Ομιλείτε Ελληνικά

Mr Positive · 06-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Edmund:
Να δηλώσεις φιλολογία στις πανελλήνιες. Οτιδήποτε άλλο θα οδηγούσε στην απώλεια ενός καλού γνώστη της ελληνικής

Συγγνώμη φίλε, αλλά δε θα πάρω

Πάω για πρώτα για φυσική και μετά για μαθηματικά.

antwwwnis · 06-10-10

Να φανταστειτε , οι φιλολογοι εκλαιγαν οταν τους ανακοινωσε οτι δεν θα παει θεωρητικη...

Mr Positive · 06-10-10

Έκλαιγαν από χαρά όταν τους ανακοίνωσα ότι θα πάω θεωρητική στη β', και από στενοχώρια όταν τους είπα ότι τελικά αποφάσισα να αλλάξω σε θετική στη γ'.

Himela · 07-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Mr Positive:
Το ρήμα είναι ὀφείλω - ὀφείλομαι. Το παράγωγο "ἐξοφλῶ" προέρχεται από το θέμα -ὀφλ του αορίστου ὦφλον (απαρέμφατο ὀφλεῖν). Ο παθητικός αόριστος του ρήματος είναι ὠφειλήθην (και ὠφλήθην). Εξ ου, λοιπόν, και ο τύπος ἐξωφλήθη. Επειδή είναι αόριστος, παίρνει κανονικά την αύξηση και από -οφλ γίνεται -ωφλ, αλλά εφόσον στη νέα ελληνική δε χρησιμοποιούμε τη χρονική αύξηση, δεν είναι λάθος να γράψει κανείς "εξοφλήθη". Σημειωτέον επίσης ότι το σωστό, που είναι "εξωφλήθη", είναι ο αρχαίος τύπος. Γι' αυτό και δε μπορείς να πεις όσον αφορά τη νέα ελληνική ότι είναι λάθος το "εξοφλήθη".

Υπάρχει παθητικός αόριστος στη νέα ελληνική;

Το λέμε μεν αλλά υπάρχει;

Και ρωτάω γιατί αν το "εξωφλήθη" δεν είναι δόκιμος όρος ως παθητικός αόριστος, δεν είναι σωστό και το ω. Στα νέα για μένα θα έπρεπε να είναι "ξοφλήθηκε". Αν το πεις στα αρχαία θα είναι "εξωφλήθη". Δεν μπορείς να επιλέγεις κανόνες που θα βάλεις έτσι άτοπα.

Neraida · 07-10-10

ΘΕΜΑ
Η αύξηση των ρηµάτων: συλλαβική - φωνηεντική - εσωτερική

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στην αρχαία ελληνική όλοι οι παρελθοντικοί χρόνοι έπαιρναν υποχρεωτικά αύξηση, δηλαδή
ένα µόρφηµα ε- αν το θέµα του ρήµατος άρχιζε από σύµφωνο (συλλαβική αύξηση) ή τα
µορφήµατα η- και ω- αν το θέµα του ρήµατος άρχιζε από φωνήεν (φωνηεντική αύξηση). Έτσι,
η χρονική και η φωνηεντική αύξηση αποτελούσαν βασικό µορφολογικό χαρακτηριστικό των
παρελθοντικών χρόνων. Στη νέα ελληνική η αύξηση διακρίνεται σε συλλαβική, φωνηεντική
και εσωτερική.

Συλλαβική αύξηση
Η συλλαβική αύξηση εµφανίζεται στους παρελθοντικούς χρόνους των ρηµάτων που αρχίζουν
από σύµφωνο και «αυξάνει» το θέµα του ρήµατος σε δισύλλαβο, δηλαδή µεγαλώνει κατά µία
συλλαβή τα µονοσύλλαβα (µόνο) θέµατα (π.χ. έ-λυν-α, έ-λυσ-α, έ-γραφ-α, έ-γραψ-α), λόγω
του βασικού χαρακτηριστικού των παρελθοντικών χρόνων: τον τονισµό τους στην τρίτη
συλλαβή. Όταν το ρηµατικό θέµα έχει περισσότερες από µία συλλαβές, η αύξηση δε
χρησιµοποιείται (π.χ. γέ/λασ-α, µί/λησ-α, ζω/γρά/φισ-α). Άρα, η αύξηση είναι υποχρεωτική
µόνο στον παρατατικό και αόριστο της ενεργητικής φωνής των ρηµάτων της α΄ συζυγίας που
έχουν µονοσύλλαβο θέµα, όταν αυτά βρίσκονται στον ενικό αριθµό και στο τρίτο πρόσωπο
πληθυντικού µε κατάληξη -αν.
Δεν παίρνουν αύξηση στον αόριστο της ενεργητικής φωνής αρκετά ανώµαλα ρήµατα, όπως:
βγαίνω – βγήκα, βρίσκω – βρήκα, µπαίνω – µπήκα, πηγαίνω – πήγα, παίρνω – πήρα.
Ορισµένα λόγια ρήµατα εµφανίζονται µε συλλαβική αύξηση στο τρίτο ενικό και τρίτο
πληθυντικό πρόσωπο του αορίστου της παθητικής φωνής, αλλά αυτή η αύξηση είναι άτονη
(π.χ. εστάλη/εστάλησαν, ελέχθη/ελέχθησαν).
Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στη νέα ελληνική όπου η εσωτερική αύξηση αντικαθίσταται από
τη συλλαβική αύξηση (π.χ. πρό-κειται, παρατατικός: ε-πρόκειτο και όχι προέκειτο).
2

Φωνηεντική αύξηση
Η φωνηεντική αύξηση διατηρείται σε περιορισµένο αριθµό ρηµάτων της νέας ελληνικής, και
µάλιστα όταν τονίζεται το αρχικό φωνήεν του θέµατος (π.χ. ελπίζω – ήλπιζα, ελέγχω –
ήλεγχα/ήλεγξα, αίρω – ήρα/ήρα, κατευθύνω – κατηύθυνα/κατηύθυνα, παράγω –
παρήγα/παρήγαγα).
Υπάρχει µια κατηγορία ρηµάτων της νέας ελληνικής που παίρνουν αύξηση η-. Αυτά είναι:
θέλω, παρατατικός ήθελα, ξέρω, παρατατικός ήξερα, πίνω, αόριστος ήπια.

Εσωτερική αύξηση
Στην κοινή νεοελληνική υπάρχει ένας µεγάλος αριθµός από σύνθετα ρήµατα µε προθέσεις
(αρχαίες και νέες) που παίρνουν εσωτερική αύξηση στον παρατατικό και στον αόριστο (διαµένω
[διά+µένω] – διέµενα, διέµεινα). Όταν υπάρχουν περισσότερες από µία προθέσεις, η αύξηση
µπαίνει αµέσως µετά την τελευταία πρόθεση (π.χ. προεκβάλλω [προ+εκ+βάλλω] – προεξέβαλλα,
προεξέβαλα).
Εσωτερική αύξηση δέχονται µόνο µερικά σύνθετα ρήµατα µε πρώτο συνθετικό επίρρηµα, όπως
το πολύ (πολυέγραφε), το πάρα (παραέπινε), το καλά (καλοέµαθε), το κουτσά (κουτσοέπινε) κτλ.,
καθώς και µερικοί περασµένοι τύποι λόγιων ρηµάτων, σύνθετων µε νέα ή αρχαία πρόθεση, που
ακολουθούν τον αρχαίο σχηµατισµό (αρχαϊκή εσωτερική αύξηση): εγκρίνω – ενέκρινα,
εκφράζω – εξέφραζα, ενδιαφέρω – ενδιέφερα, εµπνέω – ενέπνεα κτλ. Η εσωτερική συλλαβική
αύξηση διατηρείται µόνο όταν τονίζεται. Έτσι, παρουσιάζεται στο πρώτο, δεύτερο και τρίτο
πρόσωπο ενικού και στο τρίτο πρόσωπο πληθυντικού του παρατατικού και του αορίστου (π.χ.
διέκοπτα, διέκοπτες, διέκοπτε, διέκοπταν / διέκοψα, διέκοψες, διέκοψε, διέκοψαν), όπου δηλαδή
είναι τονισµένη. Δε διατηρείται στο πρώτο και δεύτερο πρόσωπο του πληθυντικού (διακόπταµε,
διακόπτατε / διακόψαµε, διακόψατε). Στο τρίτο πρόσωπο πληθυντικού συνυπάρχουν και οι δύο
τύποι: µε αύξηση (διέκοπταν / διέκοψαν) και χωρίς αύξηση (διακόπτανε / διακόψανε).
Το ζήτηµα της εσωτερικής αύξησης είναι περίπλοκο. Σε επίσηµο ύφος λόγου (εφηµερίδες,
περιοδικά, επιστηµονικά βιβλία και περιοδικά) παρατηρείται ευρεία χρήση της εσωτερικής
αύξησης (άτονης) ακόµα και σε ρήµατα που δε συνηθίζονται µε αυτή στον καθηµερινό λόγο.
Π.χ.: ανα-γνωρίζω – ανεγνώρισα, δια-µηνύω – διεµήνυσα, δια-τελώ – διετέλεσα (άτονη
εσωτερική αύξηση).
Αντίθετα, σε λογοτεχνικά κείµενα και στον προφορικό λόγο παρουσιάζονται σύνθετα ρήµατα
µε προθέσεις χωρίς αύξηση, και µάλιστα ρήµατα που συνήθως παρουσιάζονται µε αύξηση.
Έτσι, έχουµε: διάκρινες αντί διέκρινες, διάσωσε αντί διέσωσε κτλ.
Συχνά χρησιµοποιείται η εσωτερική αύξηση στον αόριστο της παθητικής φωνής ορισµένων
ρηµάτων λόγω του λόγιου χαρακτήρα αυτών των ρηµάτων. Σε πολλά ρήµατα της νέας
ελληνικής συνυπάρχει ο παθητικός αόριστος µε κατάληξη -ήκα παράλληλα µε τις λόγιες
καταλήξεις σε -η, -ησαν (τρίτο πρόσωπο ενικού και πληθυντικού). Σε κάποια, µάλιστα, λόγια
ρήµατα επικρατούν µόνο οι λόγιες καταλήξεις. Έτσι, συναντάµε σε επίσηµο ύφος λόγου τύπους
όπως: ανεβλήθη/-ησαν αντί αναβλήθηκε/-ηκαν, αντελήφθη/-ησαν αντί αντιλήφθηκε/-ηκαν,
απεσύρθη/-ησαν αντί αποσύρθηκε/-ηκαν, διεφάνη/-ησαν αντί διαφάνηκε/-ηκαν, εξεδόθη/-ησαν
αντί εκδόθηκε/-ηκαν, κατετέθη/-ησαν αντί κατατέθηκε/-ηκαν, υπεβλήθη/-ησαν αντί υποβλήθηκε/-
ηκαν κτλ.
Θα πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι ο παρατατικός σε ρήµατα λόγιας προέλευσης δέχεται
υποχρεωτικά την αύξηση, σε αντίθεση µε τον αόριστο, που µπορεί να παρουσιαστεί και χωρίς
3
αυτή. Π.χ. αποδίδω, απέδιδα, αλλά απέδωσα/απόδωσα, µεταδίδω, µετέδιδα, αλλά
µετέδωσα/µετάδωσα, παραδίδω, παρέδιδα, αλλά παρέδωσα/παράδωσα κτλ.
Οι προθέσεις που λήγουν σε φωνήεν συνήθως αποβάλλουν το τελικό τους φωνήεν όταν το ρήµα
που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν. Δυσκολία υπάρχει όταν το αρχικό φωνήεν του ρηµατικού
θέµατος έπαιρνε δασεία στην αρχαία ελληνική (ίστηµι). Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη µετατροπή
του συµφώνου της πρόθεσης που αποµένει ύστερα από την έκθλιψη στον ενεστώτα (υφ-ίσταται
[υπό+ίστηµι], υπ-έστη, το π γίνεται φ ).
Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στη νέα ελληνική όπου η εσωτερική αύξηση αντικαθίσταται από
τη συλλαβική αύξηση (προ-κειται / επρόκειτο και όχι προέκειτο, όπως είναι στην αρχαία
ελληνική).
Η προστακτική δεν παίρνει ποτέ αύξηση (π.χ. διάταξε διατάξτε). Συχνά όµως στον
προφορικό λόγο τα σύνθετα ρήµατα µε προθέσεις απαντώνται µε αύξηση: ανέθεσε,
επέστρεφε, περιέγραψέ µου το, υπέγραψέ το τώρα αµέσως κτλ.

https://www.media.uoa.gr/language/grammar/pdf_files/GG12_2218.pdf

Mr Positive · 9 Οκτωβρίου 2010

Αρχική Δημοσίευση από Himela:
Υπάρχει παθητικός αόριστος στη νέα ελληνική;

Το λέμε μεν αλλά υπάρχει;

Και ρωτάω γιατί αν το "εξωφλήθη" δεν είναι δόκιμος όρος ως παθητικός αόριστος, δεν είναι σωστό και το ω. Στα νέα για μένα θα έπρεπε να είναι "ξοφλήθηκε". Αν το πεις στα αρχαία θα είναι "εξωφλήθη". Δεν μπορείς να επιλέγεις κανόνες που θα βάλεις έτσι άτοπα.

Εννοείς εξοφλήθηκε, όχι ξοφλήθηκε.

Το εξωφλήθη δεν είναι δόκιμος όρος, πλέον είναι μόνο το εξοφλήθη.
Παραπάνω το χαρακτήρισα ως "σωστό", γιατί κατά τη γνώμη μου εφόσον δανειζόμαστε τον τύπο, θα έπρεπε να το δανειζόμαστε όπως είναι και όχι να τον αλλάζουμε. Αλλά εφόσον στη νέα ελληνική δεν έχουμε διατηρήσει τη χρονική αύξηση, δόκιμος όρος είναι μόνο το εξοφλήθη.

ΥΓ. Δεν ξέρω με σιγουριά ποιός τύπος θεωρείται "σωστός" γενικότερα, υποθέτω πως είναι φιλολογικό ζήτημα.

Morelo · 09-10-10

Ποια ειναι η σημασια της λεξης "αμιγώς" π.χ "Η σχολη αυτη ειναι αμιγως θεωρητικη."
δηλαδη ως επι το πλειστον θεωρητικη?? ενα μεγαλο μερος αυτης ειναι θωρητικο?

tsarachaf · 09-10-10

Απ' οσο γνωριζω αμιγως θα πει εξ' ολοκληρου...

antwwwnis · 09-10-10

αμιγως. σαφως το <α> ειναι στερητικο. μιγας ειναι ο ανθρωπος που προερχετε απο γονεις διαφορετικων φυλων. απο την οικογενεια λεξεων της λεξης μιγμα το δευτερο συνθετικο. Αρα ειναι , αν η λεξη εχει κρατησει την κυριολεκτικη της εννοια , συνωνυμη της λεξης <<ατοφια>>=
που δεν εχει ανακατευτει με αλλα πραγματα.

Mr Positive · 09-10-10

Αρχική Δημοσίευση από antwwwnis:
αμιγως. σαφως το <α> ειναι στερητικο. μιγας ειναι ο ανθρωπος που προερχετε απο γονεις διαφορετικων φυλων. απο την οικογενεια λεξεων της λεξης μιγμα το δευτερο συνθετικο. Αρα ειναι , αν η λεξη εχει κρατησει την κυριολεκτικη της εννοια , συνωνυμη της λεξης <<ατοφια>>=
που δεν εχει ανακατευτει με αλλα πραγματα.

Κάπως έτσι. Αμιγής είναι ο ανόθευτος, ο καθαρός. "Αμιγώς θεωρητική" σχολή πχ, σημαίνει σχολή θεωρητική χωρίς ξένα στοιχεία (ξένα της θεωρητικής).

Morelo · 09-10-10

Οκ καταλαβα.. ευχαριστω ολους!

Boom · 13-10-10

Μη με κοροϊδέψετε. :redface:

Σύμφωνα με μία κινέζικη παροιμία ''Αυτός που κάνει μια ερώτηση είναι για πέντε λεπτά βλάκας. Αυτός που δεν κάνει την ερώτηση είναι βλάκας για μια ζωή'' επομένως θα ρωτήσω.

Ποια η διαφορά ανάμεσα στο ''πιο'' και ''ποιο''; Παίρνουν τόνο όταν ρωτάμε;

venividivici · 13-10-10

πιο - επίρρημα δήλώνει το περισσότερο το επιπλέον
ποιο - ερωτηματική αντωνυμία ποιος ποια ποιο

δεν παίρνουν τόνο γιατι είναι μονοσύλλαβα

ποιος είναι ο πιο ισχυρός άντρας στη γη;

Mr Positive · 13-10-10

Αρχική Δημοσίευση από theodora:
Μη με κοροϊδέψετε.
Σύμφωνα με μία κινέζικη παροιμία ''Αυτός που κάνει μια ερώτηση είναι για πέντε λεπτά βλάκας. Αυτός που δεν κάνει την ερώτηση είναι βλάκας για μια ζωή'' επομένως θα ρωτήσω.

Ποια η διαφορά ανάμεσα στο ''πιο'' και ''ποιο''; Παίρνουν τόνο όταν ρωτάμε;

Συγχαρητήρια που έμεινες βλάκας μόνο για πέντε λεπτά

Αρχική Δημοσίευση από venividivici:
πιο - επίρρημα δήλώνει το περισσότερο το επιπλέον
ποιο - ερωτηματική αντωνυμία ποιος ποια ποιο

δεν παίρνουν τόνο γιατι είναι μονοσύλλαβα

ποιος είναι ο πιο ισχυρός άντρας στη γη;

Κι όμως, το "ποιός" τονίζεται, γιατί κανονικά είναι δισύλλαβο. Μονοσύλλαβο το έχουμε κάνει να ακούγεται εμείς. Όχι ότι είναι λάθος (πλέον) να το γράψεις χωρίς τόνο, αλλά κανονικά τονίζεται.

Neraida · 13-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Mr Positive:
Συγχαρητήρια που έμεινες βλάκας μόνο για πέντε λεπτά

Κι όμως, το "ποιός" τονίζεται, γιατί κανονικά είναι δισύλλαβο. Μονοσύλλαβο το έχουμε κάνει να ακούγεται εμείς. Όχι ότι είναι λάθος (πλέον) να το γράψεις χωρίς τόνο, αλλά κανονικά τονίζεται.

Το "ποιος" ειναι δισυλλαβη λεξη με τον τονο στο "ι", αλλα επειδη το προφερουμε ως μονοσυλλαβη δεν παιρνει τονο στο τελευταιο "ο".
Τουτεστιν, το σωστο ειναι ειτε "[FONT=&quot]ποίος" ειτε "ποιος"
[/FONT]

Boom · 13-10-10

Το ''πως'' και το ''που'' τότε όταν ρωτάμε γιατί παίρνουν τόνο; :hmm:

Mr Positive · 13-10-10

Αρχική Δημοσίευση από theodora:
Το ''πως'' και το ''που'' τότε όταν ρωτάμε γιατί παίρνουν τόνο;

Γιατί υπάρχουν "πως" και "που" τα οποία δεν τονίζονται, και αντίστοιχα "πώς" και "πού", τα οποία τονίζονται. Είναι διαφορετικές λέξεις.
Το πως (χωρίς τόνο) είναι ειδικός σύνδεσμος, όπως το ότι. ΠΡΟΣΟΧΗ! Όχι ό,τι, αλλά ότι.
Μού είπε πως μ' αγαπάει.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε δύο ειδικούς συνδέσμους στην ίδια περίοδο, προτιμούμε να χρησιμοποιούμε μια φορά το πως και μια το ότι, όχι ένα απ' τα δύο και δύο φορές.
Μού είπε ότι νομίζει πως μ' αγαπάει. (Όχι "Μού είπε ότι νομίζει ότι μ' αγαπάει", ή αντίστοιχα με το πως).

Το που (χωρίς τόνο) είναι αναφορική αντωνυμία και πολλές φορές αντικαθιστά την αναφορική "ο οποίος".
Και πάλι προσοχή! Αποφεύγουμε αυτήν την αντικατάσταση όταν η αναφορική αντωνυμία "ο οποίος" είναι μέρος προθετικού συνόλου, πχ. με τον οποίο.
Θα σού δώσω κάτι το οποίο θα σε κάνει να χαρείς πολύ. (Εδώ μπορούμε να αντικαταστήσουμε την αντωνυμία "το οποίο" με την αντωνυμία "που".)
Θα σού δώσω κάτι με το οποίο θα χαρείς πολύ. (Εδώ, το αποφεύγουμε.)

Το πώς και το πού (με τόνο) είναι ερωτηματικά επιρρήματα.
Πώς είσαι;
Πού πάμε;

Τις ευχαριστίες μου στη Neraida που συμπληρώνει τις παραλείψεις μου.

Boom · 13-10-10

Βασικά, τα ανέφερα επειδή είναι μονοσύλλαβα.

Thanks παιδάκια, τα κατάλαβα!

Boom · 19-11-10

Πάλι εδώ.

Σήμερα μου είπε κάποιος ότι το οικτίρω γράφεται και εικτίρω.
Εγώ τόσα χρόνια το ξέρω οικτίρω. :/:

Ξέρει κανείς αν ισχύει το εικτίρω;

Isiliel · 19-11-10

Το ξέρει το λεξικό σου, αλλά και το google, που δεν βγάζει ούτε ένα αποτέλεσμα.

Ομιλείτε Ελληνικά

Δραστήριο μέλος

Διάσημο μέλος

Δραστήριο μέλος

Συντονίστρια

Επιφανές μέλος

Δραστήριο μέλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Περιβόητο μέλος

Διάσημο μέλος

Δραστήριο μέλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Επιφανές μέλος

Τιμώμενο Μέλος

Δραστήριο μέλος

Επιφανές μέλος

Επιφανές μέλος

Δραστήριο μέλος

Επιφανές μέλος

Επιφανές μέλος

Επιφανές μέλος