει πολύ ανάλυση και συζήτηση, απλά εδώ παρέθεσα μερικές πρώτες σκέψεις.

Αρχική Δημοσίευση από klean:

grtt με την ίδια λογική ούτε εκλογές πρέπει να γίνονται. Δεν καλείται εκεί ο ψηφοφόρος να επιλέξει μεταξύ θέσεων επί θεμάτων που δεν είναι ειδικός; Με βάση τη λογική σου, ξεκάθαρα καλείται. Ούτε εκλογές λοιπόν;

Click για ανάπτυξη...

Με κάλυψε πλήρως ο johny15. Στις εκλογές καλείται κάποιος να επιλέξει επί της γενικότερης κατεύθυνσης της χώρας κι όχι επί απολύτως ειδικών θεμάτων. (Το ότι φυσικά αλλά μπορεί κάνεις να υπόσχεται και αλλά να πράττει είναι μια άλλη ιστορία)

Πιστευω οτι ειναι πολυ χρησιμα σε κρισιμες αποφασεις τοσο επειδη σε ενα Δημοκρατικο πολιτευμα η εξουσια και η τελικη αποφαση ειναι του λαου αλλα και για να μην στοχοποιειται ο καθε πολιτικος.Φυσικα κατι που βολευει τον λαο για να αποποιηθει τις ευθυνες του για την επιλογη που πηρε.Οποτε σιγουρα υπερ,απαραιτητο εργαλειο ασκησης της Δημοκρατιας.

Αρχική Δημοσίευση από klean:

Δεν απάντησες grtt. Καλείται ή δεν καλείται να αποφασίσει ο πολίτης και επί ειδικών θεμάτων στο πλαίσιο αυτής της γενικότερης πολιτικής; Ε και στο δημοψήφισμα αυτό γίνεται, υπάρχουν ειδικά θέματα, κυριαρχεί όμως μια πολιτική ευρύτερης έκτασης.

Click για ανάπτυξη...

Στις γενικές εκλογές οι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν ένα κόμμα βάση της γενικότερης ιδεολογίας τους και της ικανότητας του κόμματος να ανταπεξέλθει στη γενικότερη διακυβέρνηση της χώρας. Για παράδειγμα -θεωρητικά τουλάχιστον- οι ψηφοφόροι της ΝΔ δε θα ψήφιζαν ποτέ ΚΚΕ και το αντίστροφο. Η ΝΔ είναι κόμμα που υποστηρίζει την οικονομία της αγοράς και το ΚΚΕ ότι τα πάντα θα πρέπει να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του κράτους. Το πώς εξειδικεύεται αυτό, είναι ένα θέμα που οι ψηφοφόροι το αφήνουν στους κυβερνώντες, γι αυτό εξάλλου τους ψηφίζουν αλλιώς θα κυβερνούσαμε όλοι μετά από κλήρωση.

Αρχική Δημοσίευση από klean:

Το δημοψήφισμα του 2015 μπορεί να τέθηκε συγκεκριμένα, αφορούσε όμως προφανώς μια ετυμηγορία απέναντι στη συνέχιση ή μη ενός συνολικού πλαισίου πολιτικής, όπως είναι ένα μνημόνιο. Δεν είναι το μνημόνιο, ως δομή, ακριβώς όπως ένα εκλογικό πρόγραμμα; Είναι.

Click για ανάπτυξη...

Καταρχήν εκτόν από εμένα διαφωνεί ξεκάθαρα και ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί σου, τουλάχιστον αυτός του 2015. Αν ήταν έτσι, τότε το ερώτημα του δημοψηφίσματος θα ήταν πολύ πιο απλό: "Επιθυμείτε την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη Ναι ή Οχι" ή "Επιθυμείτε την υπαγωγή της χώρας σε νέο μνημόνιο με το οποίο η χώρα θα παραμείνει στην ευρωζώνη ή την έξοδο από το μνημόνιο, τη χρεωκοπία της χώρας και την επιστροφή στη δραχμή;" Αντιθέτως το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν άκρως τεχνικό (κυριολεκτικά πιο τεχνικό και δυσνόητο δεν γινόταν) και από τα επιχειρήματα των τότε οπαδών του ΟΧΙ είχε γίνει ξεκάθαρο ότι δεν είχαν καταλάβει καθόλου ούτε για τι ψήφιζαν ούτε ποιες ήταν οι επιπτώσεις του Όχι, το κατάλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ μετά από αυτό και δεν εφάρμοσε τα αποτελέσματα του

Αρχική Δημοσίευση από klean:

Υπάρχει λοιπόν ξεκάθαρο φάουλ, το οποίο για μένα έγκειται στο τι ορίζουμε ως "ειδικό", ώστε να θεωρούμε το λαό μη ικανό να αποφασίσει επ' αυτού. Υπάρχουν στο σύνταγμα αντίστοιχες δικλείδες, όμως πολλά θέματα, όπως το μνημόνιο του 2015 είναι πρωτίστως πολιτικές και όχι τεχνικές επιλογές.

Click για ανάπτυξη...

Το ότι ο λαός δεν είναι ικανός να αποφασίζει για τέτοιο είδους ζητήματα είναι δεδομένο, και αυτό δεν αποτελεί ύβρι προς τον λαό αλλά μια πραγματικότητα. Κανείς δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και εξειδικευμένος οικονομολόγος, και πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε θέματα παιδείας, υγείας, πολιτισμού, εξωτερικής πολιτικής. Είναι απολύτως λογικό γι αυτό και ο λαός αναθέτει σε ειδικούς αυτά τα ζητήματα. Αν εσένα σου χαλάσουν τα υδραυλικά του σπιτιού σου, δε θα καλέσεις κάποιον ειδικό; Αυτή είναι η δουλειά του. Μπορεί να σου εξηγήσει κάποια πράγματα για κάποιες εργασίες που θα κάνει αλλά δε θα σε ρωτήσει ποτέ "εδώ να βάλω σωλήνα Νο 5 ή Νο 3 και να την ενώσω με αυτό το υλικό ή το άλλο;" ακόμα και αν κάνει ότι σε ρωτάει θα στα πει με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφασίσεις αυτό που θέλει εκείνος.

Αρχική Δημοσίευση από klean:

Όλες οι ρυθμίσεις που περικόπτουν εισόδημα σε σημείο ένδειας, που αφαιρούν κεκτημένα εργασιακά δικαιώματα, που παραχωρούν σε συνθήκες αισχροκέρδειας αβέρτα δημόσια περιουσία κλπ.

Click για ανάπτυξη...

Αυτές οι ρυθμίσεις ήταν μια πολιτική επιλογή. Μπορούμε να συζητήσουμε σε άλλο θέμα το μνημόνιο και πόσο χρήσιμο ήταν, αλλά κατά την προσωπική μου άποψη η εναλλακτική θα ήταν να είμαστε στη θέση της Αργεντινής και της Βενεζουέλας. Δηλαδή πολύ απλά αν δεν μπαίναμε στα μνημόνια η χώρα θα χρεωκοπούσε και πολύ απλά δε θα συζητούσαμε καθόλου για περικοπή μισθών και συντάξεων, καθώς δε θα υπήρχαν μισθοί και συντάξεις να περικοπούν. Το πρόβλημα με τα μνημόνια ήταν ότι χρειαστήκαμε τρία καθώς, το μεν πρώτο ποτέ δε το εφαρμόσαμε σωστά, το δεύτερο εφαρμόστηκε καλύτερα αλλά πάνω που βλέπαμε φως στην άκρη του τούνελ ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ το μοιραίο 2015 και μας έσπρωξε στο γκρεμό για να εφαρμοστεί το τρίτο, που ήταν χειρότερο από όλα, και να πάρει η σημερινή κυβέρνηση τον τίτλο της πιο πιστής μνημονιακής κυβέρνησης που υπήρξε ποτέ.

Αρχική Δημοσίευση από pluton:

Μα πραγματικά πιστεύεις ότι υπάρχει σαν πολιτικό σύστημα δημοκρατία;

Click για ανάπτυξη...

Οπότε τι νομίζεις ότι πρέπει να γίνει; Να εγκαθιδρύσουμε την δικτατορία του προλεταριάτου; Να αφήσουμε τη Χ.Α να βρει τη λύση; Μια δικτατορία ή μια επιτροπή σοφών η οποία θα ξέρει καλύτερα από το λαό;
Η δημοκρατία έχει ατέλειες, σαφέστατα, αλλά είναι το καλύτερο πολίτευμα όλων. Ναι, ο λαός πολύ συχνά χειραγωγείται και παραπλανάται και έχει τύχει ολοκληρωτικά καθεστώτα να προκύψουν μετά από εκλογές, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να την καταργήσουμε αλλά να τη βελτιώσουμε.
Ασφαλώς και το καθήκον των πολιτών δεν αρχίζει και δεν τελειώνει με τις εκλογές. Για αυτό υπάρχουν ομάδες πίεσης, οργανώσεις, ομάδες συμφερόντων, γι αυτό και μπορεί ο λαός να διαμαρτύρεται. Αλλά, αν και σαφώς οι κυβερνώντες θα πρέπει να λαβαίνουν υπόψη τους τα όσα ο λαός λέει, αυτοί έχουν την τελική ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας.

Αρχική Δημοσίευση από klean:

grtt κάνεις μια πολιτική ανάλυση. Όσον αφορά το δημοψήφισμα, δεν είχα καμία κάψα να συμφωνήσω με τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως εκ των πραγμάτων έτσι τέθηκε το δίλημμα. Αυτά περί υποτιθέμενης δραχμής είναι δική σου ανάλυση που αφορά τις συνέπειες. Από κει και πέρα, μου παραθέτεις εναλλακτικές, ότι αν δεν το υπογράφαμε θα ήμασταν Βενεζουέλα, Αργεντινή κλπ. Παραβλέπω το επίπεδο λαϊκισμού που βρίσκω και σε αυτή την αναφορά και στα περί δραχμής για να πω ότι το Σύνταγμα δεν φτιάχτηκε για να το καταπατάμε όταν δε μας αρέσει η εναλλακτική. Φτιάχτηκε για να τηρείται. Τελεία, παύλα, παράγραφος.

Click για ανάπτυξη...

Δεν υπάρχει κανένας λαϊκισμός. Η μη συμφωνία με τους εταίρους εκείνη την περίοδο σήμαινε ότι αυτομάτως δεν θα υπογράφαμε νέο μνημόνιο, δηλαδή μία νέα δανειακή σύμβαση. Η δανειακή αυτή σύμβαση ήταν ο μόνος τρόπος για να έχει ρευστό η ελληνική οικονομία, αν υπήρχε εναλλακτική, τότε δε θα χρειαζόταν να υπογραφεί. Στην οικονομία όμως, ένα κράτος έχει δύο ακόμα τρόπους να κερδήσει χρήματα, έσοδα από πάσης φύσεως φόρους και δασμούς, τα οποία όμως ήταν και είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις βασικές του λειτουργίες στην περίπτωση της Ελλάδας, και δανεισμός από τις αγορές, κάτι απαγορευτικό εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων. Επομένως αν απορρίπταμε την εναλλακτική του δανεισμού από τους εταίρους, πολύ απλά θα χρεωκοπούσαμε καθώς θα είχαμε στερηθεί κάθε δυνατότητας λήψης ρευστών. Η μόνη λύση, λοιπόν, θα ήταν η αναγκαστική έξοδος μας από το ευρώ, κάτι που θα εξυπηρετούσε και τους εταίρους, η έκδοση δικού μας νομίσματος "νέα δραχμή" ώστε με αυτό να χρηματοδοτούσαμε τις ανάγκες μας. Η συνεχής όμως εκτύπωση μεγαλύτερων ποσοτήτων χρήματος θα πυροδοτούσε υψηλές πληθωριστικές τάσεις. Το χρήμα θα έχανε εκ νέου την αξία του. Στο ενδιάμεσο το κράτος θα κήρυττε στάση πληρωμών ή θα είχαμε τα περίφημα IOU του Βαρουφάκη.. Τι λέγαμε για Αργεντινή και Βενεζουέλα; (που τόσο θαύμαζε ο ΣΥΡΙΖΑ); Κανένας λαϊκισμός λοιπόν...βασικές αρχές Οικονομικής είναι αυτά που μπορεί να στα πει κι ένας φοιτητής οικονομικών.

Η επιβολή φόρων και η εκποίηση δημόσιας περιουσίας είναι αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης, και δεν υπάρχει καμία αντίφαση με το σύνταγμα. Ναι, ήταν πολύ σκληρά μέτρα αλλά ευθύνεται και ο ΣΥΡΙΖΑ γι αυτό, αν δεν είχαμε σχεδόν χρεωκοπήσει το πρώτο εξάμηνο του 2015 τα μέτρα δε θα ήταν τόσο σκληρά (Θυμάστε τι είχε γίνει με το περίφημο e-mail Χαρδούβελη και τα μέτρα αξίας 900 εκ;;; Ε, εξι μήνες μετά, αφού γίναμε κατά 80-200 δις ευρώ φτωχότεροι -ανάλογα με τις εκτιμήσεις- έπρεπε να πάρουμε μέτρα αξίας 9 δις!!)..

Και για να επανέλθουμε στο δημοψήφισμα του 2015 εκείνο που δεν έχω ακόμα καταλάβει είναι αν η τότε κυβέρνηση ήταν τόσο ανίκανη ώστε να κατανοήσει τις συνέπειες ενός τέτοιου δημοψηφίσματος ή αν ο προωθυπουργός πίστευε κατά βάθος ότι θα επικρατήσει το Ναι για να πει, ότι εγώ δε θέλω αλλά ακολουθώ ό,τι πει ο λαός...