Η επανάσταση της Γενωμικής: Παράδεισος ή εφιάλτης;

Τι είναι η Γενωμική; Πώς θα επηρεάσει τις ζωές μας; Σε αυτή την προκλητική εισαγωγή για την επανάσταση της Γενωμικής ο επιχειρηματίας Μπαρυ Σούλερ μας λέει ότι μπορούμε τουλάχιστον να περιμένουμε πιο υγιεινά και γευστικά τρόφιμα. Προτείνει μάλιστα, να ξεκινήσουμε από το σταφύλι Pinot Noir, ώστε να παράγουμε καλύτερο κρασί.
Η εταιρεία του Barry Schuler, Medior, δημιουργεί πρωτοποριακά interface για την AOL, βοηθώντας χιλιάδες ανθρώπους ανά τον κόσμο, να σερφάρουν με απλό και κατανοητό τρόπο στο internet.

"Ο Σούλερ, οραματίζεται έναν κόσμο όπου τα πρωτοποριακά εργαλεία δεν έχουν πλέον λεπίδες, οι θεραπείες για τον καρκίνο διαρκούν λίγες ώρες και η θεραπεία μέσω DNA είναι υπόθεση ρουτίνας".

Η Γενωμική αποτελεί συνδυασμό της Γενετικής, Βιοπληροφορικής και της Ρομποτικής. Είναι ένας διεπιστημονικός κλάδος της Βιολογίας και της Πληροφορικής. Η λέξη " Genomics" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη " Γονιδίωμα".

Μετάφραση: Great Chaos
TEDlink
Genomics on wiki

Όταν αποφάσισα να μεταφράσω τούτη την ομιλία, αυτό που με παρακίνησε, πέρα από το γεγονός ότι βρισκόταν μέσα στο επιστημονικό μου πεδίο, ήταν ότι μέσα της βρήκα αρκετά σημεία τα οποία θα ήταν ενδιαφέροντα για συζήτηση. Θέματα με τα οποία ήδη έχουμε καταπιαστεί και άλλα που ακόμη δεν έχουμε αγγίξει.

Θα ήθελα σε μια πρώτη ανάγνωση, να αναδείξω μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία της ομιλίας και να τα θέσω προς διάλογο...


Πρώτα απ' όλα ένα ζήτημα που μας απασχόλησε πολύ πρόσφατα: Σε ποιο στάδιο ανάπτυξης ένα έμβρυο μπορεί να λογίζεται ως ανθρώπινο ον και με βάση ποια κριτήρια μπορεί να γίνει μια τέτοια διάκριση;

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

...αρχίσαμε να κατανοούμε ότι μέσα σε αυτό το DNA βρίσκεται μια γλώσσα που καθορίζει τα χαρακτηριστικά μας γνωρίσματα, τι κληρονομούμε, από τι ασθένειες μπορεί να νοσήσουμε. Επίσης καθ' οδόν ανακαλύψαμε ότι είναι ένα πολύ παλαιό μόριο, ότι το DNA του σώματός σας, υπήρχε από πάντοτε, από το ξεκίνημά μας, ημών ως όντων. Υπάρχει ιστορικό αρχείο.

Μέσα στο γονιδίωμά σας, ζει η ιστορία του είδους μας και μέσα σας, ως μεμονωμένα ανθρώπινα όντα, η καταγωγή σας που πάει πίσω, χιλιάδες και χιλιάδες και χιλιάδες χρόνια και αυτό τώρα αρχίζει να γίνεται κατανοητό. Όμως επίσης, το γονιδίωμα είναι πραγματικά το εγχειρίδιο οδηγιών. Είναι το πρόγραμμα. Είναι ο κώδικας της ζωής. Είναι αυτό που σας κάνει λειτουργικούς· [...] Εάν κοιτάξετε ένα ανθρώπινο γονιδίωμα, αποτελείται από 3,2 δις αυτών των ζευγών βάσεων. Είναι πολλά. Αναμιγνύονται με όλους τους διαφορετικούς τρόπους κι αυτό σε κάνει ανθρώπινο ον.

Click για ανάπτυξη...

Το ζυγωτό είναι το κύτταρο που προκύπτει από τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο και διαθέτει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: Ενώ προέρχεται από τη σύντηξη κυττάρων τα οποία ανήκουν σε μια μητέρα κι έναν πατέρα, το ίδιο δεν αποτελεί πλέον κύτταρο κανενός από τους δύο. Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο ενός νέου οργανισμού!

Πολλοί θεωρούν ότι η στιγμή της σύλληψης, της δημιουργίας δηλαδή του ζυγωτού, είναι η απαρχή της ζωής ενός ανθρώπου. Είναι όμως ακριβώς έτσι; Ο Barry Schuler μας λέει ότι μόλις τώρα έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό πως μέσα στο γονιδίωμα του καθενός από εμάς δεν βρίσκονται απλά και μόνο επαρκείς πληροφορίες ώστε να μας κάνουν λειτουργικούς, ή να καθορίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ασθένειες από τις οποίες θα πάσχουμε όταν γεννηθούμε, αλλά και η ιστορία όλου του είδους μας και οι πρόγονοι του καθενός από εμάς. Κάτι τέτοιο ενισχύει την άποψη ότι η ζωή δεν έχει αρχή και τέλος, αλλά είναι μια συνεχής και αέναη διαδικασία.

Αναρωτιέται λοιπόν κανείς και μάλιστα πολύ εύλογα: Πώς μπορούμε να μη θεωρήσουμε ως ανθρώπινο ον ένα έμβρυο το οποίο περιέχει ένα γονιδίωμα που όχι μόνο είναι πλήρες και λειτουργικό αλλά επιπλέον αποτελεί φορέα ολόκληρης της βιολογικής ιστορίας του ανθρώπινου είδους; Γιατί δεν είναι επαρκές για μια τέτοια θεώρηση το γεγονός ότι αυτό το ίδιο γενετικό υλικό έχει δοκιμαστεί ιστορικά κι έχει καταφέρει να καταστήσει ανθρώπους, όχι μόνο εμάς που θ' αποφασίσουμε την καταστροφή του, αλλά και ολόκληρη τη σειρά των προγόνων μας;

Ο Barry Schuler είναι οπαδός της σκληρής επιστήμης και της γενίκευσης της χρήσης των αποτελεσμάτων της βιολογικής έρευνας στην ευρεία κατανάλωση, συνεπώς δεν ανήκει στους ηθικολόγους βιοσκεπτικιστές, άρα μάλλον ούτε στους "pro-lifers", ωστόσο, καταλήγει σε τούτο το απόσπασμα: "3.2 δις ζεύγη βάσεων, αναμιγνύονται κι αυτό είναι που σε κάνει ανθρώπινο ον". Αυτά τα ζεύγη βάσεων εμπεριέχει και το ζυγωτό...

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

Αυτό σημαίνει ότι θα κυκλοφορείτε με το προσωπικό σας γονιδίωμα σε μια έξυπνη κάρτα. Θα είναι εδώ. Και όταν θα αγοράζετε φάρμακα, δε θα είναι φτιαγμένα για όλους. Θα δίνεται το γονιδίωμά σας στον φαρμακοποιό, και το φάρμακό σας θα ετοιμάζεται για σας και θα δρα πολύ καλύτερα από αυτά του παρελθόντος. Δεν θα έχετε παρενέργειες. Όλες αυτές τις παρενέργειες, ξέρετε, αυτές που διαβάζετε στα διαφημιστικά, ξεχάστε τις. Αυτά τα φάρμακα θα τα εξαλείψουν όλα.

Click για ανάπτυξη...

Το επόμενο ζήτημα, το οποίο θα ήθελα απλά να θέσω ως ενημέρωση για τα μελλοντικά σχέδια της βιοϊατρικής επιστήμης, είναι αυτό του εξειδικευμένου φαρμάκου. Πρόκειται για ένα από τα μεγάλα οράματα και τις μεγάλες υποσχέσεις της επιστήμης της υγείας για το μέλλον. Άλλοι πάλι πιστεύουν πως το γεγονός ότι οι παρενέργειες των φαρμάκων αποτελούν απλά και μόνο αντανάκλαση των γενετικών διαφορών που υπάρχουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, είναι μια απλή υπόθεση, η οποία δεν στηρίζεται σε απτές αποδείξεις. Οι παρενέργειες πάνω απ' όλα οφείλονται στην ίδια την παρεμβατικότητα των φαρμάκων επάνω στις φυσικές λειτουργίες των κυττάρων και θα συνεχίσουν να υπάρχουν σε πείσμα των υπεραισιόδοξων φαρμακολόγων-γενετιστών.

Πιστεύετε λοιπόν ότι η επαγγελία που διαβάζουμε στο παραπάνω απόσπασμα είναι ρεαλιστική, ή μήπως αποτελεί ένα πρόσχημα για τη συνέχιση της αδιάκοπης παρέμβασης του ανθρώπου επάνω σε μια φύση που ελάχιστα στην πραγματικότητα κατανοεί;

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

Κυρίως, αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι η Φύση, μας έχει εφοδιάσει με μια εκπληκτική εργαλειοθήκη. Η εργαλειοθήκη υπάρχει. Ένας αρχιτέκτονας μακράν καλύτερος και εξυπνότερος από εμάς, μας έδωσε αυτή την εργαλειοθήκη και τώρα έχουμε την ικανότητα να τη χρησιμοποιήσουμε.

Click για ανάπτυξη...

Σε παλιότερη συζήτηση, επί θεολογικών θεμάτων, είχα αναπτύξει την άποψη ότι στο Σύμπαν υπάρχει Νόηση, πράγμα που συνειδητοποιεί ο καθένας ο οποίος ασχολείται με την επιστήμη, στηρίζοντας έτσι την άποψή μου ότι η πίστη στο Θείον δεν αντιστρατεύεται την επιστημονική ιδιότητα, αντίθετα είναι αναπόφευκτη απόρρεια της έρευνας των φυσικών φαινομένων. Ο Barry Schuler, αν και σκληρός πραγματιστής και με ιδέες που θα έκαναν ν' ανατριχιάσουν οι περισσότεροι των χριστιανών, φαίνεται εντούτοις πως έχει καταλήξει στο ίδιο συμπερασμα...

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

Η εταιρεία με την οποία σχετίζομαι, η Synthetic Genomics, δημιούργησε το πρώτο πλήρως συνθετικό γονιδίωμα, ενός μικρού παρασίτου, ενός πρωτόγονου πλάσματος που ονομάζεται Mycoplasma genitalium. [...] μπορούμε να γνωρίζουμε, πώς να διαβάσουμε ολόκληρο τον κώδικα και να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί. Και μετά τι κάνει κανείς; Γνωρίζοντας πως μπορούμε να το διαβάσουμε, να το γράψουμε ή να το τροποποιήσουμε, ίσως και να γράψουμε το γονιδίωμά του από το μηδέν. Τι να κάνει λοιπόν κάποιος; Ένα πράγμα που μπορείς να κάνεις, είναι αυτό που κάποιοι θα το ονόμαζαν Φρανκεν-Νoir.

Click για ανάπτυξη...

Εδώ ανοίγεται ίσως το πιο ενδιαφέρον και τρομερό θέμα προς συζήτηση: Σε τι θα οδηγήσει η δυνατότητα κατασκευής συνθετικών γονιδιωμάτων και ποιο θα είναι το μέλλον κάτω από το φως αυτής μας της ικανότητας; Θα κατασκευάζονται έτσι κατά χιλιάδες οι στρατιώτες-κλώνοι που είδαμε στα Star Wars; Θα εμπορευματοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο οι ρέπλικες του Φίλιπ Ντικ, που είδαμε στο Blade Runners; Οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις του Άλντους Χάξλεϋ στο Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο; Θα κατασκευάζουμε τα παιδιά μας κατά παραγγελία, τέλεια και θεϊκά, σύμφωνα όμως με τη δική μας περιορισμένη αντίληψη περί τελειότητας και θεϊκότητας, καταλήγοντας στην κοινωνία του GATTACA; Θα μπορούν αυτά τα συνθετικά όντα να θεωρούνται ως άνθρωποι και αν όχι με ποια κριτήρια θα τους αποκλείαμε από το είδος μας; Μήπως αυτά, ώς ανώτερα και τελειότερα θα απέκλειαν εμάς από το είδος τους και αυτό θα ήταν το τέλος της ποικιλομορφίας του ανθρώπινου είδους;

Ο Barry Schuler στο τέλος του αποσπάσματος αστειεύεται με το λεγόμενο "Σύνδρομο του Φράνκενστάιν", ωστόσο υπάρχει κανείς από εσάς που προσβλέπει στην κατασκευή συνθετικών ανθρώπων μ' ενθουσιασμό;

Θα ήθελα τις απόψεις σας επ' αυτού του ζητήματος.

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

Παρεμπιπτόντως, για να ξέρετε: σας έχουν αγχώσει σχετικά με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Δεν υπάρχει ούτε ένα αμπέλι σ' αυτήν την κοιλάδα ή οπουδήποτε αλλού που δεν είναι γενετικά τροποποιημένο. Δεν φυτρώνουν από σπόρους· μπολιάζονται σε ρίζες άλλων· δε θα υπήρχαν στη φύση από μόνα τους.

Δε θα πρέπει να ανησυχείτε και να αγχώνεστε μ' αυτό το πράγμα. Είναι κάτι που το κάνουμε από πάντα.

Click για ανάπτυξη...

Εδώ είναι ένα σημείο στο οποίο διαφωνώ με τον Barry Schuler. Το ότι από πάντα προσπαθούσαμε να τροποποιήσουμε τα φυτά και τα ζώα τα οποία καλλιεργούσαμε ή εκθρέφαμε για παραγωγή, είναι αλήθεια. Ωστόσο, στους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς του σήμερα υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά: Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να εισάγουμε σε κάποιον οργανισμό, γονίδια από άλλο είδος οργανισμού, δημιουργώντας "είδη-χίμαιρες", όπως σόγια με γονίδια σκορπιού κλπ. Επίσης, στη σημερινή εποχή η κλίμακα στην οποία μπορούμε να καλλιεργήσουμε αυτά τα φυτά είναι μεγαλύτερη από ποτέ, πράγμα που αυξάνει κατακόρυφα τους πιθανούς κινδύνους για το περιβάλλον. Ας μην ξεχνάμε το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει με τη λεγόμενη "Γενετική Ρύπανση": Τα νέα γονίδια που διασπείρονται στο περιβάλλον, δεν υπάρχει κανείς τρόπος να τα αποσύρει κανείς, τώρα ή στο μακρινό μέλλον...

Αρχική Δημοσίευση από Barry Schuler:

Δεν πιστεύω πως τα χημικά είναι αφύσικα. Σας είπα ότι θα κάνω κάποιους από εσάς να αηδιάσουν. Είναι πολύ απλό: δεν εφευρίσκουμε εμείς τα μόρια και τις χημικές ενώσεις. Είναι εδώ. Υπάρχουν στο σύμπαν. Εμείς αναδιοργανώνουμε τα πράγματα, τα αναδιανέμουμε, όμως δεν κάνουμε κάτι το αφύσικο.

Click για ανάπτυξη...

Διαφωνώ: Πολλές νέες χημικές ενώσεις, οι οποίες δεν υπάρχουν στη φύση, έχουν κατασκευαστεί στα εργαστήρια της χημικής βιομηχανίας. Αυτός είναι και ο λόγος που η φύση δεν γνωρίζει τον τρόπο να τις διασπάει και ν' απενεργοποιεί τις τοξικές τους δράσεις, με κλασικό παράδειγμα το εντομοκτόνο DDT, το οποίο παρά το γεγονός ότι έχει δεκαετίες που αποσύρθηκε, μέχρι και σήμερα ανευρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις, ακόμη και στο μητρικό γάλα Εσκιμώων, παρά το γεγονός μάλιστα ότι ουδέποτε ψεκάστηκε το εντομοκτόνο αυτό στις παγωμένες πεδιάδες της Αρκτικής...