Η κατανόηση της έννοιας του θανάτου από το παιδί

Η δυνατότητα του παιδιού να κατανοεί το γεγονός του θανάτου εξαρτάται από την ικανότητά του να χειρίζεται συγκεκριμένες αφηρημένες έννοιες. Σε αυτές τις έννοιες συμπεριλαμβάνεται το «αναπόφευκτο» (η κατανόηση του γεγονότος ότι ο θάνατος δεν μπορεί να αποφευχθεί), η μη αναστρεψιμότητα» (η κατανόηση ότι όταν ένα έμβρυο ον πεθάνει, το φυσικό του σώμα δεν μπορεί να επανέλθει στη ζωή), η «παγκοσμιότητα» (όλα τα έμβια όντα είναι προορισμένα να πεθάνουν), η παύση των ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού (κατανόηση ότι όταν ένα ον πεθάνει, όλες οι λειτουργίες που ορίζουν τη ζωή διακόπτονται) και η αιτιότητα του θανάτου. Εκτός, όμως, από τις αφαιρετικές ικανότητες το παιδί θα πρέπει να κατέχει τις έννοιες του χρόνου, του χώρου, της αιτιότητας, του αποχωρισμού και του τελεσίδικου.

Υπάρχουν τρία ευδιάκριτα εννοιολογικά στάδια στην πορεία του παιδιού για τη διαμόρφωση μιας ώριμης αντίληψης για το θάνατο: στο πρώτο στάδιο (3-5 ετών), τα παιδιά δεν κατανοούν την οριστικότητα του θανάτου, θεωρούν τον θάνατο ως μια αναχώρηση και πιστεύουν ότι ο νεκρός υπάρχει κάπου αλλού. Στο δεύτερο στάδιο (5-9 ετών), τα παιδιά κατανοούν ότι ο θάνατος είναι ένα γεγονός οριστικό και μη αναστρέψιμο, θεωρούν όμως ότι θα μπορούσε κάποιος να τον αποφύγει με κάποιο τρόπο. Στο τρίτο στάδιο (9-10 ετών), τα παιδιά κατανοούν ότι ο θάνατος είναι αναπόφευκτος και αφορά σε όλους τους ανθρώπους. Νεότερες έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά αναπτύσσουν μια πιο ρεαλιστική κατανόηση της έννοιας του θανάτου πολύ πιο νωρίς από τις παραπάνω ηλικίες. Συγκεκριμένα, παιδιά με ανίατες ασθένειες αποκτούν μια αρκετά ώριμη αντίληψη της έννοιας του θανάτου, σε πολύ μικρή ηλικία, με βάση τις παρατηρήσεις της συμπεριφοράς των ενηλίκων του περιβάλλοντός τους, τη γνώση των συμπτωμάτων της ασθένειάς τους και την αλληλεπίδρασή τους με άλλα παιδιά με ανίατες ασθένειες.

Γενικά, τα μικρότερα παιδιά θεωρούν ότι ο θάνατος δεν αφορά όλους τους ανθρώπους, μπορεί να αποφευχθεί, είναι μια αναστρέψιμη κατάσταση, ότι ορισμένες λειτουργίες συνεχίζονται και μετά και ότι ο θάνατος είναι το αποτέλεσμα κάποιων μη ρεαλιστικών εξωτερικών αιτίων. Τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών δείχνουν ότι τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 9 ετών έχουν αποκτήσει μια ώριμη αντίληψη της έννοιας του θανάτου, πολλά παιδιά ωστόσο φθάνουν σε αυτή την κατανόηση πολύ νωρίτερα. Οι σημαντικές αυτές ατομικές διαφορές οφείλονται στο πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον, στα προσωπικά βιώματα κάθε παιδιού, καθώς και στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Λεονταρή, Α. ( 2008 ). Συμβουλευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά που πενθούν. Στο Νικολόπουλος Δ. (Επιμ.) Σχολική Ψυχολογία: Εφαρμογές στο σχολικό περιβάλλον, Αθήνα: Τόπος

ΠΗΓΗ:https://www.your-psychology.gr/index.php/articles/mourning-in-childhood/110-improving-the-web-6