Αναζητώντας την ετυμολογία των λέξεων

Νωεύς

Τιμώμενο Μέλος

Ο Ιάσων αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Μαθητής/τρια και μας γράφει απο Άγιο Πνεύμα (Σέρρες). Έχει γράψει 5,713 μηνύματα.
Πιτ... "Ιαπετικη" απο που και ως που;
Γιατι κουβαλας τους Νεφελιμ σε μια ωραια συζητηση; :s

:redface: : Προσφιλέστατε Ρεμπ, κοντά τώρα δύο αιώνες και κάτι, αλλά ιδιαίτερα μετά το 1945, επικρεμάται η απειλή γελοιοποίησης ή φυλάκισης για όποιον κατηγορηθεί για "αντισημιτισμό" κι αναρρωτιέται κανείς: "Σημιτική, από που ως που;". Εν πάσει περιπτώσει όμως, ο μύθος του Ιαπετού, όπως και να το κάνουμε, ανήκει στην ελληνική γραμματεία του 7ου πΧ αιώνα (βλ. Ησίοδο) κι όχι στους 72 αντιγραφείς των Πτολεμαίων (πρωτομάστορες της λεγόμενης "Βίβλου")...
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Δεσμώτης

Περιβόητο μέλος

Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 45 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
Σκέφτομαι τη λέξη μαλαξ

κατά το κοινό, μαλάκας,

ο μαλάκας λοιπόν διαβάζω, αρχικά ήταν μάλαξ,

κάπου στην πορεία συνηρήθηκε στο μλαξ

αλλά επειδή το μι προ του λάμδα τρέπεται σε βήτα

κάμποσο αργότερα πήρε την τωρινή μορφή του,

έγινε ο βλάκας

..με το συμπάθειο. :redface:

Όχι, μαλάκας δεν είναι αυτός που αυνανίζεται,

αυτά είναι αλλοιώσεις των χριστιανών μοναχών που θεωρούσαν τον αυνανισμό

ύψιστη αμαρτία,

μαλάκας είναι ο ανόητος, ο μωρός

και ναι, υπάρχουν αρκετοί μαλάκες

μερικοί από δω

μερικοί απο κει

άλλοι αριστερά

άλλοι δεξιά

μερικοί στο κέντρο

μερικοί στα άκρα

μερικοί πιστεύουν σε ένα θεό

άλλοι σε κανέναν

άλλοι πιστεύουν σε πολλούς

άλλοι σε όλους

μερικοί βγάζουν το σκύλο αργά τη νύχτα

και μερικοί τη πέφτουν νωρίς για να βγάλουν γκόμενα στʼ όνειρο

μερικοί βάζουν χέρι στο δημόσιο ταμείο

κι άλλοι καθαρίζοντας σηκώνουν το χαλάκι για να βάλουν από κάτω την Ιστορία

μερικοί δικάζουν μόνο αυτόν που τους παίρνει

και μερικοί μένουν ατιμώρητοι χωρίς να γκρεμίζονται οι ουρανοί,

άλλοι πάλι ζητάνε φακελάκι

και μερικοί το δίνουν

μερικοί εργάζονται

μερικοί παραμένουν άνεργοι,

μερικοί δεν πληρώνουν ποτέ το φόρο που τους αναλογεί

και μερικοί μονάχα γκρινιάζουν,

μερικοί έχουν άποψη για όλα

και μερικοί δεν έχουν άποψη για τίποτα

α ναι, τελικά όπως το μετρώ, υπάρχουν πολλοί μαλάκες

όλοι τους συνηρημένοι. :)


Γιώργος Καλλέργης
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Τελευταία επεξεργασία:

Eileen

Τιμώμενο Μέλος

Η Athena (1/3 ΜΕΤΣ) αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 7,414 μηνύματα.
Ομήρου... Αγγλικά!

*

Μία εργασία βασισμένη σε Μελέτη της ομογενούς καθηγήτριας
Αναστασίας Γονέου


Με τίτλο «Ελληνική Γλώσσα - τροφός όλων των γλωσσών», η Αναστασία Γονέου, μεταξύ άλλων, αναφέρει:

«Η Ομηρική (Ελληνική) Γλώσσα, αποτελεί τη βάση επάνω στην οποία στηρίχτηκαν πλήθος σύγχρονων γλωσσών. Ακόμα κι αν δεν υπήρχε καμία άλλη αναφορά, ακόμα κι αν δεν
είχε διασωθεί κανένα προκατακλυσμιαίο μνημείο, θα αρκούσε η Ελληνική Γλώσσα ως
απόδειξη της ύπαρξης στο παρελθόν, μιας εποχής μεγάλου πολιτισμού. Στη γλώσσα
μας είναι εμφυτευμένη όλη η γνώση που κατέκτησε ο άνθρωπος, έως την παρούσα
στιγμή. Κάθε ελληνική λέξη-όρος φέρει ένα βαρύ φορτίο νόησης, φορτίο που οι
προγενέστεροι ʽεξόδευσανʼ, για να κατακτήσουν γνωστικά τη συγκεκριμένη έννοια
και να τη ʽβαπτίσουνʼ με το συγκεκριμένο όνομα-λέξη
».




Παράδειγμα:



AFTER = Από το ομηρικό αυτάρ= μετά. Ο Όμηρος λέει: ''θα σας διηγηθώ τι έγινε αυτάρ''.

AMEN = λατινικά: amen. Το γνωστό αμήν προέρχεται από το αρχαιότατο ή μήν = αληθώς, (Ιλιάδα Ομήρου β291-301), ημέν. Η εξέλιξη του ημέν είναι το σημερινό αμέ!

BANK = λατινικά pango από το παγιώ, πήγνυμι. Οι τράπεζες πήραν την ονομασία τους από τα πρώτα 'τραπέζια' (πάγκους) της αγοράς.

BAR = λατινικά: barra από το μάρα = εργαλείο σιδηρουργού.

BOSS = από το πόσσις = ο αφέντης του σπιτιού.

BRAVO = λατινικό, από το βραβείο.

BROTHER = λατινικά frater από το φράτωρ.

CARE = από το καρέζω.

COLONIE από το κολώνεια = αποικιακή πόλη.

DAY = Οι Κρητικοί έλεγαν την ημέρα 'δία'. Και: ευδιάθετος = σε καλή μέρα [ΣΗΜ. Εγώ, τουλάχιστον, εδώ σκέφθηκα την "ευδία" =καλοκαιρία, όχι το "διατίθημι"].

DISASTER = από το δυσοίωνος + αστήρ

DOLLAR = από το τάλλαρον = καλάθι που χρησίμευε ως μονάδα μέτρησης στις ανταλλαγές. π.χ. «δώσε μου 5 τάλλαρα σιτάρι». Παράγωγο είναι το τάλληρο, αλλά και το τελλάρo!

DOUBLE = από το διπλούς - διπλός.

EXIST = λατινικά ex+sisto από το έξ+ίστημι= εξέχω, προέχω.

EXIT = από το έξιτε = εξέλθετε

EYES = από το φάεα = μάτια.

FATHER = από το πάτερ (πατήρ).

FLOWER = λατινικά flos από το φλόος.

FRAPPER = από το φραγκικό hrappan που προέρχεται από το (F)ραπίζω = κτυπώ ( F= δίγαμμα).

GLAMOUR = λατινικό gramo ur από το γραμμάριο. Οι μάγοι παρασκεύαζαν τις συνταγές τους με συστατικά μετρημένα σε γραμμάρια και επειδή η
όλη διαδικασία ήταν γοητευτική και με κύρος, το gramo
u r - glamou r, πήρε την σημερινή
έννοια.


HEART, CORE = από το κέαρ = καρδιά.

HUMOR = από το χυμόρ = χυμός (Στην ευβοϊκή διάλεκτο, όπως αναφέρεται και στον Κρατύλο του Πλάτωνος, το τελικό 'ς' προφέρεται ως 'ρ'. Π.χ. σκληρότηρ αντί σκληρότης).

I = από το εγώ ή ίω, όπως είναι στην βοιωτική διάλεκτο.

ILLUSION = από το λίζει = παίζει.

ΙS = από το είς.

KARAT = εκ του κεράτιον, (μικρό κέρας για τη στάθμιση βάρους).

KISS ME = εκ του κύσον με = φίλησέ με (...είπε ο Οδυσσέας στην Πηνελόπη).


(Δεν ξέρω αν κολλάει με το θέμα:redface:)



Μου θύμισες λίγο τον πατέρα από το Γάμος αλά Ελληνικά, που είχε μανία να αποδίδει την ετυμολογία όλων των λέξεων από την ελληνική... Το κιμονό, από το ελληνικό χειμώνας!!:redface::P
ΜΑΡΙΝΑ
το όνομα αυτό προέρχεται από το λατινικό επίθετο marinus-a-um που σημαίνει θαλάσσιος-α-ο...:worry:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Isiliel

Επιφανές μέλος

Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 51 ετών και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
Το ελληνικό πεπόνι με τα πολλά ονόματα

Του Νίκου Σαραντάκου

Πλησιάζει στα τελειώματα το καλοκαίρι και θυμάμαι πως χρωστάω, σε εκλεκτό φίλο του ιστολογίου, ένα άρθρο για ένα φρούτο εποχής –μόνο που εξαιτίας της καλοκαιρινής χαλάρωσης (διότι… ραστόνι δεν γράφω που να μου καεί το βίντεο) περάσαν οι μέρες και πρέπει να βιαστώ αν θέλω να προλάβω να κρατήσω την υπόσχεσή μου, γιατί τώρα έχουν περάσει στο προσκήνιο τα σύκα και τα σταφύλια, ενώ εγώ έταξα να γράψω για το καρπούζι.

Φαίνεται πως για τους περισσότερους το καρπούζι είναι ο βασιλιάς των φρούτων του καλοκαιριού –όμως εγώ έχω κηρύξει δημοκρατία· θέλω να πω, δεν συμμερίζομαι τη γενική λατρεία για το καρπούζι –ευχαρίστως θα το γευτώ στο εστιατόριο, στο τέλος του γεύματος, αλλά με κανένα τρόπο δεν θα το θεωρούσα το αγαπημένο μου φρούτο. Αν όμως γευστικά το καρπούζι βρίσκεται χαμηλά στην κλίμακα των προτιμήσεών μου, γλωσσικά έχει μεγάλο ενδιαφέρον, και μεγάλη ποικιλία από ονόματα σε διάφορες γλώσσες.
Εμείς βέβαια το λέμε καρπούζι, το οποίο είναι τουρκικό δάνειο (karpuz), αν και δεν είναι σαφές από πού το πήραν οι Τούρκοι. Και οι Ρώσοι, που το λένε Αρμπούζ, από τα τούρκικα πρέπει να το έχουν πάρει. Βρίσκω ότι καρπούζ το λένε (μεταξύ άλλων ονομάτων) και οι Βούλγαροι. Βέβαια, επειδή λέξη όπως το καρπούζι δεν θα μπορούσε να γίνει ανεκτή στην επίσημη ονοματολογία, πλάστηκε η «ελληνική» ονομασία υδροπέπων, που τη βάζω σε εισαγωγικά διότι είναι καραμπινάτο μεταφραστικό δάνειο, από το γαλλικό melon dʼeau και άλλες ανάλογες ονομασίες στα αγγλικά (watermelon), στα γερμανικά (Wassermelone) και σε άλλες γλώσσες.



Είναι δηλαδή το καρπούζι, κατά την ονομασία αυτή, ένα πεπόνι με μπόλικο νερό· άλλωστε, από φυτολογική άποψη καρπούζια και πεπόνια είναι συγγενικά είδη. Να πούμε εδώ ότι η λέξη melon της αγγλικής (και οι ανάλογες των άλλων γλωσσών) ανάγεται στο λατινικό melo, σύντμηση του melopepo, που είναι δάνειο από το ελλ. μηλοπέπων. Ποιος ακριβώς καρπός ήταν το melopepo δεν ξέρουμε, ίσως κάποιο κολοκυθοειδές. Σύμφωνα με τα περισσότερα λεξικά, το μηλοπέπων των αρχαίων ήταν το πεπόνι, αλλά ο Γεννάδιος στο Φυτολογικό λεξικό του λέει ότι οι μηλοπέπονες του Διοσκορίδη και του Γαληνού πιθανότατα ήταν καρπούζια. Δεν αποκλείεται η ίδια λέξη να χρησιμοποιήθηκε και για τα δυο φρούτα, λέω εγώ.
Το ήξεραν οι αρχαίοι το καρπούζι; Οι γνώμες διίστανται. Είναι μάλλον βέβαιο πως η κοιτίδα του καρπουζιού είναι η τροπική Αφρική, οι δε Αιγύπτιοι σαφώς το γνώριζαν –το έβαζαν και στους τάφους των Φαραώ, βρίσκω κάπου· στου Τουταγχαμών τον τάφο έχουν βρεθεί σπόρια καρπουζιού. Ο Γεννάδιος υποστηρίζει λοιπόν ότι είναι αδύνατο οι αρχαίοι Έλληνες, που είχαν διαρκή επικοινωνία από πολύ παλιά με τους Αιγυπτίους, να μη γνώριζαν το καρπούζι.


Στην υπόλοιπη πάντως Ευρώπη το καρπούζι έφτασε με τους σαρακηνούς μετά το 1000 μ.Χ. Σε ένα κείμενο του Συμεών Σηθή, αραβομαθή βυζαντινού λογίου, διαβάζουμε ότι: ὁ δὲ λεγόμενος σαρακηνικὸς πέπων ψυχρός ἐστι καὶ ὑγρὸς καὶ ὠφέλιμος εἴς τε τοὺς καύσους πυρετοὺς καὶ τοὺς ἀκριβεῖς τριταίους καὶ τὰς θερμὰς γαστέρας. Λοιπόν, σαρακίνικο πεπόνι τον λέγαν οι βυζαντινοί το καρπούζι, πράγμα που μου θυμίζει ότι σε μια διάλεκτο της Καλαβρίας λέγεται saraciniscu, όπως λέει η Βικιπαίδεια, ενώ και στα καταλανικά λέγεται (μεταξύ άλλων) meló dʼAlger.
Στα ιταλικά επικρατεί χάος με τις ονομασίες του καρπουζιού. Στη Βικιπαίδεια θα βρείτε δυο ντουζίνες διαλεκτικά ονόματα, αλλά σε χοντρές γραμμές στον βορρά το λένε anguria (δάνειο από τα ελληνικά), όπως είχαμε πει παλιότερα εδώ, ενώ στο κέντρο και στο νότο το λένε cocomero. Λέγεται επίσης melone dʼacqua. Το καρπούζι στα ισπανικά λέγεται sandía, στα σέρβικα (και συναφείς γλώσσες) λουμπενίτσα, στα αλβανικά σαλκίρι. Θα μʼ ενδιέφερε πολύ η ετυμολογία αυτών των λέξεων, αλλά δεν έχω καιρό να την ψάξω. Όποιος ξέρει κάτι, ας το πει.


Είπαμε ότι το ελληνικό υδροπέπων είναι κάλκο, ξεπατικωτούρα, από το γαλλικό melon dʼeau, αλλά δεν είναι αυτή η βασική γαλλική λέξη για το καρπούζι: είναι pastèque, παλαιότερα pateque (1530) το οποίο είναι αραβικό δάνειο, από battiha, το οποίο έχει περάσει και στα ισπανικά (albateca, bateca, αλλά και patilla, που χρησιμοποιείται στη Λατινική Αμερική). Αλλά και οι κουμπάροι στην Κύπρο το καρπούζι το λένε πατίχα (μερικοί το γράφουν παττίχα, για να δείξουν την προφορά), που είναι προφανέστατα δάνειο από την αραβική λέξη. Βρίσκω γκουγκλίζοντας και την έκφραση «μα, χάνει η πατίχα σου;» προφανώς για κάποιον που του έχει λασκάρει η βίδα ή χάνει λάδια, που έχει ακατοίκητο το επάνω πάτωμα, που δεν τα έχει τετρακόσια βρε αδερφέ, έναν μπουζουκοκέφαλο.


Καρπούζι λοιπόν, υδροπέπων και πατίχα –έχουμε άραγε καμιάν άλλη ονομασία για το καρπούζι; Υπάρχει κι άλλη μια, που είναι 100% ελληνική, αλλά επειδή οι γραφειοκράτες λόγιοι προτίμησαν το υδροπέπων δεν επικράτησε. Είναι η λέξη χειμωνικό. Γιατί χειμωνικό; Επειδή τα καρπούζια, και ιδίως τις όψιμες ποικιλίες με το παχύ φλούδι, τον παλιό καιρό στα χωριά ήξεραν να τα διατηρούν μέχρι τα Χριστούγεννα και βάλε («τα χειμωνικά τα κρέμασε στο μεσοδόκαρο» γράφει κάπου ο Πρεβελάκης) –όχι όπως τώρα που τα φέρνουμε αεροπορικώς από τη Χιλή καταχείμωνο και κοστίζει ο κούκος αηδόνι. Παρόλο που η λέξη χειμωνικό σήμερα ακούγεται κυρίως στα Επτάνησα, είναι (ή έστω ήταν) πανελλήνια. Θα θυμάστε στη Βαβυλωνία, όταν πέφτει η πιστολιά, ο ξενοδόχος ξυπνάει τον κοιμισμένο Χιώτη και του λέει «έγινε φονικό» -κι εκείνος, από τον ύπνο ακόμα, ρωτάει «πού είναι το χειμωνικό;». Η λέξη έχει περάσει και στα κουτσοβλάχικα, λέει ο Ν. Πολίτης, και ίσως μας το επιβεβαιώσει ο voulagx.


Ο οποίος Πολίτης, την πασίγνωστη παροιμία, την καταγράφει ως «δυο χειμωνικά σε μια μασχάλη δεν βαστιούνται», μια ακόμα έμμεση μαρτυρία ότι τον 19ο αιώνα η λέξη «χειμωνικό» ήταν πολύ περισσότερο διαδεδομένη, και ότι σε πολλά μέρη θα ήταν η κατεξοχήν λέξη για το είδος. Και μια και πιάσαμε τις παροιμίες, να πούμε ότι το καρπούζι έχει έντονη φρασεολογική παρουσία. Λέμε λοιπόν «δυο καρπούζια σʼ ένα χέρι» (αυτή είναι η σημερινή επικρατέστερη μορφή), και συμπληρώνουμε αναλόγως – έχει γίνει και τραγούδι, πασίγνωστο, σε στίχους του Βασιλειάδη, του Τσάντα, ενώ συνθέτης του αναφέρεται ο Στελλάκης. Πάντως, αντίστοιχες παροιμίες υπάρχουν σε πολλές άλλες γλώσσες της περιοχής.


Κι επειδή το καρπούζι είναι δύσκολο να καταλάβεις από πριν αν θα είναι καλό, υπάρχει η φράση «μάπα το καρπούζι», που τη λέμε για κάτι που ήταν πολλά υποσχόμενο αλλά μας απογοήτευσε. Ή, όπως λέει η παξινή παροιμία: Γυναίκα και χειμωνικό, η τύχη τα διαλέγει. Παλιότερα οι πλανόδιοι, για να δείξουν πως η ποιότητα των καρπουζιών τους είναι αδιαφιλονίκητη, διαλαλούσαν «Με το μαχαίρι τα καλά καρπούζια», προσκαλώντας τους νοικοκυραίους να κόψουν ένα σφηνοειδές κομμάτι για να δοκιμάσουν, εξού και «καρπούζι με τη βούλα», που έμεινε παροιμιώδες, όπως και η άλλη κραυγή των καρπουζάδων «όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω», που κι αυτή έχει πάρει μεταφορική παροιμιώδη σημασία.


Υπάρχει επίσης και η έκφραση «έσκασε σαν καρπούζι», για κάτι που πέφτει και σπάει, ή για κεφάλι που ανοίγει (ʽΟποιος αγγίξει το Μανολιό, φώναξε ο Λουκάς αρπώντας ένα κοτρόνι, θα του σπάσω το κεφάλι σαν καρπούζι!, λέει στον Χριστό που ξανασταυρώνεται ο Καζαντζάκης). Με τη φράση αυτή υπάρχει κι ένα μπεντροβάτο. Ένα τζαναμπέτικο μωρό, λέει ο μύθος, γκρίνιαζε και φώναζε «Θέλω… Θέλω… Θέλω…» χωρίς να προσδιορίζει το αντικείμενο του πόθου του. «Τι θες, βρε αχρόνιαστο, μη σου δώσω καμία και σκάσεις κάτω σαν καρπούζι;» το ρώτησε η μάνα του. «Καρπούζι θέλω!» προσδιόρισε άσπλαχνα το μικρό –και ήταν, βεβαίως, Φλεβάρης.


Τέλος, υπάρχει και η φράση «μοίρασε το καρπούζι στη μέση» που τη χρησιμοποιούν αρκετά συχνά οι αθλητικογράφοι για ακριβοδίκαιο διαιτητή –αν και, όταν ευνοήσει τη μια ομάδα σε λίγες αμφισβητούμενες φάσεις, χωρίς όμως να δείξει πρόδηλη εύνοια, συμπληρώνουν «…αλλά τα κουκούτσια τα έδωσε στους Τάδε». Σχετικά με τα κουκούτσια του καρπουζιού είναι μια φράση που την ανέφερε τις προάλλες εκλεκτό μέλος της Λεξιλογίας, πως την είπε αγιορείτης καλόγερος για κάποιον διαβόητο «αμαρτωλό» που πήγε στα γεράματα να μονάσει:
«Έφαγε καλά-καλά το καρπούζι κι ήρθε εδώ να φτύσει τα κουκούτσια!»


Βέβαια, με τις προόδους της επιστήμης, που έχει βγάλει καρπούζια άσπορα, οι παραπάνω φράσεις κινδυνεύουν να χάσουν το αντικείμενό τους. Κι επειδή έχουν επίσης βγει και μίνι-καρπούζια, με μικρό μέγεθος, καθώς και σε σχήμα κύβου, κοντεύει να διαψευσθεί και η παροιμία για τα δυο καρπούζια σʼ ένα χέρι. Ώρες είναι να βγει και κανένα μεταλλαγμένο που δεν θα σκάει με τίποτα, ώστε να ακυρωθεί και η φράση «έσκασε σαν καρπούζι».


Αλλά το καρπούζι έχει χρησιμοποιηθεί και στην πολιτική. Πριν από πολλά-πολλά χρόνια, κάποιοι της αριστερής πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ παινεύονταν πως το κόμμα τους είναι σαν το καρπούζι: απέξω πράσινο αλλά από μέσα κόκκινο, ενώ τα κουκούτσια ήταν, λέει, οι παλαιοκομματικοί που έπρεπε να τους φτύνεις. Σαν να γέμισε κουκούτσια το καρπούζι. Κι άλλες τέτοιες μεταφορές έχουν γίνει με το πράσινο και το κόκκινο.
Έχω γράψει τόσα, σεντόνι βγήκε, κι ακόμα δεν έχω εξηγήσει για ποιο λόγο στον τίτλο λέω για «ελληνικό πεπόνι». Επίτηδες το έκανα, το άφησα για το τέλος. Είδαμε λοιπόν ότι σε πολλές γλώσσες το καρπούζι ονοματίζεται σαν ένα «άλλο πεπόνι»: πεπόνι με νερό στα διάφορα watermelon, πεπόνι σαρακίνικο στον βυζαντινό Σηθή, πεπόνι αλγερίνικο στα καταλανικά. Ε λοιπόν, στα ουγγαρέζικα το πεπόνι είναι dinnye, και το καρπούζι είναι görögdinnye, ήγουν ελληνικό πεπόνι, κάτι που ασφαλώς σας προκάλεσε ρίγη εθνικής υπερηφάνειας.


Και θα κλείσω με το καρπούζι και την εθνική υπερηφάνεια, ακριβώς. Σε ένα δημοφιλές κείμενο που κυκλοφορούσε παλιότερα στο Διαδίκτυο και που απαριθμούσε 100 (ή και περισσότερους) λόγους για τους οποίους γουστάρουν που είναι Έλληνες αυτοί που το έγραψαν και το διακινούν (περιέργως έχω κάμποσο καιρό να το δω), ένας από τους λόγους περηφάνιας που αναφέρεται είναι ότι «Γιατί το καρπούζι το αγοράζουμε ολόκληρο και όχι σε φέτες», υπονοώντας ότι είμαστε κιμπάρηδες κι όχι σπαγγοραμμένοι. Ομολογώ ότι κι εγώ είχα εκπλαγεί όταν είχα πρωτοδεί στα σουπερμάρκετ και τις λαϊκές αγορές της Εσπερίας να πουλιέται το καρπούζι με τη φέτα –αν και τώρα με τα μίνι καρπούζια έχει μετριαστεί το πρόβλημα του μπακούρη που δεν θέλει να κάνει καρπουζοδίαιτα αλλά απλώς να φάει λίγο. Τώρα, για το αν είναι ένδειξη αρχοντιάς να αγοράζεις ολόκληρο το καρπούζι δεν είμαι βέβαιος –το συζητάμε, αν θέλετε. Έχω όμως μια ένδειξη ότι παλιότερα δεν ίσχυε αυτό, τουλάχιστον στην παλιά Ελλάδα. Στις αναμνήσεις της πρόσφυγας Αγγέλας Παπάζογλου (γυναίκας του μεγάλου μουσικού Βαγγέλη Παπάζογλου) «Τα χαΐρια μας εδώ», διαβάζω (στη σελ. 181):


Τʼ ήτανε και κείνο με τσι φέτες το καρπούζι… Μας είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Βλέπαμε με γουρλωμένα μάτια άμα ήρχαμε, να περπατάνε οι άντροι στο δρόμο οι ντόπιοι, και να κρατάνε να το πηγαίνουνε στο σπίτι τους, μια φέτα καρπούζι… Μια φέτα… Άλλος πιο μεγάλη, άλλος πιο μικρή… Έτσι ατύλιχτο… γδυμνό… ξεβράκωτο… πώς το λένε. Μια φέτα σκέτη καρπούζι.
Κι αρχίσαμε οι πρόσφυγοι και τʼ αγοράζαμε ολόκληρα και δυο δυο καρπούζια, ένα σε κάθε χέρι, κι ύστερα ντρεπούντουστε πια να κόβουνε φέτες οι τσιγκούνηδοι…
Τώρα σου φαίνουνται παράξενα αυτά που σου λέω, αλλά αν δεν το πω θα σκάσω και κορόιδεψέ με πάλι… Εμείς τσι μάθαμε νʼ αγοράζουνε ολόκληρο καρπούζι… Τι ανάγκη έχω να σου πω ψέματα; Ρώτα να δεις…

Οπότε, όσοι περηφανεύονται που αγοράζουν ολόκληρο το καρπούζι, να ξέρουν πως οι παππούδες τους οι τσιγκούνηδοι αποκαλούσαν τουρκόσπορους εκείνους που τους έμαθαν τη συνήθεια τούτη, καλή ή κακή.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Άγγελος

Επιφανές μέλος

Ο Άγγελος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Ελεύθερος επαγγελματίας και μας γράφει απο Πάτρα (Αχαΐα). Έχει γράψει 10,408 μηνύματα.
Τι σημαίνουν οι λέξεις: “σπάω πλάκα”, αστείο, κορόιδο, κ.ά



γράφει ο Γιώργος Δαμιανός


Για τη σημασία του γέλιου στη ζωή μας, είναι αρκετό να θυμηθείτε ότι η λέξη γελώ (< Ι.Ε. *gele > λάμπω) είναι ομόρριζη με τη λ. γαλήνη.

Η λέξη αστείο παράγεται από το άστυ και προσδιόριζε, ήδη, από την εποχή του Αριστοφάνη το λεπτό και εκλεπτυσμένου χιούμορ του αστού. Με παρόμοια σημασία και η λέξη χωρατό < η εύθυμη ιστορία των κατοίκων της χώρας, πόλης. Το γέλιο δε συνδέεται μόνο με την ευθυμία (θυμός: εσωτερικός κόσμος) αλλά και με το σαρκασμό (< κυριολ. σημασία: “το σχίσιμο της σάρκας”) καθώς και με την κοροϊδία (< κορόιδο < κουρόγιδο < κουρεμένο γίδι), για να δηλώνει οτιδήποτε γίνεται περίγελως).


Σπάω πλάκα: Οι πρώτοι δίσκοι φωνογράφου, ονομάζονταν “πλάκες”, ήταν από βακελίτη. Τα νυχτερινά κέντρα διέθεταν φωνόγραφο για τα γλέντια των θαμώνων και μεγάλες ποσότητες πλακών, γιατί ο βακελίτης δεν είχε μεγάλη διάρκεια ζωής και φθειρόταν μέσα σε λίγες μέρες. Την κατάληξη των φθαρμένων πλακών, μάλλον, την υποπτευτήκατε: οι γλεντζέδες τις έσπαζαν, όπως αργότερα θα σπάνε τα πιάτα, και έτσι έμεινε η φράση “σπάω πλάκα”.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Alessandra

Διάσημο μέλος

Η Δεν έχω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 2,716 μηνύματα.
Τι σημαίνει
Μολών λαβέ
μολών = μετοχή αορίστου του
βλώσκω, <= μλώσκω = η ελληνική γλώσσα δεν ανέχεται ένα "μι" μπροστά από ένα υγρό, το "λάμδα".
μλώσκω <= μολίσκω =έρχομαι μετά κόπου.
μολίσκω <= μόλις (τροπικό επίρρημα).
μόλις <= μόγις =μετά μεγάλου κόπου.
μόγις <= μόγος = μέγας κόπος.
=> "Για κόπιασε να τα πάρεις".
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

pop corn

Πολύ δραστήριο μέλος

Η pop corn αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 1,161 μηνύματα.
Δεν ξέρω αν ταιριάζει άμεσα στο thread, αλλά μόλις θυμήθηκα μία ενδιαφέρουσα ετυμολογική λεπτομέρεια στην πολύ γνωστή λέξη κουπεπέ που λέμε συχνά στα μωρά. Η λέξη έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα και προέρχεται από την φράση "κούπα, ω παί" που έλεγαν τότε στα μωρά καθώς κουνούσαν στο χέρι τους μία κούπα που τους την έδειχναν. Η φράση επιβίωσε ανά τους αιώνες και έφτασε μέχρι σήμερα με την μορφή κουπεπέ.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Antoni Gaudi

Νεοφερμένος

Ο Antoni Gaudi αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 34 μηνύματα.
Όσον αφορά το καρπούζι, έχω ακούσει ότι είναι αντιδάνειο από τα τούρκικα.

Συγκεκριμένα ότι το karpuz προέρχεται από το ελληνικό "καρπός" (ή ακριβέστερα "καρπούς"), με ηχηροποίηση του τελικού "ς" σε "ζ".

Δεν το έχω εξακριβώσει, αλλά ακούγεται πολύ λογικό. Άλλωστε η τουρκική έχει αρκετά ελληνικά δάνεια, αν και όχι τόσα πολλά όσο η ελληνική από την τουρκική.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

*Maria (^_^)*

Πολύ δραστήριο μέλος

Η *Maria (^_^)* αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 28 ετών και μας γράφει απο Κομοτηνή (Ροδόπη). Έχει γράψει 1,601 μηνύματα.
Από που προέρχεται η λέξη πέδιλο και η λέξη πεζός?
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

venividivici

Τιμώμενο Μέλος

Η venividivici αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 23,236 μηνύματα.
Όσον αφορά το καρπούζι, έχω ακούσει ότι είναι αντιδάνειο από τα τούρκικα.

Συγκεκριμένα ότι το karpuz προέρχεται από το ελληνικό "καρπός" (ή ακριβέστερα "καρπούς"), με ηχηροποίηση του τελικού "ς" σε "ζ".

Δεν το έχω εξακριβώσει, αλλά ακούγεται πολύ λογικό. Άλλωστε η τουρκική έχει αρκετά ελληνικά δάνεια, αν και όχι τόσα πολλά όσο η ελληνική από την τουρκική.

Έχεις δίκιο
Η ελληνική λέξη για τον καρπό είναι «υδροπέπων» (αντίστοιχα στην αγγλική ψήφο water-melon). Η λέξη «καρπούζι» προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική karpuz, η οποία ανάγεται στην περσική xarbuz(a). Στην Κύπρο δε, χρησιμοποιείται και η αραβική ονομασία 'παττίχα'.
πηγή
Ή ζήτα από το μανάβη έναν Κίτρουλλο το μαλλωτό....:P;)


Από που προέρχεται η λέξη πέδιλο και η λέξη πεζός?

Πέδιλο η αρχαία ελληνική λέξη πάντως είναι το σανδαλι
Η λέξη πέδιλο εμφανίστηκε στη καθαρεύουσα
Και η λέξη πεζός είναι από την αρχαία ελληνική.....και σήμαινε μεταξύ άλλων αυτός που πολεμάει στη ξηρά.....
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Τελευταία επεξεργασία:

christinelle

Πολύ δραστήριο μέλος

Η christinelle αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Επαγγέλεται Ιδιωτικός υπάλληλος και μας γράφει απο Ελευσίνα (Αττική). Έχει γράψει 1,873 μηνύματα.
ο Αδωνις ειναι ο adonis..αντωνης ,απο τους Ρωμαιους

Αρα ο Αντώνης Ρέμος είναι Αδωνις Ρωμαίος! :P:P:P
Και θυμήθηκα και το ανέκδοτο με το "Πρώτο τραπέζι πίστα" που είναι "Αλφα τράπεζα πίστεως" (τι εγινε αυτη η τράπεζα, ούτε που θυμάμαι). Βγήκα πολύ εκτός θέματος, αλλά είπα να κάνω το comic relief στην κατά τα άλλα πολύ σοβαρή συζήτηση. :whistle:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Drama Prinzessin

Περιβόητο μέλος

Η Drama Prinzessin αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Επαγγέλεται Φοιτητής/τρια. Έχει γράψει 5,089 μηνύματα.
Χμ..η λέξη αντίφαση σημαίνει παράλογη αντίθεση; :hmm:
Δηλαδή στην φράση "Η αντίφαση ανάμεσα στη διακυρηγμένη θέληση για διάλογο και στην πρακτική αναίρεση του στις μέρες μας", εννοεί ότι όταν συμβαίνει το ένα, αναιρείται το άλλο; :confused:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Himela

Συντονίστρια

Η Himela αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 30,876 μηνύματα.
Χμ..η λέξη αντίφαση σημαίνει παράλογη αντίθεση; :hmm:
Δηλαδή στην φράση "Η αντίφαση ανάμεσα στη διακυρηγμένη θέληση για διάλογο και στην πρακτική αναίρεση του στις μέρες μας", εννοεί ότι όταν συμβαίνει το ένα, αναιρείται το άλλο; :confused:

αντίφαση < αντι-φημί (Λέγω τα αντίθετα) αντίφαση θηλυκό

  • η ύπαρξη έγκυρων συνεπαγωγών που ξεκινούν από μία θέση (ή θέσεις) και καταλήγουν σε μία πρόταση που είναι ψευδής ή ισοδύναμα, σε μια πρόταση και την άρνησή της, κάτι που αποδεικνύει ότι η θέση δεν μπορεί να είναι αληθής.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Θεμιστοπόλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Ο Θεμιστοπόλος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 1,083 μηνύματα.
Κάποιος να βοηθήσει στην ετυμολογική ανάλυση της λέξης «κρησφύγετο»;

Ευχαριστώ!
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

OoOkoβοldOoO

Πολύ δραστήριο μέλος

Η OoOkoβοldOoO αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 1,519 μηνύματα.
κρύπτω και φυγή;;;;
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Γίδι

Τιμώμενο Μέλος

Η Γίδι αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 22,554 μηνύματα.
Δες εδώ, λέει ότι δεν είναι γνωστή η καταγωγή του κρης-
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

OoOkoβοldOoO

Πολύ δραστήριο μέλος

Η OoOkoβοldOoO αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 1,519 μηνύματα.
ααα το κρησ με ηττα!!!! Βλακεία μου τότε δεν είναι από το κρύπτω...
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Γίδι

Τιμώμενο Μέλος

Η Γίδι αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 22,554 μηνύματα.
Υπάρχει και ο γιος του Δία
ποιος απ'όλους θα μου πείτε
Ο Κρής της Κρήτης ντε

:hmm:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

venividivici

Τιμώμενο Μέλος

Η venividivici αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 23,236 μηνύματα.
Κάποιος να βοηθήσει στην ετυμολογική ανάλυση της λέξης «κρησφύγετο»;

Ευχαριστώ!
Ειναι αρχαια ελληνική λέξη
Κρησφύγετον
Κρης = μυθολογικός ήρωας.... αυτος που εκρυψε και εσωσε τον Δία
και το ρήμα φυγείν
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 11 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

konstantinantia

Εκκολαπτόμενο μέλος

Η konstantinantia αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 361 μηνύματα.
Έχεις δίκιο
Η ελληνική λέξη για τον καρπό είναι «υδροπέπων» (αντίστοιχα στην αγγλική ψήφο water-melon). Η λέξη «καρπούζι» προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική karpuz, η οποία ανάγεται στην περσική xarbuz(a).

Πέδιλο η αρχαία ελληνική λέξη πάντως είναι το σανδαλι
Η λέξη πέδιλο εμφανίστηκε στη καθαρεύουσα


Η 1η είναι αντιδάνειο... Ελληνική λέξη που την πήρανε, την ενσωματώσανε στην γλώσσα τους και τους την ξαναπήραμε προσαρμόζοντάς την στην δική μας γλώσσα.
Το καρπούζι προέρχεται από το ελληνικό <<καρπός>>. Πράγματι, έγινε καρπούζι μετά από τούρκικες επιρροές. Ο υδροπέπων που περιγράφει ακριβώς και με μεγαλύτερη σαφήνεια απ'την λέξη καρπούζι το φρούτο αυτό, δυστυχώς εξαφανίστηκε κι αυτός!

Το πέδιλο είναι εξίσου ελληνική λέξη. Προέρχεται από την λέξη <<πέδη>> που στην αρχή ήταν η αλυσίδα που έδεναν τα πόδια των ζώων για να μην φεύγουν (εξου και οι χειρο-πέδες) και έπειτα εξελίχθηκε στην αλυσίδα που φορούσαν σαν κόσμημα στα πόδια τους. Είναι ετυμολογικά συγγενής με τις λέξεις <<πούς=πόδι>> και <<πέδον=έδαφος>>.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 5 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Τελευταία επεξεργασία:

Χρήστες Βρείτε παρόμοια

  • Τα παρακάτω 0 μέλη και 1 επισκέπτες διαβάζουν μαζί με εσάς αυτό το θέμα:
    Tα παρακάτω 2 μέλη διάβασαν αυτό το θέμα:
  • Φορτώνει...
Top