[Πανούκλα,Μόσχα -1939]Μια επιδημία που δεν έγινε ποτέ

[Nick890]

Ημερολόγιο μιας επιδημίας πανούκλας που δεν ξεκίνησε ποτέ- Μόσχα 1939, ενός βιβλίου που γράφτηκε δεκαετίες μετά από την Lyudmila Ulitskaya, κι ενός άρθου του γράφοντα που μόλις δημοσιεύθηκε στο JAMA για όλα αυτά, το διαβάζετε ελεύθερα εδώ: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2795227.

Είναι 1939, και ο Abram Berlin ήταν ένας από τους κορυφαίους ερευνητές της Σοβιετικής Ένωσης στον χώρο των λοιμώξεων, προσπαθούσε να φτιάξει εμβόλιο για την πανούκλα, με εξασθενημένο παθογόνο. Μια απροσεξία στο εργαστήριο και εκτίθεται στην τρομερή Yersinia pestis. Έλα όμως που πρέπει να φύγει επειγόντως για Μόσχα επειδή πρέπει να παρουσιάσει σε ανώτατο επίπεδο τα αποτελέσματα της έρευνάς του!. Ταξιδεύει με τρένο, υπερασπίζεται την ακεραιότητα της επιστήμης απέναντι σε οπαδό της ιδεολογικής ορθότητας και του Λυσένκο, φτάνει Μόσχα και πηγαίνει απευθείας στο ξενοδοχείο. Αρχίζει να εκδηλώνει συμπτώματα. Έρχεται σε στενή επαφή με τον κουρέα, το προσωπικό του ξενοδοχείου, πηγαίνει και στην συνάντηση της κεντρικής επιτροπής να παρουσιάσει την πρόοδό του. Επιστρέφει αγκομαχώντας, εξετάζεται από γιατρό στο ξενοδοχείο, καταλήγει στα επείγοντα ενός νοσοκομείου, όπου ο εφημερεύων υποπτεύεται άμεσα ότι εδώ έχουμε πνευμονική πανώλη και ξεκινά η απομόνωση. Του ίδιου του γιατρού, του ασθενούς, και όποιας επαφής βγάλει συμπτώματα.

Αλλά ποιες είναι οι επαφές; Είμαστε στην ΕΣΣΔ του 1939. Υπάρχει ένας μηχανισμός που λέγεται NKVD, που παρακολουθεί τα πάντα. Γνωρίζουν ποιος ήρθε σε επαφή με ποιον και πού και γιατί. Όλες οι επαφές πρέπει να απομονωθούν. Αλλά ταυτόχρονα πρέπει να διατηρηθεί μια κοινωνική ηρεμία. Δεν πρέπει να αναφερθεί η λέξη πανούκλα: στο νοσοκομείο είναι εύκολο- καραντίνα δήθεν για γρίπη. Έξω όμως; Απλό: "καλείστε να μας ακολουθήσετε για μια υπόθεσή σας, δεν μπορούμε να σας πούμε τι". Ορισμένοι πανικοβάλλονται, κάποιος σκοτώνεται στην προσπάθεια να αποδράσει από την "υπόθεσή" του. Οι συγγενείς των προσαχθέντων για παρακολούθηση αγωνιούν, φαντάζονται πως οι δικοί τους βρίσκονται σε ένα τρένο για μακριά.

Δουλεύει αυτός ο μηχανισμός όμως. Είναι έτοιμο το δίκτυο ιχνηλάτησης και απομόνωσης. Είναι λειτουργικό επειδή είναι εγγενές στον τρόπο που δρα το καθεστώς. Δεν θα υπάρξει επιδημία. Θα υπάρξουν μόνο τρεις νεκροί- ο ερευνητής, ο γιατρός και ο κουρέας. Τελικά, οι προσαχθέντες θα επιστρέψουν στο σπίτι τους και θα αναφωνήσουν ανακουφισμένοι "it was Just the Plague". Μια μυστηριώδης γυναίκα-επαφή μόνο θα χαθεί κάπου στα βάθη της Κεντρικής Ασίας, αλλά εκεί έχει πανούκλα έτσι κι αλλιώς. Καλού κακού, μελλοντικά το εργαστήριο θα μεταφερθεί μακριά από κρίσιμα αστικά κέντρα, αρχικά κοντά στο Καλίνινγκραντ και αργότερα στο Saratov.

Just the Plague λέγεται και το βιβλίο που έγραψε η Lyudmila Ulitskaya και κυκλοφόρησε διεθνώς το 2021 από την Granta, δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά επί του παρόντος. Η Ulitskaya δεν είναι καμιά τυχαία, ακούγεται το όνομά της τα τελευταία χρόνια ως μια από τις επικρατέστερες υποψήφιες για το Νόμπελ λογοτεχνίας, δικαιολογημένα (μόνο και μόνο Το Πράσινο Αντίσκηνο φτάνει, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και πριν την πανδημία, όταν μιλούσαμε για άλλα, είχα γράψει ένα κατεβατό στο Amagi). H Ulitskaya έχει σχετικές σπουδές, είχε δουλέψει στα νιάτα της και στο Ινστιτούτο Γενετικής Βαβίλοφ. Άκουσε την ιστορία της παρ' ολίγον επιδημίας από μια φίλη της, την κόρη του παθολογοανατόμου που έκανε τις νεκροτομές τότε. Έγραψε το Just the Plague λίγο πριν την διάλυση της ΕΣΣΔ ως σενάριο, επειδή τότε την ενδιέφερε ο χώρος. Έμεινε σε ένα ράφι αδημοσίευτο για 30 χρόνια. Μετά ήρθε η πανδημία και το Just the Plague έγινε επίκαιρο.

Επίκαιρο επειδή η πανδημία είναι κοινωνικό και πολιτικό γεγονός, και όχι μόνο θέμα δημόσιας υγείας (ναι, ξέρω, και η δημόσια υγεία είναι πολιτική έννοια, μεγάλη συζήτηση). Αλλά όσες κοινωνικοπολιτικές παραμέτρους κι αν αναγνωρίσουμε, υπάρχει ένα δεδομένο. Αυτό που υπογραμμίζεται στην στιχομυθία του Berlin στο τρένο με τον καθεστωτικό νεαρό συνάδελφο επιστήμονα:
"- Φοβάμαι πως το αντικείμενο της έρευνάς μου υπακούει σε διαφορετικούς νόμους.
- Μα πώς γίνεται να είναι διαφορετικοί; Όλοι ζούμε σύμφωνα με ένα νόμο, τον Μαρξιστικό-Λενινιστικό Νόμο.
-Φυσικά. Μόνο που τα μικρόβιά μου δεν το γνωρίζουν αυτό".
Κι αυτό είναι κάτι που το ζούμε ακόμη κι αυτή την στιγμή. Άλλες χώρες υποστήριξαν το καλό του κόμματος (όπως αναδείχθηκε σε τόσα επίσημα ντοκιμαντέρ για την αντιμετώπιση της Κίνας). Άλλα καθεστώτα εκμεταλλεύτηκαν την πανδημία για να επεκτείνουν την απολυταρχική τους ισχύ.

Αλλά ακόμη και στην δημοκρατική Δύση, φαίνεται ότι πλέον ζούμε με έναν νόμο: Είτε αυτός είναι ο νόμος του τουρισμού ή ο νόμος της τρυφηλής καλοπέρασής μας, της αδυναμίας μας απέναντι σε μια θεωρητικά πλήρως αντιμετωπίσιμη κατάσταση, απέναντι σε έναν ιό που μπορούσαμε να ελέγξουμε.
Μόνο που αυτό το νόμο, τα μικρόβια που μας περιβάλλουν δεν τον γνωρίζουν, δεν τον αναγνωρίζουν.

-Giorgos Pappas


ΥΓ: Μακάρι να ενεργοποιούνταν και οι μηχανισμοί μυστικών υπηρεσιών και σήμερα ....

 

[Wonderkid]

Αλλά ακόμη και στην δημοκρατική Δύση, φαίνεται ότι πλέον ζούμε με έναν νόμο: Είτε αυτός είναι ο νόμος του τουρισμού ή ο νόμος της τρυφηλής καλοπέρασής μας, της αδυναμίας μας απέναντι σε μια θεωρητικά πλήρως αντιμετωπίσιμη κατάσταση, απέναντι σε έναν ιό που μπορούσαμε να ελέγξουμε.
Μόνο που αυτό το νόμο, τα μικρόβια που μας περιβάλλουν δεν τον γνωρίζουν, δεν τον αναγνωρίζουν.

Κρατάω αυτό...για αυτόν τον λόγο δε θα πετυχαίνουμε να αντιμετωπίζουμε σημαντικά επιδημιολογικές-πανδημικές εξάρσεις...

 

[juste un instant]

ΥΓ: Μακάρι να ενεργοποιούνταν και οι μηχανισμοί μυστικών υπηρεσιών και σήμερα ....

Προτιμώ χίλιες φορές την χειρότερη δυτική δημοκρατία παρά αυτό.