16-02-10
22:33
Αρχική Δημοσίευση από epote:τι θα κανουν ολοι αυτοι οι δημοσιοι υπαλληλοι? Οτι κανουν ολοι οι υπολοιποι σε καιρους αναγκης, να στρωσουν το κωλο τους κατω και να ανακαλυψουν κατι καινουριο και παραγωγικο. Nececity is the mother of inovation
Αυτό δεν είναι πρόταση και φαντάζομαι το καταλαβαίνεις και ο ίδιος, εκτός βέβαια και αν δεν θέλεις, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία. Όταν όλες οι διέξοδοι είναι πλέον κομμένες από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος που χάνει την δουλειά του είναι να προστίθεται στο σώμα των ανέργων. Αν υποθέσουμε ότι απλώς καταργείς 500000 δημοσίους υπαλλήλους χωρίς κανέναν σχεδιασμό και τους στέλνεις στην ανεργία, το ποσοστό της εκτοξεύεται από 20% περίπου που είναι σήμερα στο 40%. Αν τώρα εσύ μπορείς να φανταστείς ανάπτυξη με 40% ανεργία...
Όσο για την Ιρλανδία, τι σχέση έχουν τα τοξικά ομόλογα με τα εργοστάσια που κλείνουν; Τι λες για την Πορτογαλία που μας μοιάζει και αρκετά; Ή την Ισπανία;
Οι προτάσεις στο επίπεδο της πολιτικής πρέπει να στηρίζονται στην λογική. Το συναίσθημα και οι παρορμήσεις δεν έχουν θέση σε τέτοια ζητήματα.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
16-02-10
08:18
Η ερμηνεία σου είναι απλοϊκή. Αν ήταν όπως τα λες, χώρες με πολύ λιγότερους δημόσιους υπαλλήλους από εμάς, όπως η Ιρλανδία, δεν θα αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα.
Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα κάθε άλλο παρά υγιής είναι.
Ένα μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων επιβιώνει χάρη στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή και τις απλήρωτες υπερωρίες. Τις επιχειρήσεις αυτές δεν θα τις βρεις στο Χρηματιστήριο, καθόσον συνήθως οι μεγάλες εταιρείες είναι και πιο συνεπείς. Αν όμως ερευνήσεις τις μεσαίες και τις μικρές θα τρίβεις τα μάτια σου.
Οι πελατειακές σχέσεις ζουν και βασιλεύουν και εκεί. Ο αδερφός μου, απόφοιτος ΧΧΧ (δεν θα παραθέσω περισσότερα στοιχεία για ευνόητους λόγους) χωρίς προϋπηρεσία αναζητούσε εργασία στον τομέα του επί 9 μήνες χωρίς επιτυχία. Ξέρεις πως βρήκε; Μέσω γνωστών, παρακάμπτοντας μάλιστα άτομα που είχαν μέχρι και 30(!) χρόνια προϋπηρεσίας. Φίλη μου εργάζεται σε κλάδο του ιδιωτικού τομέα όπου η γνώση αγγλικών - και μάλιστα σε επίπεδο Proficiency - είναι εκ των ουκ άνευ, αφού χωρίς αυτά δεν μπορείς να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου. Η εταιρεία χρειάστηκε δεύτερη γραμματέα και προσέλαβε την κόρη του εργολάβου που είχε κάνει κάποιες επισκευές/βελτιώσεις στα κτίρια χωρίς καμιά προϋπηρεσία και κυρίως ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΓΝΩΣΗ ΑΓΓΛΙΚΩΝ.
Ο ανταγωνισμός στην χώρα μας ειναι σχεδόν ανύπαρκτος και τα καρτέλ ζουν και βασιλεύουν. Είναι εντυπωσιακό ότι οι μόνες περιπτώσεις όπου αυτός λειτούργησε πραγματικά είναι η κινητή τηλεφωνία, τα βενζινάδικα και το φρέσκο γάλα (χάρη στην ΑΓΝΟ).
Λες ότι οι υπηρεσίες των δημοσίων υπαλλήλων είναι χρήσιμες μόνο στο εσωτερικό. Συμφωνώ, αυτό όμως που αδυνατώ να δω είναι ποιά ακριβώς παραγωγική δραστηριότητα με δυνατότητες εξαγωγής στο εξωτερικό θα μπορούσαν να αναλάβουν αφού η παραγωγή έχει όλη μετοικήσει σε χώρες με 'δωρεάν' εργατικά χέρια. Το να μειωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι σωστό, πρώτα όμως πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να ενταχθούν σε άλλους τομείς. Ποιός όμως επενδυτής θα επενδύσει σε εργοστάσια, βιοτεχνίες, κλπ στην χώρα μας την στιγμή που μπορεί αυτό να το κάνει με ελάχιστο κόστος σε τριτοκοσμικά κράτη; Μην παραβλέπεις το γεγονός ότι τα εργοστάσια κλείνουν ΠΑΝΤΟΥ (Γαλλία, Ιρλανδία, κλπ κλπ). Το μόνο που μένει είναι ο τουρισμός, για τον οποίον όμως θα πρέπει να αναλογιστούμε τα εξής:
1) Πόσους μπορεί πραγματικά να απορροφήσει;
2) Οι τουρίστες προέρχονται ως επί το πλείστον από τις ανεπτυγμένες δυτικές οικονομίες που παραπαίουν. Οι Κινέζοι, Ινδοί, Βούλγαροι και λοιποί συμπαθείς κατά τα άλλα λαοί με τα μεροκάματα πείνας ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ να έρθουν διακοπές στην Ελλάδα (εκτός από μια μικρή μερίδα που θα αντιπροσωπεύει την ολιγάριθμη μεσαία τάξη των κρατών τους).
Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν όντως χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές αλλά το ποιές είναι αυτές. Και ο καλύτερος τρόπος για να το καθορίσουμε αυτό είναι να εξετάσουμε τι λειτούργησε στο παρελθόν και τι όχι.
Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα κάθε άλλο παρά υγιής είναι.
Ένα μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων επιβιώνει χάρη στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή και τις απλήρωτες υπερωρίες. Τις επιχειρήσεις αυτές δεν θα τις βρεις στο Χρηματιστήριο, καθόσον συνήθως οι μεγάλες εταιρείες είναι και πιο συνεπείς. Αν όμως ερευνήσεις τις μεσαίες και τις μικρές θα τρίβεις τα μάτια σου.
Οι πελατειακές σχέσεις ζουν και βασιλεύουν και εκεί. Ο αδερφός μου, απόφοιτος ΧΧΧ (δεν θα παραθέσω περισσότερα στοιχεία για ευνόητους λόγους) χωρίς προϋπηρεσία αναζητούσε εργασία στον τομέα του επί 9 μήνες χωρίς επιτυχία. Ξέρεις πως βρήκε; Μέσω γνωστών, παρακάμπτοντας μάλιστα άτομα που είχαν μέχρι και 30(!) χρόνια προϋπηρεσίας. Φίλη μου εργάζεται σε κλάδο του ιδιωτικού τομέα όπου η γνώση αγγλικών - και μάλιστα σε επίπεδο Proficiency - είναι εκ των ουκ άνευ, αφού χωρίς αυτά δεν μπορείς να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου. Η εταιρεία χρειάστηκε δεύτερη γραμματέα και προσέλαβε την κόρη του εργολάβου που είχε κάνει κάποιες επισκευές/βελτιώσεις στα κτίρια χωρίς καμιά προϋπηρεσία και κυρίως ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΓΝΩΣΗ ΑΓΓΛΙΚΩΝ.
Ο ανταγωνισμός στην χώρα μας ειναι σχεδόν ανύπαρκτος και τα καρτέλ ζουν και βασιλεύουν. Είναι εντυπωσιακό ότι οι μόνες περιπτώσεις όπου αυτός λειτούργησε πραγματικά είναι η κινητή τηλεφωνία, τα βενζινάδικα και το φρέσκο γάλα (χάρη στην ΑΓΝΟ).
Λες ότι οι υπηρεσίες των δημοσίων υπαλλήλων είναι χρήσιμες μόνο στο εσωτερικό. Συμφωνώ, αυτό όμως που αδυνατώ να δω είναι ποιά ακριβώς παραγωγική δραστηριότητα με δυνατότητες εξαγωγής στο εξωτερικό θα μπορούσαν να αναλάβουν αφού η παραγωγή έχει όλη μετοικήσει σε χώρες με 'δωρεάν' εργατικά χέρια. Το να μειωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι σωστό, πρώτα όμως πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να ενταχθούν σε άλλους τομείς. Ποιός όμως επενδυτής θα επενδύσει σε εργοστάσια, βιοτεχνίες, κλπ στην χώρα μας την στιγμή που μπορεί αυτό να το κάνει με ελάχιστο κόστος σε τριτοκοσμικά κράτη; Μην παραβλέπεις το γεγονός ότι τα εργοστάσια κλείνουν ΠΑΝΤΟΥ (Γαλλία, Ιρλανδία, κλπ κλπ). Το μόνο που μένει είναι ο τουρισμός, για τον οποίον όμως θα πρέπει να αναλογιστούμε τα εξής:
1) Πόσους μπορεί πραγματικά να απορροφήσει;
2) Οι τουρίστες προέρχονται ως επί το πλείστον από τις ανεπτυγμένες δυτικές οικονομίες που παραπαίουν. Οι Κινέζοι, Ινδοί, Βούλγαροι και λοιποί συμπαθείς κατά τα άλλα λαοί με τα μεροκάματα πείνας ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ να έρθουν διακοπές στην Ελλάδα (εκτός από μια μικρή μερίδα που θα αντιπροσωπεύει την ολιγάριθμη μεσαία τάξη των κρατών τους).
Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν όντως χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές αλλά το ποιές είναι αυτές. Και ο καλύτερος τρόπος για να το καθορίσουμε αυτό είναι να εξετάσουμε τι λειτούργησε στο παρελθόν και τι όχι.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
15-02-10
09:13
Λυπάμαι αλλά με αυτά που θα γράψω θα σας στενοχωρήσω. Με δημόσιο χρέος 320 δισ (125% του ΑΕΠ του χρόνου) και την αγορά εντελώς παγωμένη η χώρα έχει ήδη χρεωκοπήσει. Ο μοναδικός λόγος που εξακολουθούν να μας δανείζουν είναι ότι μετέχουμε στο ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι απολαμβάνουμε κάποιου βαθμού προστασίας από την λεγόμενη 'ενιαία' ευρωπαϊκή οικονομία. Σε διαφορετική περίπτωση θα είχαμε ήδη αναγκαστεί να κυρήξουμε στάση πληρωμών καθώς η χώρα θα αδυνατούσε να αντλήσει τα απαιτούμενα κεφάλαια από τις αγορές. Μην αυταπατάστε όμως, καθόσον είναι προφανές ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται επ' άπειρον. Το βαρέλι, σε αντίθεση με ότι υποστηρίζουν κάποιοι ανεκδιήγητοι οικονομικοί φωστήρες, έχει πάτο και ο δανεισμός κάποια στιγμή σταματάει. Με βάση τα παραπάνω, δημιουργούνται δύο ερωτήματα, η απάντηση των οποίων θα αποσαφηνίσει περεταίρω την παραπάνω διαπίστωση:
1) Πως φτάσαμε ως εδώ;
Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και οι συνιστώσες που συνετέλεσαν στην αποδόμηση της εθνικής μας οικονομίας πολλές, οι βασικές όμως δεν είναι παραπάνω από 2-3.
Πρώτα και πάνω απ' όλα, είναι εγκληματικά ηλίθιο και άστοχο να πραγματοποιείς σύνδεση ασθενούς οικονομίας (ή τουλάχιστον όχι ισχυρής) με σκληρό νόμισμα (ευρώ). Η ιστορία το έχει δείξει αυτό ουκ ολίγες φορές. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Αργεντινή, με την οποία έχουμε - δυστυχώς - εντυπωσιακές ομοιότητες, τόσο σε επίπεδο οικονομίας όσο και σε επίπεδο πορείας των πραγμάτων. Το ίδιο συνέβη και στην Ανατολική Ασία πριν από μερικά χρόνια για όσους θυμούνται. Το σκληρό νόμισμα στερεί από μια χώρα την δυνατότητα της υποτίμησης, δηλαδή από το ίδιο το οξυγόνο που της επιτρέπει να αναπνέει, διατηρώντας την οικονομία της ανταγωνιστική. Το αποτέλεσμα είναι να πλήττονται οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών και να αυξάνονται οι εισαγωγές από χώρες που διατηρούν ακόμη στα χέρια τους αυτήν την δυνατότητα, με δραματικές επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτός είναι και ο βασικός παράγοντας που οδηγεί τα κράτη που κάποια στιγμή κάνουν το συγκεκριμένο ολέθριο λάθος, με μαθηματική ακρίβεια στην χρεωκοπία.
Ο δεύτερος ουσιαστικός λόγος, ο οποίος μάλιστα συνδέεται άρρηκτα με τον τρίτο, είναι η άρση του προστατευτισμού, η λεγόμενη απελευθέρωση του εμπορίου, βασικό συστατικό της παγκοσμιοποίησης. Από την στιγμή που δίνεις την δυνατότητα σε κράτη με μηδαμινό κόστος παραγωγής να διακινούν ελεύθερα προϊόντα σε τιμές σχεδόν ξεπουλήματος, η εσωτερική σου παραγωγή είναι καταδικασμένη σε μαρασμό. Μερικοί βέβαια ισχυρίζονται ότι τα φθηνά εργατικά χέρια μπορείς να τα ανταγωνιστείς με στροφή στην ποιότητα και στην καινοτομία, δεν μας λένε όμως τι γίνεται όταν την καινοτομία και την ποιότητά σου την αντιγράψουν ή την 'κλέψουν' οι τριτοκοσμικές χώρες αφού φυσικά δεν μπορείς να τους το απαγορεύσεις. Όταν η Armani έχει μεταφέρει τα περισσότερα εργοστάσιά της στην Τουρκία, διατηρώντας όμως τα υψηλά στάνταρς στην παραγωγή, δεν νομίζω ότι μπορείς να κάνεις πολλά στο επίπεδο της ποιότητας. Το συμπέρασμα: Όταν ο εργάτης στο εργοστάσιο της Κίνας παίρνει 30 ή 40 λεπτά μεροκάματο αυτό εσύ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΙΣ. Το αποτέλεσμα είναι τα κεφάλαιά σου να αιμορραγούν προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες και να αναγκάζεσαι να δανείζεσαι για να αγοράζεις τα προϊόντα τους!
Ο τρίτος λόγος, τον οποίο μάλιστα θεωρώ αντίστοιχης σημασίας με τον δεύτερο, είναι η πιστή εφαρμογή των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σύμφωνα με τις υποδείξεις της Κομισιόν. Η άρση του προστατευτισμού που ανέφερα παραπάνω αποτελεί μια από τις παραμέτρους της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας ενώ εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και ο περιορισμός του κράτους ως παράγοντα ελέγχου των αγορών. Η κατάργηση των ρυθμιστικών κανόνων όπως είναι φυσικό οδηγεί στην επικράτηση του ισχυρού που εξ ορισμού διαθέτει και τα μέσα για να επιβάλλει την θέλησή του στους υπόλοιπους. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδεινώθηκαν ραγδαία οι συνθήκες εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και άκμασαν οι απλήρωτες υπερωρίες, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η εισφοροδιαφυγή και πολλά άλλα 'καλά', ενώ παράλληλα οι μισθοί παρέμειναν σχεδόν καθηλωμένοι. Το εκρηκτικό όμως μείγμα 'στάσιμοι μισθοί - 100% ελεύθερες τιμές ακόμα και σε βασικά αγαθά' ανάγκασε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού να αρχίσει να δανείζεται για να καλύψει τις ανάγκες του. Με το 'κόλπο' του δανεισμού καλύφθηκε προσωρινά το πρόβλημα της πτώσης της κατανάλωσης δίνοντας ανάσα ζωής στους υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού αλλά το τίμημα ήταν τεράστιο: Ανάπτυξη στηριζόμενη στον δανεισμό δεν είναι πραγματική, είναι φούσκα. Και οι φούσκες όπως είναι γνωστό κάποια στιγμή σκάνε. Αυτό ακριβώς ζούμε αυτήν την στιγμή παγκοσμίως, το σκάσιμο της φούσκας του δανεισμού.
Τέλος, υπάρχουν και οι γνωστές σε όλους εσωτερικές δυσλειτουργίες της χώρας μας (διαφθορά, ατιμωρησία, πελατειακές σχέσεις, φοροδιαφυγή, εργατοπατέρες, λαθρομετανάστευση, άχρηστες προσλήψεις στο δημόσιο, καρτέλ και μονοπώλια, ανοχή σε δημοσίους υπαλλήλους που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους (υπάρχουν κάποιοι μάλιστα που δεν προσέρχονται καν στην εργασία τους!), κλπ μπορώ να γράφω μέχρι αύριο) που επιτάχυναν τις εξελίξεις.
Για να σας παρηγορήσω λιγάκι (αν κάτι τέτοιο βέβαια μπορεί να θεωρηθεί παρηγοριά) τα ίδια ακριβώς προβλήματα αντιμετωπίζουν ΟΛΕΣ οι δυτικές οικονομίες. Η μόνη διαφορά είναι ότι εμείς λόγω των πρόσθετων εσωτερικών διαρθρωτικών προβλημάτων είμαστε ένα ή περισσότερα βήματα πιο μπροστά στην εξέλιξη των πραγμάτων. Μην αυταπατάστε όμως, την δική μας κατάρρευση σύντομα θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι υποψήφιοι: Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία ίσως και Ιταλία. Και φυσικά δεν φαντάζομαι να πιστεύετε ότι αν καταρρεύσουν 4-5 χώρες της ευρωζώνης οι υπόλοιπες θα παραμείνουν ανεπηρέαστες. Δυστυχώς, οταν ο Ρουμπίνι είπε 'Η Ελλάδα έχει ήδη πτωχεύσει' και 'Το ευρώ έχει τελειώσει' είχε 100% δίκιο. Κι ας τον λοιδωρούν μερικοί που δεν αρέσκονται στο ν' ακούν αρνητικές διαπιστώσεις.
2) Τι πρέπει να γίνει;
Καταρχάς να ξεκαθαρίσω ότι την χρεωκοπία δεν μπορούμε να την αποφύγουμε ότι κι αν κάνουμε, όσα μέτρα και αν πάρουμε. Η οικονομία μας είναι φούσκα και οι φούσκες είναι καταδικασμένες να σκάνε. Ακόμα και αν μας δανείσουν με κάποιον τρόπο οι Ευρωπαίοι εταίροι μας απλώς θα καθυστερήσουμε το αναπόφευκτο (και να μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι όσο περισσότερο συντηρείς μια φούσκα τόσο χειρότερες είναι και οι συνέπειες του σκασίματος). Επομένως το πραγματικό ερώτημα είναι τι γίνεται μετά την χρεωκοπία.
Η απάντηση είναι και απλή και σύνθετη: Αλλαγή πολιτικής. Έξοδος από το ευρώ (πράγμα που θα γίνει έτσι κι αλλιώς αφού το νόμισμα είναι ασταθές και η ζωή της ευρωζώνης έχει ημερομηνία λήξης), υποτίμηση του νομίσματος τουλάχιστον κατά 50%, έλεγχος της αγοράς, επαναφορά του προστατευτισμού, διόρθωση των χρονιζόντων διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας και χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής. Δηλαδή ακριβώς ότι έκανε η Αργεντινή μετά την χρεωκοπία εξασφαλίζοντας ετήσια ανάπτυξη της οικονομίας 9% για αρκετά χρόνια. Το πρόβλημα βέβαια που περιπλέκει την κατάσταση είναι ότι εμείς δεν είμαστε 100% ανεξάρτητοι όπως η Αργεντινή, τουλάχιστον όσο διατηρείται η ευρωζώνη. Ακόμα όμως κι αν τα κάνουμε αυτά, ένα πράγμα είναι σίγουρο: τα επόμενα 1-2 χρόνια μετά την χρεωκοπία θα είναι πολύ δύσκολα. Αν πάλι δεν τα κάνουμε, άστο καλύτερα...
ΥΓ: Ο γράφων δεν διαθέτει καμιά ιδεολογία καθόσον δεν πιστεύει σ' αυτές. Οι απόψεις μου στηρίζονται αποκλειστικά στην λογική (με την όποια υποκειμενικότητα μπορεί αυτή να περικλείει, καθόσον είναι πρακτικά αδύνατο να απομονώσουμε πλήρως την ανθρώπινη προσωπικότητα) και στις διδαχές της ιστορίας.
1) Πως φτάσαμε ως εδώ;
Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και οι συνιστώσες που συνετέλεσαν στην αποδόμηση της εθνικής μας οικονομίας πολλές, οι βασικές όμως δεν είναι παραπάνω από 2-3.
Πρώτα και πάνω απ' όλα, είναι εγκληματικά ηλίθιο και άστοχο να πραγματοποιείς σύνδεση ασθενούς οικονομίας (ή τουλάχιστον όχι ισχυρής) με σκληρό νόμισμα (ευρώ). Η ιστορία το έχει δείξει αυτό ουκ ολίγες φορές. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Αργεντινή, με την οποία έχουμε - δυστυχώς - εντυπωσιακές ομοιότητες, τόσο σε επίπεδο οικονομίας όσο και σε επίπεδο πορείας των πραγμάτων. Το ίδιο συνέβη και στην Ανατολική Ασία πριν από μερικά χρόνια για όσους θυμούνται. Το σκληρό νόμισμα στερεί από μια χώρα την δυνατότητα της υποτίμησης, δηλαδή από το ίδιο το οξυγόνο που της επιτρέπει να αναπνέει, διατηρώντας την οικονομία της ανταγωνιστική. Το αποτέλεσμα είναι να πλήττονται οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών και να αυξάνονται οι εισαγωγές από χώρες που διατηρούν ακόμη στα χέρια τους αυτήν την δυνατότητα, με δραματικές επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτός είναι και ο βασικός παράγοντας που οδηγεί τα κράτη που κάποια στιγμή κάνουν το συγκεκριμένο ολέθριο λάθος, με μαθηματική ακρίβεια στην χρεωκοπία.
Ο δεύτερος ουσιαστικός λόγος, ο οποίος μάλιστα συνδέεται άρρηκτα με τον τρίτο, είναι η άρση του προστατευτισμού, η λεγόμενη απελευθέρωση του εμπορίου, βασικό συστατικό της παγκοσμιοποίησης. Από την στιγμή που δίνεις την δυνατότητα σε κράτη με μηδαμινό κόστος παραγωγής να διακινούν ελεύθερα προϊόντα σε τιμές σχεδόν ξεπουλήματος, η εσωτερική σου παραγωγή είναι καταδικασμένη σε μαρασμό. Μερικοί βέβαια ισχυρίζονται ότι τα φθηνά εργατικά χέρια μπορείς να τα ανταγωνιστείς με στροφή στην ποιότητα και στην καινοτομία, δεν μας λένε όμως τι γίνεται όταν την καινοτομία και την ποιότητά σου την αντιγράψουν ή την 'κλέψουν' οι τριτοκοσμικές χώρες αφού φυσικά δεν μπορείς να τους το απαγορεύσεις. Όταν η Armani έχει μεταφέρει τα περισσότερα εργοστάσιά της στην Τουρκία, διατηρώντας όμως τα υψηλά στάνταρς στην παραγωγή, δεν νομίζω ότι μπορείς να κάνεις πολλά στο επίπεδο της ποιότητας. Το συμπέρασμα: Όταν ο εργάτης στο εργοστάσιο της Κίνας παίρνει 30 ή 40 λεπτά μεροκάματο αυτό εσύ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΙΣ. Το αποτέλεσμα είναι τα κεφάλαιά σου να αιμορραγούν προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες και να αναγκάζεσαι να δανείζεσαι για να αγοράζεις τα προϊόντα τους!
Ο τρίτος λόγος, τον οποίο μάλιστα θεωρώ αντίστοιχης σημασίας με τον δεύτερο, είναι η πιστή εφαρμογή των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σύμφωνα με τις υποδείξεις της Κομισιόν. Η άρση του προστατευτισμού που ανέφερα παραπάνω αποτελεί μια από τις παραμέτρους της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας ενώ εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και ο περιορισμός του κράτους ως παράγοντα ελέγχου των αγορών. Η κατάργηση των ρυθμιστικών κανόνων όπως είναι φυσικό οδηγεί στην επικράτηση του ισχυρού που εξ ορισμού διαθέτει και τα μέσα για να επιβάλλει την θέλησή του στους υπόλοιπους. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδεινώθηκαν ραγδαία οι συνθήκες εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και άκμασαν οι απλήρωτες υπερωρίες, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η εισφοροδιαφυγή και πολλά άλλα 'καλά', ενώ παράλληλα οι μισθοί παρέμειναν σχεδόν καθηλωμένοι. Το εκρηκτικό όμως μείγμα 'στάσιμοι μισθοί - 100% ελεύθερες τιμές ακόμα και σε βασικά αγαθά' ανάγκασε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού να αρχίσει να δανείζεται για να καλύψει τις ανάγκες του. Με το 'κόλπο' του δανεισμού καλύφθηκε προσωρινά το πρόβλημα της πτώσης της κατανάλωσης δίνοντας ανάσα ζωής στους υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού αλλά το τίμημα ήταν τεράστιο: Ανάπτυξη στηριζόμενη στον δανεισμό δεν είναι πραγματική, είναι φούσκα. Και οι φούσκες όπως είναι γνωστό κάποια στιγμή σκάνε. Αυτό ακριβώς ζούμε αυτήν την στιγμή παγκοσμίως, το σκάσιμο της φούσκας του δανεισμού.
Τέλος, υπάρχουν και οι γνωστές σε όλους εσωτερικές δυσλειτουργίες της χώρας μας (διαφθορά, ατιμωρησία, πελατειακές σχέσεις, φοροδιαφυγή, εργατοπατέρες, λαθρομετανάστευση, άχρηστες προσλήψεις στο δημόσιο, καρτέλ και μονοπώλια, ανοχή σε δημοσίους υπαλλήλους που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους (υπάρχουν κάποιοι μάλιστα που δεν προσέρχονται καν στην εργασία τους!), κλπ μπορώ να γράφω μέχρι αύριο) που επιτάχυναν τις εξελίξεις.
Για να σας παρηγορήσω λιγάκι (αν κάτι τέτοιο βέβαια μπορεί να θεωρηθεί παρηγοριά) τα ίδια ακριβώς προβλήματα αντιμετωπίζουν ΟΛΕΣ οι δυτικές οικονομίες. Η μόνη διαφορά είναι ότι εμείς λόγω των πρόσθετων εσωτερικών διαρθρωτικών προβλημάτων είμαστε ένα ή περισσότερα βήματα πιο μπροστά στην εξέλιξη των πραγμάτων. Μην αυταπατάστε όμως, την δική μας κατάρρευση σύντομα θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι υποψήφιοι: Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία ίσως και Ιταλία. Και φυσικά δεν φαντάζομαι να πιστεύετε ότι αν καταρρεύσουν 4-5 χώρες της ευρωζώνης οι υπόλοιπες θα παραμείνουν ανεπηρέαστες. Δυστυχώς, οταν ο Ρουμπίνι είπε 'Η Ελλάδα έχει ήδη πτωχεύσει' και 'Το ευρώ έχει τελειώσει' είχε 100% δίκιο. Κι ας τον λοιδωρούν μερικοί που δεν αρέσκονται στο ν' ακούν αρνητικές διαπιστώσεις.
2) Τι πρέπει να γίνει;
Καταρχάς να ξεκαθαρίσω ότι την χρεωκοπία δεν μπορούμε να την αποφύγουμε ότι κι αν κάνουμε, όσα μέτρα και αν πάρουμε. Η οικονομία μας είναι φούσκα και οι φούσκες είναι καταδικασμένες να σκάνε. Ακόμα και αν μας δανείσουν με κάποιον τρόπο οι Ευρωπαίοι εταίροι μας απλώς θα καθυστερήσουμε το αναπόφευκτο (και να μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι όσο περισσότερο συντηρείς μια φούσκα τόσο χειρότερες είναι και οι συνέπειες του σκασίματος). Επομένως το πραγματικό ερώτημα είναι τι γίνεται μετά την χρεωκοπία.
Η απάντηση είναι και απλή και σύνθετη: Αλλαγή πολιτικής. Έξοδος από το ευρώ (πράγμα που θα γίνει έτσι κι αλλιώς αφού το νόμισμα είναι ασταθές και η ζωή της ευρωζώνης έχει ημερομηνία λήξης), υποτίμηση του νομίσματος τουλάχιστον κατά 50%, έλεγχος της αγοράς, επαναφορά του προστατευτισμού, διόρθωση των χρονιζόντων διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας και χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής. Δηλαδή ακριβώς ότι έκανε η Αργεντινή μετά την χρεωκοπία εξασφαλίζοντας ετήσια ανάπτυξη της οικονομίας 9% για αρκετά χρόνια. Το πρόβλημα βέβαια που περιπλέκει την κατάσταση είναι ότι εμείς δεν είμαστε 100% ανεξάρτητοι όπως η Αργεντινή, τουλάχιστον όσο διατηρείται η ευρωζώνη. Ακόμα όμως κι αν τα κάνουμε αυτά, ένα πράγμα είναι σίγουρο: τα επόμενα 1-2 χρόνια μετά την χρεωκοπία θα είναι πολύ δύσκολα. Αν πάλι δεν τα κάνουμε, άστο καλύτερα...
ΥΓ: Ο γράφων δεν διαθέτει καμιά ιδεολογία καθόσον δεν πιστεύει σ' αυτές. Οι απόψεις μου στηρίζονται αποκλειστικά στην λογική (με την όποια υποκειμενικότητα μπορεί αυτή να περικλείει, καθόσον είναι πρακτικά αδύνατο να απομονώσουμε πλήρως την ανθρώπινη προσωπικότητα) και στις διδαχές της ιστορίας.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.