Η πρόθεση μετράει ή το αποτέλεσμα;

Subject to change

e-steki.gr Founder

Η Λία αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 37 ετών και επαγγέλεται Web developer. Έχει γράψει 15,891 μηνύματα.
Προβληματίζομαι πολλές φορές αν θα έπρεπε να μετράει περισσότερο η πρόθεση ή το αποτέλεσμα των ενεργειών μας. Παρατηρώ ότι τείνω να διαλέγω πάντα αυτό που "συμφέρει" περισσότερο τον άλλο, δηλαδή αν το αποτέλεσμα είναι κακό, κρίνω βάση προθέσως και αν το αποτέλεσμα είναι καλό, βάσει αποτελέσματος. Ωστόσο, ο τρόπος σκέψης μου δεν μπορεί να είναι σωστός, διότι δεν διέπεται από σταθερότητα, οπότε σκέφτηκα να ανοίξω αυτό το θέμα για να δω πώς κρίνουν άλλοι άνθρωποι τις ενέργειες των συνανθρώπων τους μήπως βρω την απάντηση.

Προσπάθησα να παραθέσω κάποια παραδείγματα καλής πρόθεσης - κακού αποτελέσματος και καλής πρόθεσης - κακού αποτελέσματος, μα δυστυχώς δεν μου ήρθε κανένα (για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πόσο σκράπας είμαι στο να σκέφτομαι παραδείγματα :P). Αν σκεφτείτε εσείς κανένα, παραθέστε το ώστε όσοι απαντήσουν μετά από εσάς να μην απαντήσουν μόνο θεωρητικά, αλλά "τεστάροντας" τον εαυτό τους σε πρακτικά παραδείγματα.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Κακή Επιρροή

Επιφανές μέλος

Η Αναστασία αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 53 ετών και μας γράφει απο Περιστέρι (Αττική). Έχει γράψει 17,438 μηνύματα.
Για μένα μετράει πάντα η πρόθεση κι όχι το αποτέλεσμα αν και τελικά όλοι και όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος
Για μένα βέβαια αυτό είναι λάθος. Για μένα θα έπρεπε να κρινόμαστε για τις προθέσεις μας αλλά μιας που κανένας εκτός του εαυτού μας δεν ξέρει τις προθέσεις μας (καμιά φορά δεν ξέρει ούτε ο εαυτός μας τις προθέσεις μας), κάτι τέτοιο είναι τελικά αδύνατον. Αρα με μαθηματική ακρίβεια, καταλήγουμε να κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος

Ενα παράδειγμα που σκέφτηκα λοιπόν αρκετά καθημερινό
το ψέμα
Μπορώ να συγχωρήσω ένα ψέμα που μου είπαν με πρόθεση να μην με πληγώσει η αλήθεια αλλά φυσικά και δεν μπορώ να συγχωρήσω ένα ψέμα που μου είπαν με πρόθεση να με κοροϊδέψουν
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Subject to change

e-steki.gr Founder

Η Λία αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 37 ετών και επαγγέλεται Web developer. Έχει γράψει 15,891 μηνύματα.
Αν σου είπαν ένα ψέμα με πρόθεση να σε κοροϊδέψουν και τελικά μέσω διάφορων παιχνιδιών της τύχης κατέληξε να σε οδηγήσει να κάνεις κάτι πολύ καλό για σένα; (κακή πρόθεση - καλό αποτέλεσμα)
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Κακή Επιρροή

Επιφανές μέλος

Η Αναστασία αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 53 ετών και μας γράφει απο Περιστέρι (Αττική). Έχει γράψει 17,438 μηνύματα.
Θα εξακολουθώ να μην συγχωρώ το ψέμα, αλλά θα αναφωνήσω ότι τελικά υπάρχει ίσως θεός κι ότι αγαπάει τον κλέφτη και τον ψεύτη αλλά αγαπάει και τον νοικοκύρη :P
Το ότι εμένα μου βγήκε από τύχη σε καλό δεν αλλάζει την κακή πρόθεση του άλλου, άρα... ε δεν θα τον κάνω παράδειγμα και φίλο μου
Μια ευτυχής συγκυρία δεν αλλάζει το ότι ο άλλος ήθελε να μου κάνει κακό
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Subject to change

e-steki.gr Founder

Η Λία αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 37 ετών και επαγγέλεται Web developer. Έχει γράψει 15,891 μηνύματα.
Χμμμ έτσι όπως το θέτεις δεν έχεις κι άδικο.
Ένα άλλο παράδειγμα που μου ήρθε:
Έστω ότι ένας επιστήμονας κάνει μια σπουδαία για την ανθρωπότητα ανακάλυψη, με μοναδικό κίνητρο την υστεροφημία.
Αυτόν πώς θα τον έκρινες;
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Resident Evil

Διακεκριμένο μέλος

Η Resident Evil αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 7,959 μηνύματα.
Όταν έδωσα proficiency (πριν αρκετά χρόνια) θυμάμαι ότι ο καθηγητής μου μας είχε πει:
Στα αγγλικά τα πράγματα δεν είναι όπως στο σχολείο. Στο σχολείο μπορεί να κάνεις όλο το συλλογισμό σωστά και το αποτέλεσμα λάθος αλλά να πάρεις καλό βαθμό γιατί "η προσπάθεια μετράει". Εδώ δεν έχει καμία απολύτως σημασία πώς έφτασες στο σωστό αποτέλεσμα (από συλλογισμό ή από τύχη) φτάνει να κυκλώσεις το σωστό κουτάκι.

Αρκετά χρόνια μετά έχω καταλήξει ότι αυτό το πράγμα τελικά γίνεται και στην πραγματική ζωή και όχι μόνο σε ένα διαγώνισμα με κουτάκια. Όλοι εκ του αποτελέσματος κρινόμαστε. Απλώς ο καθένας στο μικρόκοσμό του επιλέγει να "συγχωρήσει" τα "λάθος αποτελέσματα" και να δώσει χώρο στην "προσπάθεια" επιλεκτικά αν θεωρεί ότι κατά κανόνα το πρόσωπο που έφερε το "λάθος αποτέλεσμα" το αξίζει.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

T_Chameleon

Εκκολαπτόμενο μέλος

Ο T_Chameleon αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Ρόδος (Δωδεκάνησα). Έχει γράψει 397 μηνύματα.
Μετράει περισσότερο το αποτέλεσμα από πρόθεση καλά πάει ο κόσμος γίνει δεν γίνει δεν υφίσταται……Για αυτό αποτέλεσμα
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

fandago

Διακεκριμένο μέλος

Ο Ә□⌂щяңš αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 40 ετών και μας γράφει απο Αθήνα (Αττική). Έχει γράψει 6,876 μηνύματα.
Αν είναι να επιβάλεις ποινή σε κάποιον, τότε μόνο εκ του αποτελέσματος μπορείς να κρίνεις και απλά η πρόθεση ή όχι επιβαρύνει ή όχι την ποινή.

Αν είναι ο ίδιος να κρίνω κάποιον χαρακτήρα, προτιμώ να τον κρίνω από τις προθέσεις του.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Επιμηθέας

Δραστήριο μέλος

Ο Επιμηθέας αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 553 μηνύματα.
Οι καλές προθέσεις μετράνε μόνο όταν δεν υπάρχει αρνητικό αποτέλεσμα γιατί δυστυχώς ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.:devil:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Lorien

Περιβόητο μέλος

Ο Lorien αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 5,880 μηνύματα.
Ένα άλλο παράδειγμα που μου ήρθε:
Έστω ότι ένας επιστήμονας κάνει μια σπουδαία για την ανθρωπότητα ανακάλυψη, με μοναδικό κίνητρο την υστεροφημία.Αυτόν πώς θα τον έκρινες;
Μαλλον καλος στην επιστημη του, αλλά χάνει σαν ανθρωπος..

Αρκετά χρόνια μετά έχω καταλήξει ότι αυτό το πράγμα τελικά γίνεται και στην πραγματική ζωή και όχι μόνο σε ένα διαγώνισμα με κουτάκια. Όλοι εκ του αποτελέσματος κρινόμαστε. Απλώς ο καθένας στο μικρόκοσμό του επιλέγει να "συγχωρήσει" τα "λάθος αποτελέσματα" και να δώσει χώρο στην "προσπάθεια" επιλεκτικά αν θεωρεί ότι κατά κανόνα το πρόσωπο που έφερε το "λάθος αποτέλεσμα" το αξίζει.
Συμφωνω, απλά νομιζω πως το ερωτημα της Λιας ειναι οχι τοσο τι συμβαινει, αλλά τι θα πρεπει να συμβαινει, τι θα ειναι καλυτερο να συμβαινει.

Ισως να μην πρεπει να υπαρχει ενας κανονας για ολα και να εξαρταται απο την περιπτωση. Αν βεβαια θελουμε να κρινουμε καποιον, να σχηματισουμε μια αποψη για ενα ατομο, η ζυγαρια γερνει σαφως προς τα κινητρα. Διοτι το αποτελεσμα αφενος μπορει να μην υπαρξει λογω βαθμου δυσκολιας του εκάστοτε εγχειρηματος, αφεταιρου, μπορει να επηρεαζεται απο πολλους παραγοντες.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

alis

Πολύ δραστήριο μέλος

Η alis αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 1,134 μηνύματα.
Ναι εχεις δικιο,κρινουμε τα πραγματα οπως μας συμφερουν...Και εγω κανω τα ιδιο αν και νομιζω οτι συμβαινει ασυναισθητα...Αν εχουμε για παραδειγμα το επιθυμητο αποτελεσμα κοιταμε μονο αυτο και δεν μας ενδιαφερει η προθεση..Ενω,αν το αποτελεσμα δεν μας ικανοποιει τοτε στρεφομαστε στις προθεσεις που υπηρχαν ειτε απο εμας ειτε απο καποιους αλλους...Υπαρχει λαθος σε αυτο;Ισως ναι ισως οχι...Νομιζω θα πρεπει να εξαταζουμε σε οποιαδηποτε περιπτωση τοσο το αποτελεσμα,το οποιο εχει καταλυτικο ρολο,αλλα και τις προθεσεις,αφου αυτες μας δειχνουν ποιους πραγματικα εμπιστευομαστε...Ετσι λοιπον ισως βγαλουμε καλυτερα συμπερασματα...Οποτε το ιδανικο θα ηταν να εχουμε το ζητουμενο αποτελεσμα αλλα να το πετυχαμε και να ειχαμε παντα τις καλυτερες προθεσεις στη διαρκεια της προσπαθειας..Και μην ξεχνας οτι για εσενα ενα αποτελεσμα η μια προθεση μπορει να ειναι σωστα αλλα για καποιον αλλο οχι..Οποτε ειναι υποκειμενικο το θεμα..
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Dreamer_SW

Διάσημο μέλος

Η Dreamer_SW αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 28 ετών, επαγγέλεται Φοιτητής/τρια και μας γράφει απο Αθήνα (Αττική). Έχει γράψει 3,832 μηνύματα.
Καλησπέρα και από εμένα... Λέω να αρχίσω να ξεθάβω θέματα παλιά που για εμένα έχουν ενδιαφέρον και νόημα. :redface:

Πιστεύω ότι πάντα είναι ανάλογα την περίσταση. Αν μετράει η πρόθεση ή το αποτέλεσμα. Εάν για παράδειγμα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε κάποιον και αυτό δεν ευδοκιμήσει, για εμένα μετράει η πρόθεση πάνω από όλα γιατί είχαμε την προθυμία να προσφέρουμε βοήθεια. Εάν τουλάχιστον εμένα προσπαθούσε να με βοηθήσει κάποιος και δεν το πετύχαινε θα εκτιμούσα την πρόθεση.

Από την άλλη βέβαια, εάν πχ υποθέσουμε ότι κάποιος διαφωνεί με κάποιον και το ένα πρόσωπο στην προσπάθειά του να υπερασπιστεί τον εαυτό του, θίξει τον άλλον, τον προσβάλλει άσχημα, τότε εγώ θα λάβω υπόψη ότι τελικά τον πλήγωσε και ας μην είχε αυτήν την πρόθεση.

Γενικά δεν μπορούμε γενικά και αυθαίρετα να πούμε τι μετράει περισσότερο!!
 

Nihilist

Τιμώμενο Μέλος

Ο Nihilist αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 1,355 μηνύματα.
Μια κανονιστική ηθική συνεπής προς τον εαυτό της θα δεχόταν ως ηθικά σημαντική μόνο την πρόθεση. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από τυχαίους παράγοντες, είναι συγκυριακό και μη εξαρτώμενο από εμάς. Αυτά τα έδειξε και πρώτος τα θεμελίωσε ο Καντ, με τη θεωρία του για την κατηγορική προστακτική.

Ωστόσο, το αποτέλεσμα είναι αυτό που φυσικά μετράει ωφελιμιστικά, μας δημιουργεί ηδονή ή πόνο.

Το καθένα αναφέρεται σε διαφορετικούς κόσμους, οι οποίοι μας επηρεάζουν εξίσου. Η πρόθεση στον κόσμο του δέοντος, το αποτέλεσμα στον κόσμο του όντος.

Συνεπώς, δε μετράει κάτι περισσότερο, γιατί το καθένα μετριέται σε διαφορετικό νόμισμα.
Το premise του τίτλου πέφτει στο ίδιο σφάλμα στο οποίο έπεσε ο Μπένθαμ, δλδ στον αναγωγισμό του "καλού" σε μια μονοαξιακή προσέγγιση.
 

Agaphbou

Περιβόητο μέλος

Η Αγάπη αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 26 ετών. Έχει γράψει 5,328 μηνύματα.
Και τα δύο μετράνε γιατί, όπως πολύ σωστά προαναφέρθηκε, δεν είναι αλληλοαναιρούμενες έννοιες.
 

Johnny15

Επιφανές μέλος

Ο Γιάννης? αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Άεργος/η και μας γράφει απο Γερμανία (Ευρώπη). Έχει γράψει 12,749 μηνύματα.
Εξαρτάται την περίπτωση.

Αν θες να πάρεις δώρο σε κάποιον, μετράει η πρόθεση.

Αν είσαι πολιτικός που σε ψηφίζουν, μετράει το αποτέλεσμα.

Αν είσαι γιατρός και κάνεις ένα επικίνδυνο αναγκαίο χειρουργείο και αποτύχεις, είναι δύσκολη η κατάσταση. Ήταν καλή η πρόσθεση, το αποτέλεσμα ήταν κακό, αλλά χωρίς αυτήν την προσπάθεια το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο.
 

Dr_peksias

Νεοφερμένος

Ο Dr_peksias αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 36 ετών. Έχει γράψει μόλις ένα μήνυμα.
Συμφωνώ με τη τοποθέτηση περι ηθικής (πρόθεση) και ωφελιμότητας (αποτελεσμα)
Παραθέτω μερικα παραδείγματα στα οποια φαίνεται ξεκάθαρα το ποσο στεκει σα θεωρία, παρακαλω όποιος βρει απλα παραδείγματα να συμπληρώσει:

- εισαι υπεύθυνος σε μια επιχείρηση και σκοπεύεις να δωσεις αύξηση στον υφιστάμενό σου που δουλεύει σκληρά για να βγαλει εις πέρας τις υποχρεώσεις που του χεις ανάθεσει (αποτέλεσμα) ομως εσυ, εχεις μαθει απο έγκυρες πηγές ότι σκοπεύει να σου πάρει τη θέση με οποιοδήποτε τρόπο(προθεση).

- βοηθας εναν αστεγο χαρίζοντας του ενα iphone 13 (αποτελεσμα) αλλα ταυτόχρονα βγαζεις βιντεο τον εαυτο σου και τον ανεβαζεις στι διαδίκτυο για να εισπράξεις μπράβο (προθεση)

- πυροβολείς και σκοτώνεις εναν άνθρωπο (αποτελεσμα) ο οποιος ομως, αν δε το σκότωνες, θα χτυπούσε με ενα λοστο μια γριούλα στο κεφάλι για να τη κλεψει (προθεση)

- τηλεφωνας σε ενα φιλο για να του ευχηθεις για τα γενέθλιά του(πρόθεση) ομως εκεινος, εκεινη τη στιγμή ετυχε και οδηγούσε, και η κλήση σου του απεσπασε τη προσοχή και χτύπησε ενα περαστικό (αποτελεσμα)

- ρωτας ενα φιλο που εχεις να δεις χρονια, πως ειναι η γυναικα του, απο ενδιαφέρον (προθεση), ομως η γυναίκα του πεθανε σε τραγικο δυστύχημα μερικες μερες πριν, με αποτέλεσμα να του φερεις στη θύμησή του το γεγονός και να τον πληγώσεις (αποτελεσμα)

* Και ενα λιγο πιο χαζουλι απ τα προηγούμενα αλλά στέκει λίγο:
- κατευθύνεσαι στο φούρνο του χωριού να πάρεις ψωμί (πρόθεση) ομως στο δρόμο, καθως περπατάς, πατάς και σκοτώνεις χιλιάδες μυρμιγκάκια που τυχαίνει να περνάνε (αποτέλεσμα)
 

parafernalia

Περιβόητο μέλος

Ο Νίκος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Προγραμματιστής/τρια και μας γράφει απο Αθήνα (Αττική). Έχει γράψει 4,796 μηνύματα.
Πολύ ωραίο επίσης, παλιό αλλά διαχρονικό θρεντ με πλούσια παραδείγματα είναι το Ηθικά διλήμματα.
Το καθένα αναφέρεται σε διαφορετικούς κόσμους, οι οποίοι μας επηρεάζουν εξίσου. Η πρόθεση στον κόσμο του δέοντος, το αποτέλεσμα στον κόσμο του όντος.

Συνεπώς, δε μετράει κάτι περισσότερο, γιατί το καθένα μετριέται σε διαφορετικό νόμισμα.
Σίγουρα δεν υπάρχει μια Αριστοτέλεια απάντηση Ναι/όχι, Μαύρο/άσπρο. Στην Ηθική η λογική είναι μάλλον "fuzzy". Μία μεταβλητή / συνθήκη μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες από μία αλήθειες.

Στην δικονομία, μια βασική αρχή είναι η ζημία. Τι ζημία σου προκάλεσαν, τι προκάλεσες εσύ. Για παράδειγμα, ένας γέρος δέχτηκε επίθεση από έναν περιθωριακό αλήτη του δρόμου που προσπάθησε να του κλέψει τη τσάντα. Αυτός αντιστάθηκε κρατώντας μία ομπρέλα. Η πρόθεσή του ήταν να διώξει τον αλήτη, ως αποτέλεσμα του έμπηξε την ομπρέλα στο μάτι! :1eye: Καταδικάστηκε φυσικά για δυσανάλογη βία.

Δεν συμφωνώ ακριβώς με τη διάκριση δέοντος / όντος. Θα έπρεπε να είναι ένα πράγμα ή τουλάχιστον να συνυπάρχουν εξίσου. Στον "ιδεατό" κόσμο και η σκέψη είναι αμαρτία. Δηλαδή η πρόθεση μετράει και μπορεί να οδηγήσει σε αστοχία. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα γιατί όπως διερωτάται ο Καμύ: "αν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, τι αγιάζει τον σκοπό;" (η απάντηση εδώ είναι "τα ίδια τα μέσα").

Επίσης ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με τις πιο αγνές προθέσεις. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά να βρούμε παράδειγμα. Ζούμε την πανδημία και τις προθέσεις αυτών που τη διαχειρίζονται.

Συνήθως κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος γιατί το αποτέλεσμα είναι αυτό που θα μας οδηγήσει στην κρίση. Την ώρα της κρίσης συνυπολογίζεται η πρόθεση. Αυτό τον τρόπο έχουμε επιλέξει ως κοινωνία για να συνυπάρχουμε όλοι μαζί έξω απ' τις σπηλιές.

Το αποτέλεσμα επίσης κρίνει τι είναι ωφέλιμο / ζημιογόνο και σε τι βαθμό. Ακόμα κι αν δεν έχεις πρόθεση να πατήσεις τα μυρμηγκάκια τα πάτησες. Ποια ήταν όμως η συνολική ζημία που προκάλεσες στην φυλή των μυρμηγκιών ή την ίδια τη φύση; Ναι είναι κακό να πατάς τα μυρμηγκάκια και οφείλεις να προσέχεις "όσο μπορείς". Αλλά δεν θα σου πάρουμε και το κεφάλι γι' αυτό. Φυσικά, δεν είναι το ίδιο να πατάς κατά λάθος μυρμηγκάκια με το να σφάζεις γατιά και να κακοποιείς ζώα. Τι θα γινόταν αν όλοι κάναμε αυτό το πράγμα;

Μέσα απ' το αποτέλεσμα επίσης καταλαβαίνει κάποιος τις βασικές αιτίες των προθέσεων. Ο ηγεμόνας, παγκοσμιοποιητής εκτελεί μια ατζέντα την οποία την καμουφλάρει μέσα από ένα αφήγημα. Αντί να σκέφτεσαι θεωρίες συνωμοσίας - να ανιχνεύεις δηλαδή τις προθέσεις του - δες τι κακό προκαλεί.

Το premise του τίτλου πέφτει στο ίδιο σφάλμα στο οποίο έπεσε ο Μπένθαμ, δλδ στον αναγωγισμό του "καλού" σε μια μονοαξιακή προσέγγιση.

Ο Μπένθαμ εκτός από φιλόσοφος ήταν και νομικός. Άσχετο λίγο με το θέμα, υπήρξε και σπουδαίος φιλέλληνας.
Ασχολήθηκε σχολαστικά με την ανάπτυξη σχεδίων που αφορούσαν πρακτικές προτάσεις για την αναδιάρθρωση κοινωνικών θεσμών. Είναι λάθος λοιπόν να τον συλλογιζόμαστε μόνο ως πατέρα της Ηθικής του Ωφελιμισμού. Ως προσωπικότητα υπήρξε απείρως πιο διεισδυτική και μαχητική απ' τον Καντ.

Το όφελος δεν πρέπει να συνδέεται άρρηκτα με το αποτέλεσμα αλλά με τον σκοπό, ο οποίος σκοπός των πράξεών μας πρέπει να είναι η μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ωφέλεια για τον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν αριθμό ατόμων. Η βασική αδυναμία του ωφελιμισμού είναι η προβληματική αντίληψη περί ηθικής ορθότητας, η οποία "ηθική" ανάγεται ευκολότατα σε πολιτική ορθότητα (political correct).

Σε αυτό το σημείο χρειάζεται εκβάθυνση, μία ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι ο Βιο-ωφελιμισμός που συνδέει το όφελος με την Βιολογία και την έννοια της Σωματικότητας. Εδώ εδράζεται η μεγάλη σφαγή εμβολιοφρενείς / αρνητές της υποχρεωτικότητας, αλλά είναι μια διαφορετική συζήτηση. :)
 
Τελευταία επεξεργασία:

Nihilist

Τιμώμενο Μέλος

Ο Nihilist αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 1,355 μηνύματα.
Ο Μπένθαμ εκτός από φιλόσοφος ήταν και νομικός. Άσχετο λίγο με το θέμα, υπήρξε και σπουδαίος φιλέλληνας.
Ασχολήθηκε σχολαστικά με την ανάπτυξη σχεδίων που αφορούσαν πρακτικές προτάσεις για την αναδιάρθρωση κοινωνικών θεσμών. Είναι λάθος λοιπόν να τον συλλογιζόμαστε μόνο ως πατέρα της Ηθικής του Ωφελιμισμού. Ως προσωπικότητα υπήρξε απείρως πιο διεισδυτική και μαχητική απ' τον Καντ.

Εκτιμώ τον Μπένθαμ για τη συνέπεια στη σκέψη του, τον ορθολογισμό, την απλότητα και την πρακτικότητα των ιδεών του. Επίσης για τον τρόπο με τον οποίο έφτανε από το γενικό και αφηρημένο στο συγκεκριμένο(έκανε πολλές βελτιωτικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των άστεγων, για το συστημα της δημοκρατίας κλπ).

Κατά τα άλλα, η πολιτική του φιλοσοφία συνέχεται με την ηθική του(δεν αναγνωρίζει τα ατομικά δικαιώματα, κάπου τα ονομάζει μπαρούφες) και είναι ουσιαστικά αντανάκλαση του ηθικού του συστήματος. Το λάθος του, κατ εμέ, είναι ο αναγωγισμός σε μια μονοαξιακή πεοσέγγιση της ηδονής(τη νοεί μόνο ποσοτικά, όχι ποιοτικά), η συγκυριακότητα και το μη προβλεπτό του αποτελέσματος, και η κατασκευή ενός παγκόσμιου υποκειμένου δράσεως, το οποίο είτε θα μας οδηγήσει σ ενα πέλαγος ασυναρτησίας, αν προσπαθήσουμε να συνυπολογίσουμε όλες τις αντιτιθέμενες απόψεις, είτε σ έναν επικίνδυνο πατερναλισμό, αν προσπαθήσουμε(ποιοι; ) να εξιδανικεύσουμε τις πεποιθήσεις του καθενός και να ορίσουμέ εμείς τι είναι το καλό για τον καθένα.

Έχει δηλαδή πολλές εξόφθαλμες αδυναμίες το σύστημά του. Σίγουρα θα ήταν πιο ενδιαφέρων άνθρωπος από τον μονόχνωτο Καντ, αλλά ο τελευταίος έχει επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό τη συγχρονη σκέψη, αν δεν την έχει διαμορφώσει κιόλας(βλ. έννοια αυτονομίας, φαντασιακό συμβόλαιο, το ορθό προηγείται του αγαθού, η ελευθερία προηγείται της αρετής, πατέρας του φιλελευθερισμού κλπ.).

Επίσης, fun fact, ο Μπένθαμ μετά το θάνατό του, βαλσαμώθηκε - δική του επιθυμία - ώστε να τον βάλουν στην είσοδο του πανεπιστημιού του για να εμπνέει τους μελλοντικούς φιλοσόφους. Η μετριοφροσύνη δεν ήταν και το μεγαλύτερο προτέρημά του, αλλά αυτή του η ενέργεια είναι συνεπής προς τον πραξιακό ωφελιμισμό του, αφού, όπως είπε, ως νεκρός δε θα χρησίμευε σε τίποτα άλλο. Πράγματι, εκτιθόταν σε βιτρίνα του πανεπιστημίου, μέχρι που κάποιοι φοιτητές έκλεψαν το κεφάλι και ζήτησαν μεγάλο ποσό σε λύτρα, για να το επιστρέψουν, τα οποία τα διέθεσαν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Έτσι, ακόμα και στο θάνατο, ο Μπένθαμ βοήθησε για το μεγαλύτερο καλό του μεγαλύτερου συνόλου :P
 

parafernalia

Περιβόητο μέλος

Ο Νίκος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Προγραμματιστής/τρια και μας γράφει απο Αθήνα (Αττική). Έχει γράψει 4,796 μηνύματα.
Κατά τα άλλα, η πολιτική του φιλοσοφία συνέχεται με την ηθική του(δεν αναγνωρίζει τα ατομικά δικαιώματα, κάπου τα ονομάζει μπαρούφες) και είναι ουσιαστικά αντανάκλαση του ηθικού του συστήματος. Το λάθος του, κατ εμέ, είναι ο αναγωγισμός σε μια μονοαξιακή πεοσέγγιση της ηδονής(τη νοεί μόνο ποσοτικά, όχι ποιοτικά), η συγκυριακότητα και το μη προβλεπτό του αποτελέσματος, και η κατασκευή ενός παγκόσμιου υποκειμένου δράσεως, το οποίο είτε θα μας οδηγήσει σ ενα πέλαγος ασυναρτησίας, αν προσπαθήσουμε να συνυπολογίσουμε όλες τις αντιτιθέμενες απόψεις, είτε σ έναν επικίνδυνο πατερναλισμό, αν προσπαθήσουμε(ποιοι; ) να εξιδανικεύσουμε τις πεποιθήσεις του καθενός και να ορίσουμέ εμείς τι είναι το καλό για τον καθένα.
Αυτό με τα ατομικά δικαιώματα με έχει απασχολήσει στο παρελθόν, κατά πόσο λειτουργεί απελευθερωτικά ή το αντίθετο. Ατομικά δικαιώματα έχουν οι σκλάβοι. Δεν γνωρίζω βέβαια αν το εννοούσε έτσι ο Μπένθαμ.

Στα υπόλοιπα που λες ναι, θα συμφωνήσω. Κάθε φιλόσοφο πρέπει να τον εξετάζουμε στην εποχή του, πόσο μάλιστα ο Μπένθαμ που ήταν πρακτικός επί της ουσίας. Όσο υπάρχουν διενέξεις κρατών, εθνών, λαών, ανθρώπων μέσα από διαφορετικές ταυτότητες, ο ωφελιμισμός δεν μπορεί να αποδώσει. Πρέπει να δούμε το συνολικό καλό της ανθρωπότητας αλλά όπως λες είναι επικίνδυνα πατερναλιστικό αυτό. Ποιος θα το ορίσει, για ποιον;

Έχει δηλαδή πολλές εξόφθαλμες αδυναμίες το σύστημά του. Σίγουρα θα ήταν πιο ενδιαφέρων άνθρωπος από τον μονόχνωτο Καντ, αλλά ο τελευταίος έχει επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό τη συγχρονη σκέψη, αν δεν την έχει διαμορφώσει κιόλας(βλ. έννοια αυτονομίας, φαντασιακό συμβόλαιο, το ορθό προηγείται του αγαθού, η ελευθερία προηγείται της αρετής, πατέρας του φιλελευθερισμού κλπ.).
Ο Καντ έγινε ευρέως αποδεκτός γιατί κούμπωσε με την Αριστοτέλεια ηθική. Ότι το ενέργημα προηγείται της αρετής για παράδειγμα, το προσέγγισε πρώτος ο Αριστοτέλης στα Ηθικά-Νικομάχεια. Οι ιδέες του για την αυτονομία ή το φαντασιακό συμβόλαιο έχουν μπει στη σφαίρα της κριτικής από μεταγενέστερους φιλοσόφους. Ωραίο ακούγεται να είσαι αυτόνομος ηθικά μέσω της καθαρής λογικής και της αγαθής βούλησης. Που εδράζονται όμως αυτά; Ενυπάρχουν στο dna σου και απλά πρέπει να τα "ξυπνήσεις"; Για να αποφύγει αυτό το ερώτημα ο Καντ έβαλε την προϋπόθεση της δέσμευσης και της υπακοής στον ηθικό νόμο ώστε να μην οδηγηθείς στην αυθαιρεσία εισάγοντας με αυτό τον τρόπο την έννοια του καθήκοντος (η κατηγορική προστακτική του τύπου: "Πράττε έτσι γιατί πρέπει να πράξεις έτσι…"). Στο τέλος όμως αυτός ο ψυχαναγκασμός μόνο αυτόνομη ηθική δεν είναι.

Ο ατομικισμός είναι πιο γνήσια ηθική κατά τη γνώμη μου. Ειδικότερα όπως διατυπώθηκε από τους φιλοσόφους της Στωάς, τον Επίκτητο, τον Επίκουρο και αργότερα από τους αναρχοατομικιστές. Είναι η μόνη προσέγγιση που σε απελευθερώνει ηθικά από κάθε μορφή τυραννίας. Ο Χαν Ράινερ έλεγε πως ο σοφός άνθρωπος απαγορεύει στον εαυτό του κάθε ελπίδα για ηθική πρόοδο. Δεν θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να ξεσηκώνει τα πάθη των ανθρώπων. Η κοινωνική δράση τού φαίνεται τυραννία, και ο ίδιος απέχει απ’ τη συμμετοχή σ’ αυτή.

Μ' άλλα λόγια είναι μάταιο και επικίνδυνο να μιλάμε για ηθική έξω απ' τον εαυτό μας για πράγματα που δεν εξαρτώνται από μας. Αναρχοατομικιστής στο δικό μου το μυαλό ήταν και ο Μαρκήσιος ντε Σαντ. Είναι το άλλο άκρο βέβαια αλλά σου δείχνει το ψεύτικο οικοδόμημα της Καντιανής ηθικής. Ο πραγματικά ηθικός είναι ο ανήθικος και η ύψιστη αρετή είναι η φαυλότητα. Βγάζει τη γλώσσα απέναντι στην καντιανή έννοια του καθήκοντος, απέναντι σε κάθε ηθικό κανόνα που προβάλλει ως αναγκαίο πρότυπο τον αγαθό και ενάρετο άνθρωπο. Είναι η ίδια η ακρότατη σκοτεινή συνέπεια του ορθολογικού πνεύματος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
 

Χρήστες Βρείτε παρόμοια

Top