Η θρησκεία ως μηχανισμός ελέγχου των μαζών

Αρχική Δημοσίευση από Πατρεύς:

Ὑπῆρξαν πολλῶν εἰδῶν θρησκευτικοὶ πόλεμοι καὶ κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν δίκαιοι. Τὸν 7ον αἰῶνα π.χ. ὁ Ἡράκλειος πολέμησε μὲ τοὺς Πέρσες προκειμένου νὰ πάρῃ τὸν Τίμιο Σταυρό. Ἡ στάση τῶν Βυζαντινῶν ἀπέναντι στοὺς Βογομίλους καὶ τοὺς Παυλικιανοὺς ἦταν ἡ ἴδια μὲ τὴ στάση ποὺ εἶχαν ἀπέναντι σὲ ὅλες τὶς αἱρέσεις. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅμως ὅτι οἱ αἱρέσεις αὐτές, ἐκτὸς τοῦ ὅτι ἦταν ἁπειλὴ γιὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα, ἦταν ἁπειλὴ καὶ γιὰ τὴν πολιτικὴ ὑπόσταση τῆς Αὐτοκρατορίας καθὼς δημιουργοῦσαν στάσεις συνεχῶς.

Click για ανάπτυξη...

Μη σας εντυπωσιάζουν αυτές οι θέσεις, προπαγανδίζονται στους κόλπους της εκκλησίας εδώ και πολλά χρόνια. Οι "δίκαοι πόλεμοι" και το Ορθόδοξο Βασίλειο του Βυζαντίου. Μια απάτη που πουλάει εικόνες...

Είναι τόσο ανορθολογικοί που προσπαθείς να τους πεις ότι ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος, ε πως να το κάνουμε, δεν ήταν και τόσο καλός άνθρωπος, κι αυτοί εξεγείρονται! Μα τους λες, εκεί κοντά στις Σέρρες κατέστρεψε τον στρατό του Σαμουήλ και ενώ είχε κερδίσει, συνέλαβε 14.000 αιχμαλώτους, τους τύφλωσε φροντίζοντας όμως ανα 100 άνδρες να αφήνει ένα μονόφθαλμο ώστε να οδηγήσουν του υπόλοιπους στον "δαιμονικό" Σαμουήλ. Εκείνος μόλις αντίκρυσε το οικτρό θέαμα που παρουσίαζε ο στρατός του έπαθε συμφόρηση και πέθανε σε φρικτούς πόνους (η τιμωρία του Γιαχβέ ).

Και σου απαντάνε, το έκανε για να βάλει ένα Τέλος στον Πόλεμο!

Και δικαιολογούνται....

Μετανιωμένος ο κακόμοιρος Βασίλειος γι' αυτή τη μιαρή πράξη που "αναγκάστηκε" να κάνει, ζήτησε να μην ταφεί μαζί με τους άλλους βασιλιάδες, αλλά σε μεμονωμένο χώρο, μόνος του, διακριτός στην ερημιά.

Ο "ευλογημένος" εκτός απ' τους Βούλγαρους που τον κάνανε διάσημο, έσφαξε ακόμα τους Άραβες στη Συρία, τους Λογγοβάρδους στη Νότια Ιταλία, τους Αρμένιους στην Κιλικία και τους Νορμανδούς στη Σικελία και προς το τέλος της ζωής του με τη βοήθεια του Ρώσου Βλαδίμηρου κατέπνιξε στο αίμα την εξέγερση των γαιοκτημόνων.

Για την ιστορία, απεβίωσε σε ηλικία 68 ετών, έχοντας περάσει σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του επάνω στο άλογο πολεμώντας διαρκώς 8).

Αρχική Δημοσίευση από parafernalia:

Μη σας εντυπωσιάζουν αυτές οι θέσεις, προπαγανδίζονται στους κόλπους της εκκλησίας εδώ και πολλά χρόνια. Οι "δίκαοι πόλεμοι" και το Ορθόδοξο Βασίλειο του Βυζαντίου. Μια απάτη που πουλάει εικόνες...

Click για ανάπτυξη...

Ναι, μη σας εντυπωσιάζει απολύτως τίποτα. Ούτε το κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ούτε όλα όσα ο Ελληνισμός έχει υποστεί ως σήμερα. Ο Ελληνισμός, είναι ο χειρότερος εχθρός της ανθρωπότητας. Και επειδή έχει κάνει πολέμους, οφείλει να υποστεί όλα όσα του έχουν προγραμματίσει οι κυρίαρχοι αυτού του κόσμου.
Βρίσκω πάρα πολύ παράξενο, το να επιτίθεσαι με τέτοιο μένος κατά οτιδήποτε κινείται και φέρει ταυτότητα Ελληνικό – ορθόδοξο.
Γιατι αν σε ενδιέφερε η αποτύπωση της ιστορίας, θα ομιλούσες και για τις δύο μεριές.
Εσύ μιλάς μονόπλευρα, άρα και οι απόψεις σου είναι υποκειμενικές.
Σε αυτό το κράτος που βρίσκεσαι, μπορείς να μου δείξεις ποιοι σε έχουν βλάψει;
Μπορείς να μου υποδείξεις (και θα το δεχτώ αν είναι σωστό), με ποιον τρόπο βλέπεις να βγαίνουμε από την έλλειψη ρευστότητας και ποιοι την προκάλεσαν;
Μη μου πεις ότι φταίνε οι πόλεμοι και ο βουλγαροκτόνος; Φρέσκα φρούτα λέει ο μανάβης.

ΚΑΙ ΜΗ ΜΟΥ ΠΕΙΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΤΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΤΑΙΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΙ ΔΥΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ.

Είναι καλή η τακτική να βρίσκεις εξιλαστήριο θύμα.
Αποφεύγεις την προσοχή των μαζών και κατευθύνεις την μεγάλη αμόρφωτη μάζα, εκεί που αδυνατείς με διαφορετικές μεθόδους να καταφέρεις.

Ναι η θρησκεία είναι ο μηχανισμός ελέγχου των μαζών και δεν είναι ο διεφθαρμένος πολιτικός κόσμος της χώρας μας.
Ετσι βολεύει καλά. Μόνο που η ατιμωρησία των διαχειριστών του δημόσιου χρήματος, κρατεί καλά. Συνδικαλιστές – μεγάλα στελέχη στον δημόσιο τομέα και με μισθούς αστρονομικούς σε σχέση με τα 500 και 1000 ή και 1300 ακόμα ευρώ, στήριξαν μέχρι σήμερα το πρώην μεγάλο πανελλήνιο σοσιαληστρικό κόμμα, ΠΑΣΟΚ!

Όλα τάχε η Μαριωρή ο φερετζές της έλειπε.

Αρχική Δημοσίευση από Μάξιμος:

Ναι, μη σας εντυπωσιάζει απολύτως τίποτα. Ούτε το κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ούτε όλα όσα ο Ελληνισμός έχει υποστεί ως σήμερα. Ο Ελληνισμός, είναι ο χειρότερος εχθρός της ανθρωπότητας. Και επειδή έχει κάνει πολέμους, οφείλει να υποστεί όλα όσα του έχουν προγραμματίσει οι κυρίαρχοι αυτού του κόσμου.
Βρίσκω πάρα πολύ παράξενο, το να επιτίθεσαι με τέτοιο μένος κατά οτιδήποτε κινείται και φέρει ταυτότητα Ελληνικό – ορθόδοξο.

Click για ανάπτυξη...

Τι λες βρε κουζουλάθηκες; Εγώ επιτίθεμαι στον ελληνισμό; Τι σχέση έχει το Βυζάντιο και η Ορθοδοξία με το ελληνικό πνεύμα και τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας;

Ειναι φανερο απο τα παλια κιολας χρονια οτι οποιαδηποτε θρησκεια,χρησιμοποιουνταν για την προσηλωση των μαζων και για την χειραγωγηση του πληθους.Χειροτερος τροπος χειραγωγησης δεν εχει υπαρξει στην ιστορια,πρωτα ειναι η θρησκεια και μετα οι εθνικιστικες-πατριωτικες αντιληψεις αλλα δεν ειναι αυτες το θεμα μας...το μονο κοινο που εχουν ειναι οτι και οι δυο(θρησκεια-εθνικιστικες τασεις) δεν βασιζονται στην λογικη και στην επιστημη,δηλαδη δεν ειναι επιστημονικα τεκμηριωμενες αλλα κανουν βαρυγδουπες επικλησεις στο συναισθημα...ας παμε τωρα μονο στην θρησκεια,της οποιας ο λογος παντα ηταν και θα ειναι προπαγανδιστικος και γεματος επικληση στο συναισθημα,διοτι μονο με αυτον τον τροπο μπορει να προχωρησει,να γνει αποδεκτη απο την μαζα,αφου με την λογικη δεν μπορει.
Ο ρολος της θρησκειας κοινωνικα αρχισε απο την εξηγηση καιρικων φαινομενων και υπηρξε γερο στηριγμα στην υπαρξιακη φιλοσοφια...καθως και στην διαμορφωση ηθικων ''σταθερων'' σε μια κοινωνια και κανονων,και ομως ΝΑΙ,επαιξε και νομοθετικο ρολο στις κοινωνιες αφου ειχε μια λιστα με τα ''ΝΑΙ'' και τα ''ΟΧΙ'' που επρεπε να κανει ενας καλος πιστος με την οποια λιστα διαμορφωνε το κοινο που ηθελε σιγα σιγα...στον ηθικο τομεα παλι καταφερε να βαλει ηθικους φραγμους στον ανθρωπο,ετσι δεν διεφερε σε τιποτα απο μια μαριονετα.
Κατα την γνωμη μου η θρησκεια υπαρχει ακομα 1)λογο των αμορφωτων-απαιδευτων ανθρωπων που υπαρχουν αλλα και 2)αλλα και επειδη εχει την δραση του depon...δηλαδη τι θελω να πω...το depon ως γνωστο δρα ως αναλγητικο στον ανθρωπινο οργανισμο,δηλαδη ανακουφιζει απο τον πονο...αυτο ακριβως κανει και η θρησκεια:δινει φρουδες ελπιδες στον ανθρωπο,στον ανθρωπο που καθημερινα καταρρει στο κοινωνικο συστημα που εχει δομησει ο ιδιος,στον ανθρωπο που δεν βλεπει πλεον με την λογικη αλλα πιστευει σε Θεους,μοιρες,τυχη και αλλες δεισιδαιμονίες.
Για μενα η θρησκεια ειναι ενα απο τα χειροτερα προοιοντα που υπαρχουν στην ''αγορα'',και οχι μονο δρα ως μηχανισμος ελεγχου αλλα μας κανει ''δεσμωτες'' στην σπηλια της αμαθειας της.

Αρχική Δημοσίευση από Πατρεύς:

.... Ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅμως ὅτι οἱ αἱρέσεις αὐτές, ἐκτὸς τοῦ ὅτι ἦταν ἁπειλὴ γιὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα, ἦταν ἁπειλὴ καὶ γιὰ τὴν πολιτικὴ ὑπόσταση τῆς Αὐτοκρατορίας καθὼς δημιουργοῦσαν στάσεις συνεχῶς.


...

Click για ανάπτυξη...

: Μήπως και το "Ορθόδοξο δόγμα" είναι μία απειλή, για την αξιοπιστία του "αληθινού Θεού"; Τι τις θέλει άραγε ο Θεός τις επίγειες αυτοκρατορίες και τα βολικά τους δόγματα;

Αρχική Δημοσίευση από fockos:

Δεν θα πω για το παρελθόν αλλά δεν έχει νόημα. Θα μιλήσω για το παρόν και το μέλλον.

Στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος μηχανισμού ελέγχου των μαζών είναι η αριστερά με τη δύναμη των τηλεοπτικών καναλιών και της προπαγάνδας της στην εκπαίδευση. Η ορθόδοξη εκκλησία είναι και θα είναι ο μεγαλύτερος φιλανθρωπικός οργανισμός.

Click για ανάπτυξη...

υπαρχουν οι ιερεις που αντιλαμβανονται οτι αποτελει λειτουργημα αυτο που κανουν και εχουν δυνατη πιστη η οποια δεν παρασυρεται απο θρησκοληπτες προθεσεις και ουτε την καθιστουν βορα στα "ορνια".
υπαρχουν ομως κ οι αλλοι οι οποιοι ειναι τα "ορνια"και εκμεταλλευονται την αδυναμη προφανως πιστη καποιων προς οφελος τους.Οπως λοιπον η εκκλησια μπορει να ειναι και φιλανθρωπικος οργανισμος,ετσι μπορει να ειναι και εναν απανθρωπος οργανισμος εκμεταλλευσης.
ελευθερη βουληση...

Αρχική Δημοσίευση από DrHouse:

Για μενα η θρησκεια ειναι ενα απο τα χειροτερα προοιοντα που υπαρχουν στην ''αγορα'',και οχι μονο δρα ως μηχανισμος ελεγχου αλλα μας κανει ''δεσμωτες'' στην σπηλια της αμαθειας της.

Click για ανάπτυξη...

Δεν διαφωνώ με αυτό που λες μόνο που θα πρέπει να τονίσουμε μια θεμελιώδη διαφορά.

Υπάρχει η ηθικολογία, υπάρχει και η ηθική. Υπάρχουν οι νόμοι, υπάρχει η δικαιοσύνη. Υπάρχουν οι θρησκείες, υπάρχει και η θρησκευτικότητα, η πνευματικότητα, κλπ.

Νομίζω ότι όσο περισσότερο μελετάς και μαθαίνεις να κατανοείς τον κόσμο χωρίς προκαταλήψεις, θα διαγνώσεις γρήγορα τη συμμετοχή της θρησκείας στην παγκόσμια βιο-πολιτική, στον έλεγχο δηλαδή του υποκειμένου μέσα απ' τον έλεγχο των επιθυμιών του. Αυτό είναι τουλάχιστον φιλοσοφικά ξεκαθαρισμένο.

Από κει και πέρα όμως, θα πρέπει να κάνεις την εξής απλή σκέψη: Έχουμε αρκετοί άνθρωποι, ίσως όλοι σε διαφορετική κλίμακα, μία ενδογενής έφεση προς το μεταβατικό. Αυτό που έχει πει πολύ όμορφα ο καθηγητής φιλοσοφίας Στέφανος Ροζάνης, την τάση να πνευματικοποιούμε την ύλη και αντίστοιχα να υλοποιούμε το πνεύμα. Δεν είναι κάτι που μπορείς εύκολα να παραβλέψεις και αποτελεί βασικό συστατικό της ανθρώπινης εξέλιξης.

Από επιστημονική σκοπιά, οφείλεται στον αναπτυγμένο μηχανισμό προσομοίωσης που διαθέτει ο ανθρώπινος εγκέφαλος σε σχέση με άλλα πλάσματα του ζωικού βασιλείου και πιο συγκεκριμένα στους Κατοπτρικούς Νευρώνες. Αυτό το "χάρισμα" μας έδωσε την ουσιώδη διαφορά για να επιβιώσουμε και να επικρατήσουμε πάνω στη Γη και είναι η βάση κάθε θρησκευτικής ή πνευματικής αναζήτησης.

Η γνώμη μου είναι ότι αυτό το χάρισμα είναι αποτέλεσμα ενός "ευφυούς σχεδιασμού" και δεν αναφέρομαι σε κάποιο θεό αλλά στην αρμονία και τη νοημοσύνη της ίδιας μητέρας-φύσης. Η δαρβινική θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει την ανάπτυξη τέτοιων μηχανισμών και αν κάτι δεν έχει "λόγο" να αναπτυχθεί, η εντροπία το καταπίνει.

Είναι προφανές οτι η θρησκεία έρχεται να καλύψει το μεγαλύτερο ανθρώπινο πάθος.Τον φόβο, φόβο για την ζωή, αλλα κυρίως... για τον θάνατο.Δεν είναι τυχαίο (σάμπως είναι τίποτα?) το ότι οι περισσότεροι θρησκευόμενοι εώς και θρησκόληπτοι που έχω γνωρίσει έχουν φόβο για την μεταθάνατο πορεία μας, συχνά αυτό τους οδηγεί στον παραλογισμό.Αλλά γιατί η φωνή της λογικής να είναι ο κακός?Όταν κατανοείς λίγο πως λειτουργεί ο φυσικός κόσμος γνωρίζεις και πως θα συνεχίσει να "ισοροπεί".

μην ξεχναμε οτι ο χριστιανισμος ξενκινησε ως επαναστατικη θρησκεια σχεδον και γιαυτο κυνηγηθηκε..

απλα μετα καθε θρησκεια καταληγει για να μεγαλωσει κατεστημενη,,χανει τα επαναστατικα μηνυματα της..

και απλα διαχειριζεται μάζες με "θεικη" εξουσια εχοντας χασει ουσιαστικα την ουσια του καλου συνηθως κηρυγματος..

Αρχική Δημοσίευση από vassilis498:

Δεν είμαστε φανατικοί, απλά είναι θλιβερό να βλέπεις πώς έχει επηρεάσει η θρησκεία την ανθρωπότητα τόσα χρόνια ( προς το χειρότερο φυσικά), και τι εκμετάλλευση έχει πέσει.

Click για ανάπτυξη...

Ακριβώς! Η θρησκεία και όλα τα τυπικά τελετουργικά της, στην ιστορική της διάσταση και λειτουργία, ανταποκρίνεται στην ανάγκη της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, για τον καθαγιασμό του "φόρου υποτελείας" κάθε υπήκοού της. Ειδικότερα, εδώ στη Δύση, ο Δεκατισμός (χαράτσι), εισάγεται "πνευματικά", από τον "Αβράμ και τους..." απογόνους του: Ιουδαϊσμός, Παπισμός, Προτεσταντισμός, Μωαμεθανισμός και λοιπές αιρέσεις της "κατά Ααρών ιερωσύνης". Ιστορικά πάντως, και κατα τα τελευταία 4000 χρόνια κάθως φαίνεται, η θρησκεία δεν έχει πρωτίστως έργο της να "ποιμαίνει τα πλήθη"( των "δεκατιζόμενων"), αλλά απ' αυτά να δημιουργεί "νέους λαούς"!

Αρχική Δημοσίευση από Άγγελος:

μην ξεχναμε οτι ο χριστιανισμος ξεκινησε ως επαναστατικη θρησκεια σχεδον και γιαυτο κυνηγηθηκε..
..

Click για ανάπτυξη...

Τότε απλά δεν ήταν καν θρησκεία, επειδή ακριβώς δεν είχε δόγματα, ούτε και τις σχετικές μ' αυτά ανάγκες! :Και τη μόνη επανάσταση που έκανε τότε ήταν να εκφέρει και να πράττει τον "λόγο αληθείας και πίστεως"!!!

"λόγο αληθείας και πίστεως"!!!

Click για ανάπτυξη...

το λογο της αγαπης,...αυτο ειναι η ουσια

ο τροπος ζωης για μια καλυτερη ψυχη..και ζωη

αυτο το αγαπατε αλληλους,και αγαπα τον πλησιον ως εαυτον,,ποσο δυσκολο ειναι?

Αρχική Δημοσίευση από Άγγελος:

το λογο της αγαπης,...αυτο ειναι η ουσια

ο τροπος ζωης για μια καλυτερη ψυχη..και ζωη

αυτο το αγαπατε αλληλους,και αγαπα τον πλησιον ως εαυτον,,ποσο δυσκολο ειναι?

Click για ανάπτυξη...

...ναι, μόνο που ο λόγος της αγάπης δεν χρειάζεται και μάλλον δεν επιθυμεί να συνυπάρχει με το λόγο της χειραγώγησης και της υποταγής.

Η αγάπη προς τον πλησίον στην πιο αγνή και πρωταρχική μορφή της μπορεί να γίνει το ισχυρότερο αντιεξουσιαστικό ρεύμα, η πλέον ολοκληρωμένη επαναστατική πράξη.

Κι όμως, θρησκείες (αλλά και επιμέρους δόγματα, μην ξεχνιόμαστε) που υποτίθεται ότι έχουν τη φράση αυτή στον βαθύτερο πυρήνα της διδασκαλίας τους κηρύττουν ο,τιδήποτε άλλο εκτός από αυτό. Γιατί? Διότι στα πλαίσια της υπόγειας και ανίερης συνδιαλλαγής τους με την εκάστοτε εξουσία προσφέρουν το ποίμνιο τους, πειθήνιο όργανο στα κελεύσματα των κοσμικών καθεστώτων ως αντάλλαγμα για την θεσμοποίηση του ρόλου τους, τις υλικές απολαβές, τη γεύση της εξουσίας που είναι τόσο βολικό να την απολαμβάνουν ως εκ προοιμίου οφειλόμενη και αποδοθείσα αντί να πρέπει να κερδίζουν τις καρδιές και το νου των ανθρώπων καθημερινά με τα λόγια και τα έργα τους...

σωστα,,και ο χριστιανσμος ακομα εθαψε το αγαπα τον πλησιον.

και εβαλε πρωτο το αγαπα το θεο σου,, με καθε τροπο..

Αρχική Δημοσίευση από DreamsRevenge:

Η αγάπη προς τον πλησίον στην πιο αγνή και πρωταρχική μορφή της μπορεί να γίνει το ισχυρότερο αντιεξουσιαστικό ρεύμα, η πλέον ολοκληρωμένη επαναστατική πράξη.

Click για ανάπτυξη...

Αγνή, πρωταρχική αγάπη προς τον πλησίον είναι μόνο η αγάπη προς τη φύση και το περιβάλλον. Οτιδήποτε μας περιβάλλει και είναι κοντά σε μας, από ένα ζωάκι, ένα δένδρο ή έναν άνθρωπο. Οικολογία και ανθρωποκεντρισμός δεν συμβιβάζονται.

Αρχική Δημοσίευση από parafernalia:

... Οικολογία και ανθρωποκεντρισμός δεν συμβιβάζονται.

Click για ανάπτυξη...

: Μπορεί όμως να υπάρξει κάποιος βάσιμος ανθρωποκεντρισμός( που δεν τον έχει πχ ο Καπιταλισμός!) χωρίς οικολογικές προϋποθέσεις; Ή διαφορετικά: έχει νόημα η οικολογία, αν δεν υπάρχει σαν κεντρική πηγή αντίληψης η περαιτέρω επιβίωση του ανθρώπου;

Αρχική Δημοσίευση από parafernalia:

Αγνή, πρωταρχική αγάπη προς τον πλησίον είναι μόνο η αγάπη προς τη φύση και το περιβάλλον. Οτιδήποτε μας περιβάλλει και είναι κοντά σε μας, από ένα ζωάκι, ένα δένδρο ή έναν άνθρωπο. Οικολογία και ανθρωποκεντρισμός δεν συμβιβάζονται.

Click για ανάπτυξη...

Ευχαριστώ για την συμπλήρωση, δεν θα μπορούσα να το θέσω καλύτερα

Αρχική Δημοσίευση από DreamsRevenge:

Η αγάπη προς τον πλησίον στην πιο αγνή και πρωταρχική μορφή της μπορεί να γίνει το ισχυρότερο αντιεξουσιαστικό ρεύμα, η πλέον ολοκληρωμένη επαναστατική πράξη.

Click για ανάπτυξη...

Aγαπάμε επιλεκτικά λίγα άτομα τα παιδιά, τον σύντροφο, τους γονείς, τα αδέλφια, μερικούς φίλους αυτό που μετράει σε πρώτη φάση είναι αυτόν τον στενό κύκλο να τον επεκτείνουμε όσο γίνεται περισσότερο.

"Και να μην υπήρχε ο Θεός, θα ήταν αναγκαίο να τον δημιουργήσουμε" Βολταίρος

Για μένα η έννοια της θρησκείας δεν έχει καμία σχέση με τον οποιοδήπωτε θεό καθώς η ύπαρξη ή οχι αυτού είναι αδύνατον να αποδειχθεί εμπεριστατωμένα. Ούτως η άλλως, το αντικείμενο της θρησκείας θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε θεωρούμε οτι έχει αξία, είναι ανώτερό μας και νιώθουμε καλλύτερα είτε έχοντάς το ή ώς μέλος του (Χρήμα, Επιστήμη, Κράτος, Κοινό Καλό, Ολυμπιακός, κτλ). Έτσι, και να μήν μας είχαν επιβάλει θεοκεντρικές θρησκείες, θα τις είχαμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι θεοποιόντας το οτιδήποτε (πράγμα που το κάνουμε άλλωστε).

Τελικά, ίσως η θρησκεία να μην είναι μηχανισμός ελέγχου των μαζών, αλλά κοινά αποδεκτή ψυχολογική διαταραχή.