Νωεύς
Τιμώμενο Μέλος
Ο Ιάσων αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Μαθητής/τρια και μας γράφει απο Άγιο Πνεύμα (Σέρρες). Έχει γράψει 5,713 μηνύματα.
11-07-10
09:49
Πληθυντικός ευγενείας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
2.- της διαταξικής και ιεραρχημένης κοινωνικής αναγκαιότητας(πχ εργοδότης). Ποιο είδος εννοείς εσύ, μικρέ μου;
Υγ: Όλα τα ελληνικά συντάγματα, από ιδρύσεως του θνήσκοντος σήμερα ελλαδικού κράτους, απαγόρευαν τους τίτλους ευγενείας. Ήταν άραγε αντιδημοκρατικά, κατά τούτο;
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σύμφωνα με γλωσσολογικές μελέτες, ο πληθυντικός ευγενείας έχει την αφετηρία του στον πληθυντικό της μεγαλοπρεπείας (pluralis majestatis), ο οποίος πρωτοπαρουσιάστηκε στη διάκριση των λατινικών αντωνυμιών tu (εσύ) και vos (εσείς). Ο πληθυντικός της μεγαλοπρεπείας είναι αρχαϊκό συντακτικό σχήμα και απαντάται ήδη στη Βιβλική Εβραϊκή. Κατά τον 4ο μ.Χ. αιώνα αναπτύχθηκε η συνήθεια να απευθύνονται στον Ρωμαίο αυτοκράτορα με τον πληθυντικό vos αντί του ενικού tu. Βαθμηδόν η χρήση τού πληθυντικού έγινε χαρακτηριστικό των ανωτέρων τάξεων, τύπος που οι ευγενείς απηύθυναν ο ένας στον άλλον. Συγχρόνως μεταχειρίζονταν ενικό όταν μιλούσαν σε κατωτέρους τους, υποδηλώνοντας έτσι ότι ο πληθυντικός δεν δήλωνε μόνο σεβασμό αλλά και απόσταση σε αντιδιαστολή προς την οικειότητα.
Η καταγωγή του γλωσσικού φαινομένου
Στους μεταγενέστερους χρόνους
Στα μεσαιωνικά χρόνια
Σύμφωνα με μία άλλη κατά πολύ μεταγενέστερη προσέγγιση, προέκυψε στην Αγγλία στα μέσα του 11ου αιώνα, τότε που οι Γάλλοι κατακτητές άκουγαν τους Αγγλοσάξονες φεουδάρχες να μιλούν στον πληθυντικό στους κολλίγους και αντιστρόφως, απευθυνόμενοι ο ένας στον άλλο ως εκπρόσωποι ομάδων. Οι Γάλλοι το εξέλαβαν ως ένδειξη πολιτισμού, γνωρίζοντας ότι οι Αγγλοσάξωνες εκείνη την εποχή ήταν πιο πολιτισμένοι από εκείνους. Με την επιστροφή τους στη Γαλλία, μαζί με το θαυμασμό για τους φεουδάρχες, μετέφεραν λανθασμένα και τον γραμματικό πληθυντικό εκλαμβάνοντάς τον ως πληθυντικό ευγενείας.
Η διεθνής μετάδοση του όρου
Μέσω Γαλλίας τους επόμενους αιώνες ο πληθυντικός ευγενείας πέρασε και σε άλλες γλώσσες, σχεδόν ταυτόχρονα και με άλλες έννοιες που προσέδιδαν (ή εκλήφθησαν ως) ένδειξη πολιτισμού, όπως το "πρεστίζ" (γόητρο) ή την πολυτέλεια (πολλά τέλη ή πολλοί δασμοί), περισσότερο ως φαινόμενο κοινωνικού στάτους παρά ως οικονομικό μέγεθος, προερχόμενες από την ίδια χώρα.
Στην αγγλική γλώσσα
Η αγγλική είναι η μοναδική γλώσσα που για να τονίσει τον πληθυντικό ευγενείας κατάργησε το δεύτερο ενικό πρόσωπο. Η λέξη thee που όριζε το δεύτερο ενικό πρόσωπο, ουσιαστικά εξομοιώθηκε με το you που ήταν το δεύτερο πληθυντικό. Ως εκ τούτου δεν γίνεται πλέον διαχωρισμός των δύο προσώπων και το ζήτημα των φράσεων ευγενείας πλέον στην αγγλική συνήθως συμπληρώνεται με άλλα προσδιοριστικά επίθετα.
Σε άλλες γλώσσες
Σε πολλές γλώσσες ο πληθυντικός ευγενείας ορίζεται γραμματικά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ορίζεται και στη γαλλική γλώσσα. Σε μερικές περιπτώσεις όπως στην ιταλική, στην ισπανική και την πολωνική γλώσσα, συνήθως ο δεύτερος πληθυντικός αντικαθίσταται με το τρίτο ενικό πρόσωπο (π.χ. αντί της ερώτησης "Πώς είστε κύριε Χ;" χρησιμοποιείται το "Πώς είναι ο κύριος Χ;"), κάτι που πέραν της επιδιωκόμενης ευγένειας, ορίζει ταυτόχρονα και απόσταση μεταξύ των συνομιλούντων. Κάτι αντίστοιχο με την αγγλική γλώσσα (συνοδευτικές φράσεις) καταγράφεται στην ιαπωνική, όπου συνήθως προστίθενται ως επιφωνήματα στο τέλος του ονόματος στον οποίο γίνεται η προσφώνηση.
Στην ελληνική γλώσσα
Στην ελληνική γλώσσα ο πληθυντικός ευγενείας εισήλθε ουσιαστικά τον 19ο αιώνα, δεδομένου ότι η γαλλική γλώσσα την εποχή εκείνη ήταν η πλέον διαδεδομένη, μαζί με όλον τον "καθωσπρεπισμό" που αρχικά παρατηρήθηκε στα υψηλότερα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα της Αθήνας, όμως σταδιακά πέρασε σε όλες τις κοινωνικές ομάδες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μάλιστα, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '70 υπήρχαν γονείς που απαιτούσαν από τα παιδιά τους να τους μιλούν στον πληθυντικό, κάτι που πλέον έχει απορριφθεί ως αντιπαιδαγωγικό.
Αντιρρήσεις για τη χρησιμοποίησή του
Ένας από τους κύριους λόγους που κάποιοι αντιτίθενται στη χρησιμότητα του πληθυντικού ευγενείας στις καθημερινές συναναστροφές, έχει να κάνει κυρίως με το διαχωρισμό των ανθρώπων, υπογραμμίζοντας την ταξική τους διαστρωμάτωση, την οικονομική διαφορά ή το μορφωτικό χάσμα και χωρίζει τους ανθρώπους σε άξιους του σεβασμού και της τυπολατρικής ευγένειας αφ' ενός και ανάξιους της ισότιμης κοινωνικής αναγνώρισης αφ' ετέρου.
Κατά μία άλλη έννοια αυτός ο παράδοξος πληθυντικός αντιτίθεται στο λόγο (τη λογική) των Αρχαίων Ελλήνων, εντασσόμενος στην ελληνική γλωσσική παράδοση από έξωθεν επιβολή. Ο πληθυντικός ευγενείας δεν συναντάται σε κανένα αρχαίο κείμενο, αλλά και σε απολύτως κανένα θρησκευτικό κείμενο (π.χ., προσφώνηση προς το Θεό: Γεννηθήτω το θέλημά Σου και όχι το θέλημά Σας). Επίσης από καθαρά γλωσσικής άποψης, δημιουργείtαι σολοικισμός. (Π.χ. στη φράση "Σας βλέπω στεναχωρημένο σήμερα", η λογική δομή θα ήταν "Σας βλέπω στεναχωρημένους σήμερα") κάτι που καταδεικνύει ότι δεν έχει απορροφηθεί πλήρως το φαινόμενο.
Κατ' άλλους η επιμονή στη διατήρηση και περαιτέρω επέκταση του πληθυντικού έχει να κάνει με τα όλο και περισσότερο συνεχιζόμενα φαινόμενα αγένειας στην καθημερινή ζωή, παρά το γεγονός ότι η ευγένεια είναι ζήτημα ήθους και όχι γραμματικής.
Υπάρχουν τουλάχιστον δύο είδη αφεντικών: 1.- αλά ΔΝΤ( "τρόικα"), αλά Μωάμεθ Β΄, Χίτλερ Α΄ κ.π και@ Σιντ: ό,τι και αν βγάλει προς τα έξω , μην δοκιμάσετε τον ενικό με το αφεντικό σας
2.- της διαταξικής και ιεραρχημένης κοινωνικής αναγκαιότητας(πχ εργοδότης). Ποιο είδος εννοείς εσύ, μικρέ μου;
Υγ: Όλα τα ελληνικά συντάγματα, από ιδρύσεως του θνήσκοντος σήμερα ελλαδικού κράτους, απαγόρευαν τους τίτλους ευγενείας. Ήταν άραγε αντιδημοκρατικά, κατά τούτο;
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.