Οι βασικές ανάγκες των παιδιών που πενθούν

Μια πρώτη βασική ανάγκη του παιδιού είναι να ενημερωθεί έγκαιρα για το γεγονός. Η ενημέρωση πρέπει να γίνεται αμέσως, σε οικείο περιβάλλον και από κάποιο πρόσωπο που είναι συναισθηματικά κοντά στο παιδί. Ο τρόπος με τον οποίο θα ανακοινωθεί το συμβάν θα επηρεάσει το κατά πόσο θα αναπτύξει κάποιους φόβους στο μέλλον ή αν θα αποδεχθεί την απώλεια. Τα παιδιά θέλουν και επιβάλλεται να μάθουν την αλήθεια, αν και ο τρόπος με τον οποίο θα ειπωθεί πρέπει να είναι ο κατάλληλος, ανάλογα με το γνωστικό και το συναισθηματικό τους επίπεδο. Λέξεις και εκφράσεις όπως «έφυγε», «χάθηκε», «πήγε στον ουρανό», «κοιμήθηκε» αλλοιώνουν την πραγματικότητα και προκαλούν μακροπρόθεσμα σοβαρά προβλήματα. Αν τα παιδιά είναι μικρά, θα πρέπει να αποφεύγονται οι αφηρημένες εξηγήσεις και οι θρησκευτικοί συμβολισμοί. Τέλος, αν στο περιβάλλον του παιδιού χρησιμοποιούνται θρησκευτικές έννοιες, θα μπορούσαν να ειπωθούν, αλλά με ιδιαίτερη προσοχή.

Ο σχολικός ψυχολόγος χρειάζεται να ακούσει προσεκτικά το παιδί, να συζητήσει μαζί του διεξοδικά και να του δώσει ικανοποιητικές και σαφείς πληροφορίες. Τα παιδιά προσπαθούν να κατανοήσουν το γεγονός κάνοντας ερωτήσεις, συζητώντας και παίζοντας. Πολλές από τις ερωτήσεις είναι περίπλοκες και είναι καλό να μη δίνονται επίπλαστες απαντήσεις.

Είναι απαραίτητο, επίσης, να αντιμετωπιστούν οι φόβοι, τα άγχη και τα συναισθήματα ενοχής. Ο σχολικός σύμβουλος πρέπει να δώσει την ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν τους φόβους και τα άγχη τους και να τα ενθαρρύνει να μιλήσουν για τις αναμνήσεις που έχουν για τον θανόντα. Ο θάνατος ενός γονέα ενεργοποιεί έναν αρχέγονο φόβο, ότι θα πεθάνει και ο άλλος ή ότι θα πεθάνουν και τα ίδια. Τα παιδιά χρειάζονται διαβεβαίωση ότι κάποιος θα εξακολουθήσει να τα αγαπά και να τα φροντίζει.

Στην ηλικία των 4-5 ετών τα παιδιά πιστεύουν ότι έχουν τη δύναμη να προκαλέσουν κάποια γεγονότα. Αν η απώλεια συμβεί κατά τη διάρκεια αυτού του εξελικτικού σταδίου, θεωρείται πιθανόν το παιδί να σκεφτεί ότι έχει την ευθύνη για τον θάνατο του αγαπημένου του προσώπου. Είναι απαραίτητο να του δοθεί η διαβεβαίωση ότι ο θάνατος δεν οφείλεται σε δικές του ενέργειες και παραλείψεις.

Ο σχολικός σύμβουλος θα πρέπει, επιπλέον, να διευκολύνει το παιδί να αφηγηθεί την ιστορία του, να συνειδητοποιήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Η αφήγηση μπορεί να γίνει είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσα από το παιχνίδι. Με το παιχνίδι, το παιδί εκφράζει επιθετικότητα, ενοχές, θυμό ή άλλα συναισθήματα που είναι δύσκολο να λεχθούν.

Απαραίτητος κρίνεται ο επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας, καθώς και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού. Ο σχολικός ψυχολόγος θα πρέπει να επιλέξει θεραπευτικά μέσα και δραστηριότητες που θα προαγάγουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού και θα το βοηθήσουν να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά του. Επίσης, τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να συμπεριφέρονται διεκδικητικά, γεγονός το οποίο θα αυξήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και θα τα καταστήσει ικανά να αποφασίσουν πότε και σε ποιον θα μιλήσουν για την απώλεια.

Τέλος, ο σχολικός ψυχολόγος θα φροντίσει να ενισχυθεί η ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών, δηλαδή την ικανότητα των παιδιών να ελαχιστοποιούν ή να αντιμετωπίζουν με επιτυχία τις ζημιογόνες επιδράσεις μιας δυσκολίας. Η ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών που βιώνουν μια απώλεια είναι δυνατόν να ενισχυθεί με την ενδυνάμωση του παιδιού μέσα από τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης, της αυτό-αποτελεσματικότητας και της αίσθησης του ελέγχου, τη μείωση των αλυσιδωτών αρνητικών γεγονότων, την παροχή στήριξης από συνομηλίκους και ενηλίκους και την κατάκτηση μιας «νέας θεώρησης» του τραυματικού γεγονότος.

Σύμφωνα με την Anna Freud, η υγιής λύση του θρήνου επιτυγχάνεται όταν το άτομο αποδεχθεί τις αλλαγές στην εξωτερική του ζωή, επιτύχει τις αντίστοιχες αλλαγές στην εσωτερική του ζωή και πραγματοποιήσει τη στροφή που χρειάζεται για να μπορέσει να επενδύσει συναισθηματικά σε νέες σχέσεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Λεονταρή, Α. ( 2008 ). Συμβουλευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά που πενθούν. Στο Νικολόπουλος Δ. (Επιμ.) Σχολική Ψυχολογία: Εφαρμογές στο σχολικό περιβάλλον, Αθήνα: Τόπος

ΠΗΓΗ: https://www.your-psychology.gr/index.php/articles/mourning-in-childhood/111-improving-the-web-7