Είδη υπό εξαφάνιση

Εδώ θα ήθελα να αναφέρουμε με φωτογραφίες ή έστω με περιγραφές κάποια ζώα ή φυτά ή δεν ξέρω και γώ ή να φανταστώ που είναι υπο εξαφάνηση στην Ελλάδα, ειναι πιά καιρός να δούμε και να προσέξουμε αυτά τα είδη, άλλα για να γίνει αυτό πρέπει να τα ξέρουμε.

Ας δώσουμε ένα τιμητικό θέμα και την αξία τους, άς μάθουμε τι καταστρέφουμε με την αμέλια μας.

Το ψάρι Ladigesocyprisghigii, κοινώς γκιζάνι, είναι ενδημικό στα γλυκά νερά της Ρόδου και το μοναδικό στο είδος του


S.O.S. Γκιζάνι
Το παιχνίδι "S.O.S. Γκιζάνι" φτιάχτηκε για να διασκεδάσουμε, προστατεύοντας ταυτόχρονα το γκιζάνι.
Το γκιζάνι κινδυνεύει κυρίως από την έλλειψη νερού που υπάρχει στους βιοτόπους του το καλοκαίρι. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να σώσουμε τα γκιζάνια (συνολικά ως είδος) από την εξαφάνιση. Αυτό θα γίνει αν βοηθήσουμε κάποια από τα ψάρια να επιβιώσουν κατά την περίοδο της ξηρασίας στη λακκούβα όπου ζουν, έτσι ώστε να αναπαραχθούν την επόμενη άνοιξη και να ξαναγεμίσουν το ρέμα.
Σώσε όσο περισσότερα γκιζάνια μπορείς! Προστάτεψέ τα, φροντίζοντας να υπάρχει πάντα αρκετό νερό στη λακκούβα που ζουν!

ΠΡΟΣΟΧΗ!
Πρόσεξε τις πέτρες, τα ξύλα, τα σκουπίδια, τη ρύπανση, τα καβούρια και τη φωτιά στο δάσος.
Μη στερήσεις από τους γεωργούς το απαραίτητο νερό για το πότισμα των καλλιεργειών τους, μην τους επιτρέψεις όμως και να αντλήσουν περισσότερο νερό από όσο πραγματικά χρειάζονται (πρόσεξε τις αντλίες και τις δεξαμενές νερού).

• Οι πέτρες, τα ξύλα και τα σκουπίδια που παρασύρονται στο ρέμα, εμποδίζουν τη ροή του νερού προς τη λακκούβα με τα γκιζάνια και πρέπει να απομακρυνθούν έγκαιρα.
• Στο παιχνίδι, το καβούρι τρώει τα γκιζάνια και πρέπει επίσης να απομακρυνθεί από τη λακκούβα. Στην πραγματικότητα όμως, τα καβούρια που ζουν στα ρέματα της Ρόδου δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για τα γκιζάνια, γιατί τρώνε μόνο τα γέρικα και εξασθενημένα άτομα.
• Οι αντλίες των γεωργών, καθώς γεμίζουν τη δεξαμενή για να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους, μειώνουν την ποσότητα του νερού που φθάνει στη λακκούβα με τα γκιζάνια. Πρόσεξε έτσι ώστε να μην αντλούν περισσότερο νερό από αυτό που χρειάζονται. Πρέπει όμως να αφήνεις ταυτόχρονα μια ελάχιστη ποσότητα νερού (ορίζεται με κόκκινη γραμμή) στη δεξαμενή των γεωργών, για να μπορούν και αυτοί να ποτίζουν χωρίς πρόβλημα.
• Το βαρέλι είναι γεμάτο απόβλητα που πέφτοντας στο ρέμα ρυπαίνουν το νερό και απειλούν τα γκιζάνια με άμεση εξαφάνιση. Πρέπει να το απομακρύνεις γρήγορα, πριν προλάβει να αδειάσει το περιεχόμενό του στο ρέμα.
• Οι φλόγες που βλέπεις να εμφανίζονται στο δάσος πρέπει να σβηστούν αμέσως, πριν προκαλέσουν πυρκαγιά. Στο παιχνίδι, όταν το δάσος αρχίζει να καίγεται (πάνω από 4 φλόγες), εμφανίζεται η Πυροσβεστική και αντλεί μεγάλη ποσότητα νερού από το ρέμα, για να σβήσει τη φωτιά. Στην πραγματικότητα, με την καταστροφή του δάσους από την πυρκαγιά αυξάνεται η διάβρωση του εδάφους και μειώνεται η φυσική δυνατότητα συγκράτησης του νερού της βροχής που εμπλουτίζει τα ρέματα (επιφανειακά νερά), αλλά και τα υπόγεια νερά.

https://www.life-gizani.gr/pages/gr/games/index.htm

Το αγρίμι, το κρι-κρι όπως είναι ευρέως γνωστό είναι υπό εξαφάνιση επειδή οι κτηνοτρόφοι βγάζουν στη Σαμαριά τα κατσίκια τους και ζευγαρώνουν με τα κρι-κρι βγάζοντας ημίαιμα. Είναι τα μοναδικά στον κόσμο. Είναι σημάδι ελευθερίας το αγρίμι. Είναι σύμβολο. Σεβαστείτε το.

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Στο σκαμνί η Ελλάδα για την Καρέτα[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]BPYΞEΛΛEΣ [/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Tου Π. ΠANTEΛH [/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]H Kαρέτα Kαρέτα, με συνήγορο την Kομισιόν, ζητεί...από το Eυρωπαϊκό Δικαστήριο να καταδικάσει την ελληνική αδιαφορία για την προστασία της. Tο σπάνιο είδος της μεσογειακής θαλάσσιας χελώνας, που έχει καταφύγει στις ζακυνθινές πλαζ για να κάνει τ' αβγά της και να διαιωνίσει τη σπανιότητά της, αντιμετωπίζει προβλήματα «εγκατάστασης». Kαι διεκδικεί τα δικαιώματα «ασύλου», που προβλέπει κοινοτική οδηγία για τα σπάνια είδη από τους «μετανάστες» του ζωικού βασιλείου... [/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Yστερα από μάταιη αναμονή ενός, περίπου, χρόνου να εκδηλωθεί το ελληνικό ενδιαφέρον για την Kαρέτα Kαρέτα, η Kομισιόν ανακοίνωσε χθες ότι αποφάσισε να καθίσει την Eλλάδα στο σκαμνί του κατηγορουμένου. Mε προσφυγή που κατέθεσε στο Eυρωπαϊκό Δικαστήριο, κατηγορεί την Eλλάδα γιατί δεν παρέχει στην Kαρέτα Kαρέτα ικανοποιητική προστασία και σύμφωνη με την κοινοτική οδηγία «Habitats» -που αναφέρεται στους «κατοικήσιμους» φυσικούς χώρους για τα σπάνια είδη του φυτικού και ζωικού βασιλείου. [/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Οπως τονίζει η Kομισιόν, η οδηγία «Habitats» (43 του 1992) αποτελεί τη βάση της κοινοτικής νομοθεσίας για τη διατήρηση της φύσης. Συγκεκριμένα, προβλέπει μια σειρά από μέτρα, που έχουν σκοπό να προστατεύουν τα σπάνια ζωικά και φυτικά είδη της Eυρωπαϊκής Eνωσης, που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Στα προστατευόμενα είδη περιλαμβάνεται και η Kαρέτα Kαρέτα, που έχει απόλυτη ανάγκη να γεννά τ' αβγά της ορισμένες περιόδους του χρόνου, σε ορισμένες πλαζ της ανατολικής Mεσογείου. [/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]H πλαζ Λαγανάς της Zακύνθου είναι από τα πιο σημαντικά λίκνα για την αναπαραγωγή της Kαρέτα Kαρέτα. Aλλά η πλαζ αυτή, δυστυχώς, όπως υποστηρίζει η Kομισιόν, έχει γίνει επικίνδυνη για την Kαρέτα Kαρέτα, γιατί έχει υποστεί «βλαβερές» τουριστικές δραστηριότητες. Mια υπηρεσία της Kομισιόν, που επισκέφθηκε την πλαζ, διαπίστωσε τα προβλήματα που εμποδίζουν την αναπαραγωγή της σπάνιας θαλάσσιας χελώνας. [/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]H πλαζ, αναφέρεται, έχει γεμίσει από παράνομες κατασκευές, σκάφη αναψυχής, αντιηλιακές ομπρέλες... H Kομισιόν ανησύχησε για την ομαλή αναπαραγωγή της Kαρέτα Kαρέτα. Eκρινε ανεπαρκή τα μέτρα στη Zάκυνθο για την προστασία της. Kαι το Δεκέμβριο 1998 έστειλε στην ελληνική κυβέρνηση προειδοποιητική επιστολή -πρώτη φάση της διαδικασίας προσφυγής. Οι ελληνικές αρχές έσπευσαν να διαβεβαιώσουν ότι θα εκδώσουν προεδρικό διάταγμα, που θα προβλέπει τη δημιουργία θαλάσσιου πάρκου για την Kαρέτα Kαρέτα. Aλλά θα έπρεπε να προηγηθούν δύο ακόμη προεδρικά διατάγματα για αποζημιώσεις από την τουριστική αναστάτωση. H διαδικασία, όμως, καθυστερούσε και η Kομισιόν έκρινε απαράδεκτο το γεγονός ότι δεν υπήρχε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή των μέτρων της οδηγίας «Habitats», που έχει τεθεί σε ισχύ από το 1995. Kαι τον Iούνιο 1999 έστειλε στην ελληνική κυβέρνηση αιτιολογημένη γνώμη -δεύτερη φάση της διαδικασίας προσφυγής. Eκείνη δεν απάντησε. H Kαρέτα Kαρέτα κοιλοπονάει για να γεννήσει τ' αβγά της -χωρίς να βρίσκει μια ήσυχη γωνία. Kαι η Kομισιόν αποφάσισε, επιτέλους, να καθίσει την Eλλάδα στο σκαμνί... [/FONT]

πηγή

Αργυροπελεκάνος











ΠΗΓΗ

Κραυγαετός

Δελφίνι








ΠΗΓΗ

Και αυτό https://www.kynigos.net.gr/meletes/valtopapia.html

Λυπάμε που δεν προσφέρω άρκετά στα ζώα που θέλουν να επιβιώσουν, λυπάμε που δέν μπορώ να προσφέρω περισσότερα άπο όσα ξέρω

Η Γιάλοβα αποτελεί το μοναδικό σημείο εξάπλωσης του αφρικανικού χαμαιλέοντα (Chamaleo chamaleo) στην ηπειρωτική Ελλάδα (συναντάται κυρίως στη Σάμο, τη Χίο και την Κρήτη). Πρόκειται για ένα μικρό και ευάλωτο πληθυσμό (περίπου 400 άτομα), που έχει ανάγκη προστασίας. Χαρακτηριστικό γνώρισμά τους είναι ότι παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και μπορούν να αλλάζουν χρώμα με σχετική ευκολία, τόσο για παραλλαγή και προστασία όσο και για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Φυσικοί θηρευτές τους είναι οι αλεπούδες, τα κουνάβια, οι νυφίτσες, οι σκύλοι και οι γάτες που σκάβουν τις φωλιές τους στην άμμο και τρώνε τα αβγά τους. Το μεγαλύτερο όμως κίνδυνο διατρέχουν από τα τροχοφόρα που αναπτύσσουν μεγάλες ταχύτητες και από τους ασυνείδητους συλλέκτες.

ΠΗΓΗ

Παρατήρηση Αγριόγαλων (Otis tarda) στο Θεσσαλικό κάμπο

Μία από τις πρώτες επιτυχίες του δικτύου των caretakers ήταν αναμφίβολα η επιβεβαίωση της πληροφορίας για την εμφάνιση αγριόγαλων στο Θεσσαλικό κάμπο. Υπήρξαν επίσης αναφορές κατοίκων για εμφάνιση αγριόγαλων και στη περιοχή της Κάρλας που όμως δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε, ο αγριόγαλος φώλιαζε στην περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου, ιδιαίτερα στα νότια του Νομού Λάρισας, τουλάχιστον μέχρι και την δεκαετία του 1980. Δεν υπήρχε σε μεγάλους αριθμούς. Ωστόσο αποτελούσε ένα συνηθισμένο είδος. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι της περιοχής γνωρίζουν το είδος πολύ καλά, σε αντίθεση με τους νεότερους για τους οποίους αποτελεί μάλλον κάτι άγνωστο.

Για πολύ καιρό πιστεύαμε ότι το είδος είχε εξαφανισθεί από την Ελλάδα, ήδη από την δεκαετία του 1960. Βασικές αιτίες γι΄ αυτό θεωρούνται η εντατικοποίηση της γεωργίας (κυρίως τα φυτοφάρμακα), καθώς και το κυνήγι νόμιμο ή παράνομο. Έτσι ο οδηγός του Peterson στην ελληνική του έκδοσή (χ.ε.1980, σελ.132, χάρτης κατανομής) αναφέρει ότι το είδος "στην Ελλάδα έχει εξοντωθεί σαν κλωσσοπούλι". Κάποιες πληροφορίες κατά καιρούς από ντόπιους, που ανέφεραν την ύπαρξη αγριόγαλων στον Θεσσαλικό κάμπο, δεν είχαν θεωρηθεί αξιόπιστες, με βάση την αντίληψη ότι το είδος είχε εξαφανισθεί από την Ελλάδα.

Ο αγριόγαλος είναι ένα μεγάλο πουλί της στέπας, που ζει σε μικρές ή μεγάλες ομάδες. Έτσι εξηγείται η προτίμησή του για ψευδοστεπικά τοπία, ανοιχτά από όλες τις πλευρές, με μεγάλο οπτικό πεδίο. Στην Θεσσαλία προτιμά μεγάλα χωράφια όπου καλλιεργούνται συνήθως κτηνοτροφικά φυτά ή σιτηρά. Για καλύτερη εποπτεία της περιοχής ανεβαίνει σε μικρά υψώματα που υπάρχουν στο Θεσσαλικό κάμπο, τις γνωστές στην τοπική διάλεκτο μαγούλες. Οι προφυλάξεις αυτές δικαιολογούνται καθώς έχει μεγάλη απόσταση φυγής.

Η διατροφή του περιλαμβάνει μια πληθώρα φυτικών και ζωικών οργανισμών. Η αναπαραγωγική του συμπεριφορά επίσης είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Περιλαμβάνει γαμήλιες επιδείξεις των αρσενικών με ξέφρενους "χορούς", κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Μετά το ζευγάρωμα το γονιμοποιημένο θηλυκό αποσύρεται, συνήθως κατά το τέλος Απριλίου, για να γεννήσει και να επωάσει τα αυγά του μόνο του, χωρίς καμία συμμετοχή του αρσενικού. Η φωλιά είναι μία στοιχειώδης κατασκευή από κλαδιά, μερικές δε φορές μπορεί να μην υπάρχει καθόλου.

Η θηλυκή γεννά 3-4 αυγά που επωάζει για τρεις εβδομάδες. Παρά το μέγεθός της η θηλυκή δεν γίνεται ορατή εξαιτίας του κρυπτικού φτερώματος που διαθέτει. Οι νεοσσοί είναι φολεόφυγοι, με ταχύτατη ανάπτυξη. Η θνησιμότητα των νεοσσών είναι μεγάλη. Συνήθως επιβιώνει μόνο ο ένας νεοσσός. Τα νεαρά πουλιά παραμένουν με την μητέρα τους, που τα φροντίζει όλο και λιγότερο, μέχρι το τέλος το καλοκαιριού. Το φθινόπωρο οι θηλυκές και τα νεαρά πουλιά συναντούν τις ομάδες των υπόλοιπων πουλιών. Τα νεαρά αρσενικά ωριμάζουν γενετικά στην ηλικία των 5-6 ετών ενώ τα θηλυκά στην ηλικία των 3-4 ετών.

Ο αγριόγαλος είναι ένα από τα παγκόσμια απειλούμενα είδη με βάση το Bird Life International καθώς και άλλες διεθνείς συνθήκες προστασίας ειδών (79/409, Βόννης, Βέρνης). Υπάρχει στην Ευρασία και οι πληθυσμοί του ξεκινούν από το Βορειοδυτικό Μαρόκο, την Ιβηρική χερσόνησο, την κεντρική Σιβηρία και την Μογγολία. Πληθυσμοί υπάρχουν επίσης στην Κεντρική Ευρώπη (Αυστρία, Γερμανία, Σλοβακία, Ουγγαρία) και την Τουρκία. Μεταξύ των πληθυσμών δεν υπάρχει συνέχεια και είναι διασπασμένοι. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν 13.500 - 14.000 ζευγάρια, με την πλειοψηφία τους να είναι στην Ιβηρική χερσόνησο.

Η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ θα επιφέρει αλλαγές στις υφιστάμενες γεωργικές καλλιέργειες. Γι αυτό είναι σημαντικό κατά την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ να γίνει σωστή εφαρμογή των Κωδικών Ορθής Γεωργικής Πρακτικής και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε τυχόν αλλαγή των καλλιεργούμενων ειδών

Σε σχέση με τα πουλιά που παρατηρήθηκαν στο Θεσσαλικό κάμπο δεν γνωρίζουμε ακόμα αν ήταν διαχειμάζοντα ή όχι. Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες ότι το είδος φωλιάζει ακόμα, έστω και σποραδικά, στον κάμπο της Θεσσαλίας. Έτσι οι caretakers της περιοχής έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε την άνοιξη και το καλοκαίρι. Ελπίζω και εύχομαι να έχουμε καλές ειδήσεις να γράψουμε σε κάποιο επόμενο newsletter.

ΠΗΓΗ

Ζητώ συγνώμη άν επιβαρήνω το θέμα με φωτο άλλα είναι πιο έυκολο στην ανάγνωση και στην περιέργια άπο ότι ένα ψυχρό λίνκ.
Μάριο σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια άλλα θα προτειμούσα άντι να τα γράψω να τα βοηθήσω

Απειλούμενο είδος: Βαλτόπαπια
του Κώστα Παπακωνσταντίνου

Με μήκος γύρω στα 40 εκατοστά, η Βαλτόπαπια (Aythia nyroca) είναι μία σχετικά μικρή πάπια που ανήκει στις λεγόμενες βουτόπαπιες, καθώς συνηθίζει να βουτά για να βρει την τροφή της (προνύμφες εντόμων, καρκινοειδή, μαλάκια αλλά και υδρόβια φυτά). Είναι από τις λιγότερο φανταχτερές πάπιες, με ομοιόχρωμη σκούρη κοκκινο-κάστανη εμφάνιση και έχει σαν μοναδική εξαίρεση το λευκό πίσω μέρος του σώματος και την ουρά. Όταν πετάει, διακρίνεται ένα λευκό μπάλωμα στην κοιλιά και μία πλατιά λευκή ράβδωση στις φτερούγες. Τα δύο φύλα είναι σχετικά όμοια, αν και το αρσενικό ξεχωρίζει από τον λίγο πιο ζωηρό χρωματισμό και το λευκό μάτι.

Το είδος προτιμάει τα ήσυχα μέρη των υγροτόπων με πλούσια υδρόβια βλάστηση και κυρίως τους εκτεταμένους καλαμιώνες που διακόπτονται από διάσπαρτα τμήματα ανοιχτού νερού. Εκεί η Βαλτόπαπια κρύβεται και φωλιάζει ενώ επίσης τη βρίσκουμε σε μικρές λίμνες με πυκνόφυτες όχθες, σε κανάλια, σε περιοχές με νούφαρα και αλλού. Συνήθως την βλέπουμε για λίγο, είτε να κάθεται στη άκρη των καλαμιώνων είτε να πετάει από το ένα άνοιγμα στο άλλο. Κατά τη μετανάστευση και το χειμώνα μπορεί να βρεθεί για μικρά χρονικά διαστήματα και σε πιο ανοιχτά νερά, σε κοπαδάκια.

Η Βαλτόπαπια έχει ευρεία γεωγραφική κατανομή φωλιάζοντας από τη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Δυτική Κίνα. Ξεχειμωνιάζει νότια από αυτές τις περιοχές

στην Αφρική, νότια από τη Σαχάρα και στη νότια Ασία μέχρι το Μπαγκλαντές. Ωστόσο, η μεγάλη αυτή κατανομή δεν ανταποκρίνεται και στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται το είδος. Στην πραγματικότητα, μέσα σ’ αυτήν την τεράστια έκταση, πολύ λίγα είναι τα σημεία όπου η Βαλτόπαπια απαντά σε ικανοποιητικούς αριθμούς. Συνήθως οι πληθυσμοί της είναι κατακερματισμένοι και πολύ μικροί έχοντας γνωρίσει καταστροφική μείωση ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 η αιφνιδιαστική μείωση ήταν τέτοια ώστε να σημάνει συναγερμό. Ενδεικτικά ο πληθυσμός της στην πρώην Σοβιετική Ενωση έπεσε από 140.000 ζευγάρια το 1970, στα 5.200 μετά από 15 μόλις χρόνια.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο παγκόσμιος πληθυσμός της μπορεί σήμερα να μην ξεπερνά τα 50.000 άτομα και κατά άλλους τα 25.000. Έτσι η Βαλτόπαπια, μέσα σε λίγα χρόνια, από είδους που κυνηγιόταν ελεύθερα, όχι μόνο πέρασε στα προστατευμένα, αλλά πλέον βρήκε αναγκαστικά θέση στο θλιβερό κατάλογο των Παγκόσμια Απειλούμενων Ειδών του BirdLife International.

Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα τους λόγους για τους οποίους η Βαλτόπαπια βρέθηκε σ’ αυτή τη δύσκολη θέση, καθώς μόλις πριν τριάντα χρόνια απαντούσε σε αφθονία. Δύο όμως λόγοι φαίνονται να είναι σημαντικοί. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός ότι αυτό το είδος προτιμούσε την περιφέρεια των υγροτόπων και τις μικρές ρηχές λιμνούλες όπου φώλιαζε. Αυτές ακριβώς οι περιοχές έχουν γνωρίσει και τη μεγάλη μανία των αποξηράνσεων, επιχωματώσεων και μετατροπών που έπληξαν τους ελληνικούς και ευρωπαϊκούς υγρότοπους. Ο δεύτερος λόγος αφορά στο κυνήγι καθώς μεγάλοι της αριθμοί σκοτώνονταν εύκολα από κυνηγούς οι οποίοι μάλιστα χαρακτήριζαν το είδος μάλλον "χαζό" και εύκολο να χτυπηθεί.

Στην Ελλάδα η Βαλτόπαπια ήταν παλαιότερα κοινή και διαδεδομένη όμως σήμερα απαντά σε πολύ μικρούς πληθυσμούς. Εκτιμάται ότι δεν φωλιάζουν περισσότερα από 250 ζευγάρια, τα πιο πολλά στο Βάλτο της Ροδιάς στον Αμβρακικό, τα υπόλοιπα σκόρπια κυρίως στους υγρότοπους της Ηπείρου και της Μακεδονίας και ελάχιστα πιο νότια μέχρι την Πελοπόννησο στη Στυμφαλία. Καλές περιοχές για το είδος είναι η λίμνη Χειμαδίτιδα στη δυτική Μακεδονία και το μικρό έλος Καλοδίκι κοντά στην Πάργα. Το χειμώνα απαντούν μικροί αριθμοί μέχρι και στην Κρήτη ενώ κατά τη μετανάστευση μπορεί να παρατηρηθούν ορισμένα κοπάδια στην Κερκίνη, στο Δέλτα του Σπερχειού και αλλού.

Η καταστροφή των ελληνικών βιοτόπων έχει πλήξει πολύ άσχημα τη Βαλτόπαπια, ενώ το παράνομο κυνήγι έχει επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Συχνά μερικοί ντόπιοι κυνηγοί μπαίνουν και κυνηγούν μέσα στο βάλτο της Ροδιάς και στο Καλοδίκι κατά τη διάρκεια μάλιστα της αναπαραγωγικής περιόδου.

Το Διεθνές Σχέδιο Δράσης για τη Βαλτόπαπια δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για τη σωτηρία αυτού του σπάνιου πλέον είδους. Όμως, το πιο σημαντικό βήμα πρέπει να γίνει από την ελληνική κυβέρνηση που θα πρέπει κάποτε να δείξει ότι οι νομοθεσίες για την προστασία των υγροτόπων και για το κυνήγι είναι για να εφαρμόζονται και όχι για να γεμίζουν κάποιες σελίδες.

ΠΗΓΗ

Απειλούμενο είδος: Κεφαλούδι
της Μαρίας Παπαναγιωτοπούλου

Το Κεφαλούδι είναι μια πάπια με ασυνήθιστη εμφάνιση, απαραγνώριστη για όσους τυχερούς το συναντήσουν σε κάποιο υγρότοπο. Το αρσενικό έχει χοντρό άσπρο κεφάλι με μαύρο σώμα και γαλαζωπό "πρησμένο ράμφος", ενώ το σώμα του είναι ανοιχτόχρωμο καφέ και η μυτερή σκληρή ουρά του είναι συχνά ανασηκωμένη, δίνοντάς του μια χαρακτηριστική σιλουέτα.

Αρσενικά και θηλυκά έχουν το ίδιο μικρό μέγεθος, δεν ξεπερνούν τα 43-48 εκατοστά, όμως τα θηλυκά είναι γενικά πιο σκουρόχρωμα στο κεφάλι, με ανοιχτόχρωμα μάγουλα που τα διασχίζει μια σκούρα γραμμή, ενώ το σώμα τους έχει ξανθοκάστανο χρώμα.

Περπατούν με δυσκολία στη στεριά και σπάνια παρατηρούνται να πετούν κάνοντας μόνο τις απαραίτητες μετακινήσεις για τη μετανάστευση. Είναι όμως ταχύτατα στην κίνησή τους μέσα στο νερό, χρησιμοποιώντας για προώθηση την ιδιόμορφη ουρά τους.

Τα Κεφαλούδια αναπαράγονται σε μικρά ρηχά έλη γλυκού ή υφάλμυρου νερού, τα οποία όμως συνδέονται με μεγαλύτερα υγροτοπικά οικοσυστήματα. Τέτοιου είδους υγρότοποι έχουν συχνά εποχιακό χαρακτήρα δηλαδή δημιουργούνται από ανοιξιάτικες πλημμύρες και ξηραίνονται το καλοκαίρι, όμως χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα παραγωγικοί καθώς είναι πλούσιοι σε υδρόβια βλάστηση και ασπόνδυλα. Το χειμώνα, τα Κεφαλούδια προτιμούν μεγάλης έκτασης υφάλμυρες ή αλμυρές λίμνες.

Η οικολογία του είδους παρουσιάζει αρκετά ενδιαφέροντα και παράξενα σημεία. Η σωματική τους κατασκευή τα κάνει να είναι περισσότερο εξαρτημένα από το υγρό στοιχείο από ότι τα άλλα είδη παπιών. Επίσης είναι ένα από τα λίγα είδη υδροβίων πουλιών που περνάει δύο πτερόροιες τον χρόνο, μία κατά την αναπαραγωγή και μία κατά το χειμώνα, με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της πτερόροιας να μην μπορούν να πετάξουν καθόλου.

Το χειμώνα σχηματίζουν μεγάλα κοπάδια, όμως την άνοιξη σκορπίζονται σε μικρές ομάδες για την ανεύρεση κατάλληλων περιοχών για αναπαραγωγή. Επειδή τα έλη που προτιμούν για να φωλιάσουν είναι περιοδικού χαρακτήρα και σχηματίζονται σε διαφορετική έκταση κάθε χρόνο ανάλογα με τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες, τα Κεφαλούδια έχουν προσαρμοστεί ανάλογα, έχοντας εξελιχθεί έτσι ώστε να γεννούν αργότερα από τα άλλα είδη παπιών κι επίσης να γεννούν πολλά αυγά. Αν και το αναπαραγωγικό τους δυναμικό είναι ιδιαίτερα υψηλό (φτάνει ως το 80%), ωστόσο λίγα ώριμα πουλιά αναπαράγονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα στο σύνολο του πληθυσμού, η αναπαραγωγική επιτυχία να είναι σχετικά χαμηλή.

Η εξάρτηση των Κεφαλουδιών από τα εποχιακά έλη και τους μικρούς ρηχούς υγροτόπους που σχηματίζονται ευκαιριακά, αποτελεί και τη μεγαλύτερη απειλή για την επιβίωσή τους καθώς τέτοιες περιοχές είναι που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση για αποξήρανση και απόδοση στη γεωργία ή την κτηνοτροφία.

Επίσης οι παρεμβάσεις στην υδρολογία εκτεταμένων υγροτοπικών συστημάτων με τον έλεγχο των πλημμυρών, τα αναχώματα και τα φράγματα, τα αρδευτικά δίκτυα, τις αποστραγγίσεις και τις υπερβολικές γεωτρήσεις, έχουν διαταράξει τον υδρολογικό κύκλο και έχουν εξαφανίσει σχεδόν τα εποχιακά έλη.

Το Κεφαλούδι, είναι πλέον ένα από τα σπανιότερα είδη πουλιών στον κόσμο, με παγκόσμιο πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 15.000 άτομα. Η σημερινή κατανομή του είναι έντονα κατακερματισμένη, παρουσιάζοντας κυρίως δύο υποπληθυσμούς, ένα στη δυτική και ένα στην ανατολική Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία. Ο δυτικός υποπληθυσμός είναι επιδημητικός και αποτελείται από περίπου 1000 άτομα που αναπαράγονται κυρίως στην Ισπανία αλλά και στην Αλγερία και στην Τυνησία. Ο ανατολικός πληθυσμός είναι μεγαλύτερος και μεταναστευτικός.

Τα Κεφαλούδια γεννούν κυρίως στην Τουρκία, όπου βρίσκεται και ο μεγαλύτερος παγκόσμια πληθυσμός τους με 200-300 ζεύγη, ενώ λιγότερα αναπαράγονται στη Ρωσία, στο Ιράν και περιστασιακά στη Ρουμανία.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στις αρχές του αιώνα, ο πληθυσμός του Κεφαλουδιού υπολογιζόταν σε πάνω από 100.000 άτομα, ενώ σήμερα έχει μειωθεί κατά τα 4/5. Κεφαλούδια φώλιαζαν στην Ιταλία, στην Κορσική, στο Μαρόκο, στην Ουγγαρία, στην Αλβανία και υπάρχουν αναφορές και για την Ελλάδα.

Από τη δεκαετία του ‘80 το Κεφαλούδι εμφανίζεται σχεδόν κάθε χρόνο στους υγροτόπους της Μακεδονίας και της Θράκης σε μικρούς αριθμούς. Όμως από το 1990 έχει παρατηρηθεί μια κατακόρυφη αύξηση των ατόμων που επισκέπτονται τη χώρα μας, φτάνοντας το 1997 τον αριθμό ρεκόρ των 2.300 πουλιών στη Λίμνη Βιστονίδα. Η προτίμησή τους για αυτή τη λίμνη είναι φανερή καθώς το σύνολο των πουλιών που έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια είναι στη Βιστονίδα, με εξαίρεση ελάχιστα και μεμονωμένα άτομα στις λίμνες Ισμαρίδα και Κερκίνη.

Ακόμα δε γνωρίζουμε τι είναι αυτό που έλκει τα Κεφαλούδια στη Λ.Βιστονίδα και μάλιστα σε συγκεκριμένες θέσεις της όπως το νοτιοανατολικό τμήμα όπου εκβάλλει ο ποταμός Τραύος. Επίσης δεν γνωρίζουμε αν αυτά τα πουλιά προέρχονται από τη Τουρκία ή από τη Ρωσία.

Με τη χρηματοδοτική βοήθεια της Ολλανδικής οργάνωσης για την προστασία των πουλιών (Vogelbescherming), ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 1998 η συστηματική φύλαξη και παρακολούθηση του κεφαλουδιού στη Λ.Βιστονίδα, που περιλαμβάνει συνεργασία με Τούρκους και Ισπανούς ειδικούς.

ΠΗΓΗ

Κάτι που είναι όφ άλλα χρισιμέυει είναι αυτό:

Πρώτες βοήθειες για τραυματισμένα πουλιά

Αν έχετε βρει κάποιο τραυματισμένο, άρρωστο, εξαντλημένο ή ορφανό άγριο πουλί παρακαλούμε επικοινωνήσετε το συντομότερο δυνατόν με το Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης ʼγριων Ζώων. Ένας επιπλέον λόγος για αυτό είναι ότι με την εμφάνιση του ιού Η5Ν1 της γρίπης των πτηνών είναι απαραίτητο να τηρούνται συγκεκριμένα μέτρα προφύλαξης για το χειρισμό του. Πέρα από αυτά τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να τηρηθούν, στην περίπτωση που χειριστείτε αρχικά εσείς το ζώο θα πρέπει να έχετε υπόψη σας και ορισμένα πράγματα που έχουν να κάνουν με το χειρισμό του, τόσο για την προσωπική σας ασφάλεια και σωματική ακεραιότητα όσο και για την ασφάλεια του ζώου. Τυχόν λάθος ενέργειες μπορούν να αποβούν εις βάρος του πουλιού. Οι οδηγίες αυτές βασίζονται στα εξής:

Πράξη πρώτη</B>
Βάλτε το πουλί μέσα σε ένα χαρτόκουτο, έτσι που να χωράει άνετα και να μπορεί να σταθεί όρθιο. Τοποθετήστε από κάτω εφημερίδες, σχισμένες σε λουρίδες για να απορροφούν τις κουτσουλιές του. Ανοίξτε μικρές τρύπες, ώστε να παίρνει αέρα αλλά να είναι σκοτεινά. Το χαρτόκουτο δεν πρέπει να είναι τεράστιο, ούτε και πολύ μικρό. Κλείστε το καλά.

Μη το αφήσετε να κυκλοφορεί ελεύθερο γιατί θα χειροτερεύσει τα τραύματά του. Το κουτί και το σκοτάδι είναι η καλύτερη προσωρινή ακινητοποίηση που μπορείτε να προσφέρετε για τα κατάγματά του. Ο,τιδήποτε άλλο θα το ταλαιπωρήσει. Αφήστε το κάμποση ώρα σε ένα ήσυχο και ζεστό μέρος (όχι όμως στον ήλιο) για να ξεπεράσει όσο γίνεται το σοκ.

Πράξη δεύτερη
Τα περισσότερα τραυματισμένα πουλιά δεν πεθαίνουν από την πείνα αλλά από την αφυδάτωση. Δώστε του νερό με ζάχαρη και ίσως ελάχιστο αλάτι με μια σύριγγα από την οποία θα έχετε βγάλει προηγουμένως τη βελόνα. Ίσως χρειαστούν δύο άτομα και μια πετσέτα αν έχει επικίνδυνα νύχια.

Για να το πιάσετε σκεπάστε του το κεφάλι με την πετσέτα και κρατήστε το από το σώμα, τα πόδια και την ουρά σαν ανθοδέσμη. Αν το ράμφος του είναι πολύ μυτερό προσέξτε τα μάτια σας. Αν είναι πολύ μικρό ή δεν ανοίγει εύκολα το ράμφος, στάξτε το νερό στα ρουθούνια του. Μη φοβάστε, δε θα πνιγεί. Ξαναβάλτε το στο κουτί και αφήστε το ήσυχο.


Πράξη τρίτη
Μην κάνετε τίποτα άλλο. Μη δώσετε τροφή ή φάρμακα. Μάλλον κακό θα του κάνουν σ'αυτή τη φάση παρά καλό. Αν έχει καιρό να φάει ούτως ή άλλως δε πρέπει να φάει πολύ. Αν έχει φάει πρόσφατα δεν είναι ανάγκη να ξαναφάει τώρα. Έχετε λοιπόν ήδη κάνει το καλύτερο που μπορείτε για να του σώσετε τη ζωή. Απομένει να επικοινωνήσετε με το Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων (Ε.Κ.Π.Α.Ζ.) για περισσότερες οδηγίες.


ΠΑΡΤΕ ΜΑΣ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΑΜΕΣΩΣ!
στο 22970 31338

ΠΗΓΗ

Κιρκινέζι
του Δημήτρη Μπούσμπουρα

[FONT=verdana, arial]Το γεράκι που φωλιάζει μαζί με τα περιστέρια[/FONT]

Το κιρκινέζι (Falco naumanni), ένα γεράκι που μοιάζει πολύ με το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), το κοινότερο γεράκι στην Ελλάδα και την Ευρώπη, συμπεριλαμβάνεται στα παγκόσμια απειλούμενα είδη. Η κατηγοριοποίηση αυτή δεν γίνεται πιστευτή από τους κατοίκους ορισμένων χωριών της Θεσσαλίας, της Τρίπολης, των Ιωαννίνων και του Γαλαξιδίου.

Όλοι όμως συμφωνούν με τη διαπίστωση του BirdLife International ότι τις τελευταίες δεκαετίες η μείωση των πληθυσμών του είναι ραγδαία. Εξάλλου, από πολλά άλλα χωριά έχει ήδη εξαφανιστεί, όπως και από πολλές χώρες της Ευρώπης.



[FONT=verdana, arial]Τι πρέπει να γίνει για τη σωτηρία των Κιρκινεζιών[/FONT]

Όταν κανείς ξεκινάει την παρατήρηση πουλιών, ένα από τα πρώτα πουλιά που μαθαίνει να ξεχωρίζει είναι το βραχοκιρκίνεζο και με αυτό ως πρότυπο ταυτοποιεί τα υπόλοιπα γεράκια. Συγκρίνει το μέγεθος, το χρώμα, τα σχέδια στην ουρά, το μέγεθος της οφθαλμικής λωρίδας, τον τρόπο πετάγματος κ.λπ.. Το κιρκινέζι όμως, είναι πραγματικά δύσκολο για τον αρχάριο παρατηρητή πουλιών.

Οι διαφορές του από το παρόμοιο και πολύ συγγενικό του βραχοκιρκίνεζο είναι οι εξής: Είναι πιο ανοικτόχρωμο από κάτω, τα χρώματα από πάνω είναι πιο απαλά και στο αρσενικό, τα δευτερεύοντα καλυπτήρια στις φτερούγιες έχουν μπλε-γκρι χρώμα. Το πέταγμά του είναι πιο ενεργό, ενώ ο μετεωρισμός (πέταγμα επί τόπου για την αναζήτηση της λείας) διαρκεί έως 6 δευτερόλεπτα. Τότε μπορούμε επίσης να διακρίνουμε, ότι η ουρά του είναι γωνιώδης καθώς τα δύο μεσαία εξωτερικά πηδαλιούχα (μεγάλα φτερά της ουράς) είναι μεγαλύτερα.

Τον χειμώνα είναι απίθανο να τα δούμε στη χώρα μας, εκτός από εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Νωρίς την άνοιξη, όταν επιστρέφουν από την Αφρική όπου ξεχειμώνιασαν, θα τα δούμε σε μεγάλες ομάδες σε στήλους της ΔΕΗ ή του ΟΤΕ, ή όλα μαζί σε μεμονωμένα δέντρα στον κάμπο.

Μετά διασπείρονται στις θέσεις αναπαραγωγής. Η μεγάλη πλειοψηφία συγκεντρώνεται στα χωριά, όπου φωλιάζουν σε παλιά σπίτια ή αποθήκες. Πολλές φορές συγκεντρώνονται πολλές δεκάδες σε μια παλιά αποθήκη.

Η φωλιά τους είναι πρόχειρη, χωρίς συγκέντρωση υλικών. Εκμεταλλεύονται κάθε δυνατή θέση. Στη Θεσσαλία τα εντοπίσαμε να φωλιάζουν σε περιστερώνα, μαζί με δεκάδες περιστέρια. Πολύ λίγα εξακολουθούν να φωλιάζουν σε άγρια περιβάλλοντα, όπως σε τρύπες βράχων, σε ορθοπλαγιές, σε τρύπες δέντρων και σε παλιές φωλιές από κουρούνες.

Στο τέλος του καλοκαιριού, μετά την αυτονόμηση των νεοσσών, μαζεύονται σε μεγάλες ομάδες και κουρνιάζουν το βράδυ όλα μαζί σε συστάδες δέντρων, δίπλα ή μέσα στα χωριά στη Θεσσαλία, ή σε πάρκα όπως στην Τρίπολη ή στα Γιάννενα. Αυτή την εποχή παρατηρούνται ομάδες πολλών εκατοντάδων σε μερικές περιοχές.

Μεταναστεύουν σε ευρύ μέτωπο προς την Αφρική αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη τους μεταναστευτικούς διαδρόμους και τον ακριβή τόπο προορισμού των πληθυσμών που αναπαράγονται στην Ελλάδα. Οι δακτυλιώσεις που έκανε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία δεν έχουν ακόμη αποδώσει.

Η εξάπλωση του είδους περιλαμβάνει όλες τις ανοικτές περιοχές της Παλαιοαρκτικής (από Ισπανία έως την ΒΑ Κίνα και την Β. Αφρική) με στεπικού τύπου ενδιαιτήματα, καλλιέργειες σιτηρών, λιβάδια, φρύγανα και ξηρές ανοικτές μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις.

Οι μεγάλες εκτάσεις με σιταροχώραφα μοιάζουν με τη στέπα. Θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε ψευδοστεπικές. Τα κιρκινέζια προσαρμόστηκαν άριστα σε αυτές. Όπως και στα ανοικτά τοπία στις στέπες και στις σαβάνες κυνηγάει ακρίδες και τον αγαπημένο του "μεζέ", τους κρεμυδοφάγους (Grylotalpidae).

Σε ένα μικρό ποσοστό η διατροφή του περιλαμβάνει ποντίκια και σαύρες. Όταν οι αγρότες καίνε τις καλαμιές, τα βλέπουμε μαζί με τους πελαργούς να κυνηγάνε τα ποντίκια και τις ακρίδες που προσπαθούν να ξεφύγουν.

Οι αγρότες το ξέρουν αυτό και τα προστατεύουν. Καθώς όμως η σχέση των κατοίκων της υπαίθρου με τη γη δεν είναι αυτή που ήταν παλαιότερα, οι νέοι έχουν συχνά άγνοια για τη φύση γύρω τους. Πολλές αποικίες στη χώρα μας εξοντώθηκαν με τα αεροβόλα για διασκέδαση.

Δεν είναι όμως η μόνη απειλή. Ένα βασικό πρόβλημα σήμερα στη χώρα μας είναι η μείωση των ασφαλών θέσεων αναπαραγωγής. Τα παλιά πληθόκτιστα σπίτια και οι αποθήκες γκρεμίζονται. Τα κεραμίδια αντικαθίστανται από πλάκες ή σκεπές νέας μορφής που δεν αφήνουν καμμιά τρύπα, ενώ κανείς δεν σκέφτεται να αφήσει γείσο για το φώλιασμα χελιδονιών, περιστεριών και κιρκινεζιών.

Οι αλλαγές στη γεωργία με την εντατικοποίηση των καλλιεργειών, τις αρδεύσεις, τη χρήση εντομοκτόνων, την καταστροφή των φυτοφρακτών και των χέρσων εκτάσεων, έχουν περιορίσει τη διαθέσιμη τροφή για το κιρκινέζι. Τα λιβάδια και οι αγραναπαύσεις που είναι οι καλύτεροι χώροι διατροφής στον κάμπο, περιορίζονται, δίνοντας τη θέση τους σε εντατικές αρδευόμενες καλλιέργειες.
Σε άλλες περιοχές η υπερβόσκηση και η καταστροφή της βλάστησης έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα λόγω διάβρωσης, ενώ σε λοφώδεις και ορεινές, η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας οδηγεί σε πύκνωση της βλάστησης, καθιστώντας ακατάλληλο το ενδιαίτημα για το είδος.

Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν η χρήση εντομοκτόνων και άλλων φυτοφαρμάκων επηρεάζουν την αναπαραγωγή του είδους, ούτε ποιές είναι ακριβώς οι απειλές για το είδος στις περιοχές της Αφρικής όπου ξεχειμωνιάζει. Σήμερα πια δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος για πράγματα αυτονόητα: ότι τα χελιδόνια και τα κιρκινέζια θα ξανάρθουν την άνοιξη, ότι θα γεννήσουν αυγά που θα εκκολαφθούν, ότι θα μεγαλώσουν κανονικά τους νεοσσούς τους...

Η ΕΟΕ μελετά το είδος συστηματικά, κάνει δακτυλιώσεις και συγκεντρώνει στοιχεία εδώ και 5 χρόνια. Έτσι, έχει εντοπίσει τις μεγαλύτερες αποικίες σε περισσότερους από 15 νομούς. Το κιρκινέζι είναι η σημαία μας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος στις αγροτικές εκτάσεις. Επειδή λοιπόν κάθε πληροφορία για τη σημερινή ή την παλαιότερη εξάπλωσή του είναι πολύτιμη, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον συντάκτη αυτού του άρθρου στα γραφεία της Θεσσαλονίκης.

ΠΗΓΗ

ΑΜΕΣΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ.

1. ΚΥΝΗΓΙ: είναι γεγονός ότι το κυνήγι , τουλάχιστον στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, δεν έχει καμία σχέση με την πρωτόγονη και συχνά <<ρομαντική>> αναμέτρηση του ανθρώπου με τα ζώα για την διατροφή του. Αντίθετα το θέμα του κυνηγιού τείνει σήμερα να πάρει μεγάλες διαστάσεις και ιδιαίτερα στις Μεσογειακές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας και αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την πανίδα. Στα 1962 υπήρχαν στην Ελλάδα 165.339 κυνηγοί ενώ 20 χρόνια αργότερα 314.427. Στα 1987 σε πληθυσμό 9.740.417 εκδόθηκαν 322.882 άδειες κυνηγιού. Πέρα από το μεγάλο τους αριθμό έχουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία παντελή έλλειψη ακόμα και των στοιχειωδών γνώσεων γύρω από τα θηράματα. Ελάχιστοι κυνηγοί θα δίσταζαν να πυροβολήσουν κοκκινόχηνες, νανόχηνες, λεπτομύτες και άλλα σπάνια είδη, είτε σκόπιμα είτε απλά γιατί δεν ξέρουν να τα ξεχωρίζουν από άλλα πιο συνηθισμένα είδη . Ένα άλλο παράλληλο πρόβλημα που επίσης αφορά κυρίως τους υγρότοπους είναι η έντονη παρουσία πολλών κυνηγών εκεί όπου καταφεύγουν πολλά πουλιά , γιατί ο χειμώνας δεν επιτρέπει στα πουλιά κυρίως στις πάπιες, παρυδάτια και άλλα υδρόβια να τραφούν και να ξεκουραστούν ανενόχλητα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο του βιολογικού τους κύκλου. Ιδιαίτερα έντονη είναι επίσης η λαθροθηρία σε βάρος μεγάλων θηλαστικών όπως πολύ συχνά είναι και τα περιστατικά οργανωμένης λαθροθηρίας σε βάρος του ζαρκαδιού, του αγριόγιδου (αγριοκάτσικο της Κρήτης). Σε πρόσφατη 1989 τέλος μελέτη αποδείχτηκε ότι πολλές αρκούδες σκοτώνονται κατά την διάρκεια οργανωμένου κυνηγιού αγριόχοιρων.

2. ΣΥΛΛΗΨΗ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΠΑΝΙΩΝ ΕΙΔΩΝ: εκτός από το κυνήγι, σε πολλές Μεσογειακές χώρες είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη η σύλληψη ειδών της πανίδας με κάθε μέσο ( δίχτυα, παγίδες, ιξόβεργες, κ.α.) είτε για τροφή είτε για διατήρηση σε κλουβιά. Εκατομμύρια πουλιά, κυρίως, στρουθιόμορφα, εξοντώνονται σε χώρες όπως η Κύπρος, η Ιταλία, η Μάλτα κ.λ.π., ιδίως κατά την περίοδο της Φθινοπωρινής μετανάστευσης. Στην χώρα μας το φαινόμενο δεν είναι τόσο έντονο, με εξαίρεση ίσως την Χίο. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία των πουλιών που συλλαμβάνονται στη χώρα μας παράνομα είναι πουλιά που διατηρούνται σε αιχμαλωσία για το κελάηδημά τους. Τα πιο συνηθισμένα είδη είναι οι διάφορες σπίζες και κυρίως η καρδερίνα, το λούγαρο, ο φλώρος, το σκαρθάκι, ο σπίνος, η γαλιάντρα, ο αμπελουργός κ.λ.π. Επίσης η ταρίχευση και η εμπορία ταριχευμένων ειδών είναι ένα σοβαρό κίνητρο για το φόνο πολλών εντυπωσιακών πουλιών και θηλαστικών. Ακόμα πολλά σπάνια πουλιά ή ενδημικά είδη ερπετών γίνονται στόχος αλλοδαπών συλλεκτών π.χ. οι νησιώτικες οχιές στην Μήλο που συλλέγονται παράνομα για να πωληθούν σε μουσεία ή συλλέκτες ή το πρόβλημα με τα αυγά και τους νεοσσούς ορισμένων αρπακτικών .

3.ΧΡΗΣΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΜΕΝΩΝ ΔΟΛΩΜΑΤΩΝ / “ΕΠΙΒΛΑΒΗ”:οι προσπάθειες ελέγχου των πληθυσμών ορισμένων σαρκοφάγων θηλαστικών, αλλά και πουλιών δηλαδή των λεγομένων <<επιβλαβών>>, είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και πολυσυζητημένα θέματα σε διεθνές επίπεδο . Τούτο γιατί στη φύση δεν υπάρχουν <<επιβλαβή>> ή ωφέλιμα ζώα. Στην Ελλάδα χρήση δολωμάτων στρυχνίνης για την καταπολέμηση του λύκου, της αλεπούς, του τσακαλιού κ. α. είχε σαν αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό αυτών των ζώων από πολλές περιοχές. Όμως οι ακριβείς επιπτώσεις δεν έχουν ακόμα διερευνηθεί, ενώ τα δολώματα σκοτώνουν και τα ζώα που δεν συμπεριλαμβάνονται στους καταλόγους των <<επιβλαβών>> όπως π.χ. η αγριόγατα, στικτοϊκτίδα, ο ασβός, κ. α. Κλείνοντας το κεφάλαιο των απειλών που αντιμετωπίζει η πανίδα στην Ελλάδα σήμερα, θα πρέπει να πούμε ότι πολλά από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν, ιδιαίτερα όμως το κυνήγι, επιτείνονται και γίνονται πιο δυσεπίλυτα από την συγκεκριμένη απουσία περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ή ευαισθητοποίησης του κοινού παρά την σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια στον τομέα αυτό.
Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να διαφαίνεται μια παγκόσμια τάση για ευαισθητοποίηση του κόσμου απέναντι στο πρόβλημα της εξαφάνισης των ειδών. Παρόλα ταύτα μπορεί κανείς να σκεφτεί “τι κακό θα συμβεί αν εξαφανιστεί η φώκια ή ο γυπαετός ή ένα σπάνιο είδος πεταλούδας από την Ελλάδα;”. Τα επιχειρήματα είναι πολλά. Πρώτον με την εξαφάνιση των ειδών χάνεται ένα γενετικό απόθεμα που μπορεί να φανεί κάποια στιγμή χρήσιμο στον άνθρωπο. Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι ηθικό και αφορά στο ότι και οι άλλες μορφές ζωής εκτός από τον άνθρωπο έχουν δικαίωμα ζωής πάνω στον πλανήτη μας. Ακόμη και η επιστήμη μας διδάσκει ότι ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε αυτό που είναι σήμερα μαζί με τους άλλους οργανισμούς και όχι από μόνος του. Το τρίτο επιχείρημα αφορά σε όλη τη λειτουργία της γης. Όλα τα φυτά και τα ζώα παίζουν κάποιο ρόλο στη διατήρηση της ζωής. Τα φυτά παράγουν οξυγόνο και ρυθμίζουν την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, ενώ οι μικροοργανισμοί και πολλά ζώα μετατρέπουν την μικρή ύλη σε χρήσιμα συστατικά. Επίσης λαμβάνονται μέτρα από το κράτος όταν κάποιο είδος έχει εξαφανιστεί. Χαρακτηριστικά στην Ιταλία, έπειτα από πολύχρονες πιέσεις, δημιουργήθηκε ένα θαλάσσιο πάρκο για να προστατεύει τις μεσογειακές φώκιες που στο μεταξύ όμως είχαν εξαφανιστεί.
Ας επιστρέψουμε τελειώνοντας στην ευαισθητοποίηση του κόσμου. Οι άνθρωποι μπορεί να ευαισθητοποιούνται ,αλλά κυρίως δεν πρέπει να έχουν άγνοια για το τι σημαίνει εξαφάνιση ενός είδους. Η άγνοια αυτή έχει δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά στις ελλείψεις στη γνώση γύρω από τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες, τη συμπεριφορά τους. Πρέπει να ξέρουμε τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε για να είμαστε αποτελεσματικοί. Ένα πρώτο στάδιο γνώσης είναι η κατάρτιση ενός καταλόγου των απειλούμενων ειδών σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο .Οι κατάλογοι αυτοί είναι γνωστοί σαν Κόκκινα Βιβλία. Το δεύτερο επίπεδο άγνοιας αφορά τον κοινό πολίτη. Συνήθως οι άνθρωποι ενοχλούνται και κινητοποιούνται μόνο για κάτι που συμβαίνει στην αυλή τους. Από όλα αυτά ξεφεύγουν κυρίως οι νέοι που είναι και το πιο ευαίσθητο κομμάτι της κοινωνίας μας. Εκτός από την άγνοια, υπάρχουν και οικονομικά συμφέροντα λίγων ή πολλών ανθρώπων.

Ας ελπίσουμε, λοιπόν, ότι θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στα παιδιά μας τη φύση όπως εμείς την κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας ή να ακολουθήσουμε την αρχαία κινέζικη παροιμία: “Κάθε γενιά φυτεύει δέντρα στη σκιά των οποίων θα ξεκουράζεται η επόμενη γενιά”.

ΠΗΓΗ

Λεπτομύτα (Numenius tenuirostris)

Η Λεπτομύτα (Numenius tenuirostris) είναι ένα μεσαίου μεγέθους παρυδάτιο, ένα από τα 6 είδη τουρλιών του ίδιου γένους που υπάρχουν στον πλανήτη μας σήμερα. Φωλιάζει κάπου στη ΝΔ Σιβηρία, όπου στην δεκαετία του ‘20 είχαν ανακαλυφθεί ελάχιστες φωλιές.

Έκτοτε και μέχρι τώρα, κανείς δεν κατάφερε να ξαναβρει έστω και μια φωλιά, αν και το είδος φαίνεται να αναπαράγεται ακόμα, έστω και σε ελάχιστους αριθμούς.

Μετά την ολοκλήρωση της αναπαραγωγικής περιόδου, οι Λεπτομύτες αναχωρούσαν για μια αποδημία 5-6500 χλμ., που τις έφερνε, μέσω της ΝΑ Ρωσίας και της ΝΑ Ευρώπης, να ξεχειμωνιάζουν στην Β-ΒΔ Αφρική (κυρίως στο Μαρόκο), ενώ ένας μικρότερος πληθυσμός φαίνεται να ξεχειμώνιαζε κατά μήκος του Περσικού Κόλπου.
Κατά το δεύτερο μισό το 19ου αιώνα και μέχρι την δεκαετία του ‘20, η Λεπτομύτα ήταν ένα πολυάριθμο πουλί, που συχνά ξεπερνούσε σε πυκνότητα τους πληθυσμούς των δυο συγγενικών της ειδών, της Τουρλίδας (Numenius arquata) και του Σιγλίγουρου (Numenius phaeopus).

Έκτοτε, χωρίς κανένας να ξέρει ακόμα γιατί, οι πληθυσμοί της άρχισαν να μειώνονται γρήγορα, τα τελευταία δε 20 χρόνια, η μείωση έγινε τόσο δραματική, που σήμερα η Λεπτομύτα απέκτησε το θλιβερό προνόμιο να είναι το σπανιότερο τουρλί του κόσμου, με συνολικό παγκόσμιο πληθυσμό λίγων εκατοντάδων ατόμων, ίσως δε όχι περισσότερα από 50-200 πουλιά.

Και ναταν μόνο αυτό; Η Λεπτομύτα παραμένει ένα πουλί για το οποίο ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά. Δεν γνωρίζουμε τίποτα για την βιολογία κι τις οικολογικές της προτιμήσεις (τροφικές συνήθειες, αναπαραγωγική συμπεριφορά, κ.ά.).

Συγχρόνως, μοιάζει τόσο πολύ με τα δύο άλλα Ευρωπαϊκά τουρλιά, που συχνά ακόμα και έμπειροι ορνιθολόγοι δυσκολεύονται πολύ να την αναγνωρίσουν, ιδιαίτερα σήμερα, που η παρουσία της είναι τόσο σπάνια. Μεγάλη σπανιότητα λοιπόν, άγνωστη οικολογία και δυσκολίες στην αναγνώριση, τρεις καθοριστικές παράμετροι που συνθέτουν ένα πραγματικό πονοκέφαλο για την διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Τι μπορεί κανείς να κάνει για να ανακόψει την πορεία του είδους προς εξαφάνιση; Και είναι τόσο δύσκολη η απάντηση, που αρκετοί ορνιθολόγοι πίστεψαν ότι είναι ήδη πολύ αργά. Είναι, εξάλλου, σχετικά νωπές οι εμπειρίες από την εξαφάνιση της Βορειοαμερικάνικης Λεπτομύτας (Numenius boreatis), είδους που χάθηκε στην δεκαετία του ‘30 και που η οικολογία και η εξελικτική διαδρομή της στον χρόνο είναι σχεδόν ίδια με αυτήν της δικιάς μας Λεπτομύτας.


Μέχρι την δεκαετία το ‘60 αρκετές Λεπτομύτες ξεχειμώνιαζαν σε παράκτιους υγροτόπους του Μαρόκου, κυρίως στη Λιμνοθάλασσα Merja Zerga όπου μέχρι τα 1994/95 ήταν τακτική η παρουσία 1-5 πουλιών. Έκτοτε, καμία Λεπτομύτα δεν έχει καταγραφεί στο Μαρόκο, γεγονός που αποκαρδίωσε ακόμα και τους πιο αισιόδοξους ορνιθολόγους, που έμοιαζαν να χάνουν κάθε ελπίδα.

Η πρώτη καταγραφή της Λεπτομύτας στην Ελλάδα έγινε στην Κέρκυρα στα 1857. Έκτοτε, έχουν καταχωρηθεί 112 παρατηρήσεις (αν και λίγες από αυτές αναφέρονται στο ίδιο ή στα ίδια πουλιά), αριθμός που αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ, ιδιαίτερα τα πολύ πρόσφατα χρόνια, όπου το πουλί φαίνεται να παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα και πουθενά αλλού στον κόσμο.

Βεβαίως, πρόκειται για παρατηρήσεις 1-5 ατόμων αφού δυστυχώς μάλλον δεν πρόκειται πια να ξαναδούμε κοπάδια των 150 πουλιών, σαν κι αυτό που καταγράφηκε στο Δέλτα Έβρου, στις 20 Οκτωβρίου 1978.

Οι πιο πολλές παρατηρήσεις της Λεπτομύτας προέρχονται από το Δέλτα Έβρου, το Πόρτο Λάγος και το Δέλτα Αξιού, στην πλειοψηφία τους δε έχουν καταγραφεί την περίοδο Μάρτη-Απρίλη (με σαφή αιχμή τα μέσα Απριλίου) και Σεπτέμβρη-Οκτώβρη, όταν δηλαδή τα πουλιά επισκέπτονται την χώρα κατά το μακρύ αποδημητικό τους ταξίδι από και προς τη Σιβηρία.

Είναι δε πια απόλυτα τεκμηριωμένο ότι, σήμερα, το δέλτα Έβρου αποτελεί τον σημαντικότερο σε παγκόσμιο επίπεδο βιότοπο της Λεπτομύτας, αφού μόνον εδώ πλέον εμφανίζονται σε ετήσια σχεδόν βάση, έστω 1-2 πουλιά.

Έτσι για μια ακόμα φορά η μικρή Ελλάδα, βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και κλήθηκε να αναλάβει την ευθύνη της μελέτης και προστασίας ενός σπανιότατου είδους, εντατικοποιώντας τις προσπάθειες των Ελλήνων ορνιθολόγων της ΕΟΕ, που από το 1989 κατέγραφαν και παρακολουθούσαν την Λεπτομύτα στον Έβρο και αλλού.

Αυτό έγινε με την υλοποίηση ενός συγχρηματοδοτούμενου από την ΕΕ τριετούς προγράμματος (LIFE), όπου, με τον συντονισμό της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Γεωργίας, τέσσερα ινστιτούτα/φορείς της Ευρώπης, η ΕΟΕ, το ΕΚΒΥ κ.ά., ένωσαν τις δυνάμεις τους για να μελετήσουν την Λεπτομύτα και να προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία και τη διάσωσή της.

ΠΗΓΗ

Μεσόγειος Θάλασσα

Η Μεσογειακή Φώκια


Η Μεσογειακή φώκια, ή φώκια, η Μοναχός (Monachus monachus), είναι από τα πλέον απειλούμενα είδη της Ευρώπης και έχει εναποθέσει τις ελπίδες για την επιβίωσή της στην Ελλάδα. Κάποτε ένας μεγάλος αριθμός από αυτές ζούσε σε όλη τη Μεσόγειο, στις βόρειες ακτές της Αφρικής, στον Ατλαντικό και στη Μαύρη Θάλασσα. Αρχαία ελληνικά νομίσματα έχουν την παράστασή της και αποσπάσματα της Οδύσσειας του Ομήρου την περιγράφουν να λιάζεται στις αμμουδιές της Ελλάδας. Σήμερα λίγες εκατοντάδες ζώα έχουν μείνει στις ακτές του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, του Μαρόκου και της Μαυριτανίας.
Ακόμα και στις ελληνικές θάλασσες, που φιλοξενούν τους μεγαλύτερους πληθυσμούς της, έχουν μειωθεί σημαντικά οι αριθμοί των ζώων και το είδος απειλείται άμεσα με εξαφάνιση. Διωγμένη από τον άνθρωπο χρησιμοποιεί πια ως τόπους διαμονής μικρά ακατοίκητα νησιά, απρόσιτες βραχώδεις ακτές και σπηλιές. Η μεσογειακή φώκια, που είναι από τα μεγαλύτερα είδη φώκιας στον κόσμο, έχει μήκος γύρω στα 2,5 μέτρα και ζυγίζει 300 κιλά. Το δέρμα της καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα με πιο συνηθισμένα χρώματα το γκρίζο ή καφέ στη ράχη με πιο ανοιχτόχρωμη κοιλιά. Τα νεογέννητα έχουν μήκος 1 μέτρο και ζυγίζουν 15 κιλά. Το δέρμα τους καλύπτεται με μαύρο τρίχωμα, μακρύτερο από αυτό των ενηλίκων, με ένα άσπρο 'μπάλωμα' στην κοιλιά. Η φώκια γεννά ένα συνήθως μικρό την περίοδο, από τον Ιούλιο έως τον Δεκέμβρη. Η φώκια μοναχός τρέφεται με μεγάλη ποικιλία ψαριών καθώς και με χταπόδια, καλαμάρια κ.τ.λ. Επειδή η φώκια βρίσκεται στην κορυφή της οικολογικής πυραμίδας, θεωρείται δείκτης της υγείας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Απειλούνται τα φυτά της Ευρώπης

Πάνω από τα μισά φυτά της Ευρώπης ενδέχεται να χαρακτηρισθούν "ευαίσθητα", ή "απειλούμενα" με βάση τα κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για την Διατήρηση της Φύσης (UICN), λόγω των κλιματικών αλλαγών που εγκυμονούνται σε έναν χρονικό ορίζοντα που φθάνει μέχρι το 2080, τονίζεται σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα.

Ο νεαρός γάλλος ερευνητής Ουΐλφριντ Τιγιέ, που εργάζεται στο Νοτιοαφρικανικο Ινστιτούτο Βιοποικιλότητας (SANBI), κι οι συνεργάτες του επεξεργάσθηκαν ορισμένα μοντέλα για τη μετακίνηση 1.350 φυτικών ειδών της Ευρώπης μέχρι το 2080, σε σχέση με το παρόν κλίμα.

Οι εργασίες τους, που δημοσιεύονται στον Απολογισμό της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS), χρησιμοποίησαν επτά σενάρια των ειδικών της Διακυβερνητικής Ομάδας για τις Κλιματικές Μεταβολές (GICC), εξετάζοντας διάφορες πολιτικές και κοινωνικο οικονομικές επιπτώσεις των κλιματικών μεταβολών.

"Ακόμη και στα πιο μετριοπαθή σενάρια, στα οποία οι κοινωνίες υιοθετούν μία εξαιρετικά προσεκτική συμπεριφορά για να μην αυξηθούν οι εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι κλιματικές μεταβολές έχουν σημαντικές επιπτώσεις", εξηγεί η Σάντρα Λαβορέλ, του εργαστηρίου αλπικής οικολογίας της Γκρενόμπλ, η οποία συντόνισε την έρευνα στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος ΑΤΕΑΜ, με βρετανούς, γάλλους, πορτογάλους και σουηδούς ερευνητές.

Σύμφωνα με τα σενάρια, που υπολογίζουν μια μέση αύξηση της θερμοκρασίας μεταξύ 1,8 και 3,6 βαθμών Κελσίου, μεταξύ του 2000 και του 2080, το 27 % έως το 42% των φυτικών ειδών ενδέχεται να εξαφανισθούν από μία συγκεκριμένη ευρωπαϊκή τοποθεσία λόγω των κλιματικών αλλαγών.

Μεταξύ της εξαφάνισης ορισμένων φυτών και την επανεμφάνιση άλλων ειδών που θα μεταναστεύσουν προς Βορράν, ο ρυθμός της ανανέωσης της ευρωπαϊκής χλωρίδας μπορεί να φθάσει το 42% έως το 63%, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης.

ΠΗΓΗ