Μελοποίηση - Ο θάνατος της ποίησης;

Nininaou

Διάσημο μέλος

Η Ρηνούλα αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 32 ετών και μας γράφει απο Πειραιάς (Αττική). Έχει γράψει 2,455 μηνύματα.
Ακολουθεί ένα δοκίμιο σχετικό με τη μελοποίηση των ποιημάτων...

Που πάει ένα ποίημα όταν «μελοποιείται»;
Αν η μελοποίηση είναι επιτυχής, για όσους την ακούσουν, το ποίημα πεθαίνει. (Και είναι βέβαιο πως, με την διάδοση των ηλεκτρονικών μέσων, αυτοί που θα την ακούσουν είναι πολλοί περισσότεροι από όσους θα διαβάσουν το ποίημα). Παραμένει ποίημα μόνον για όσους δεν θα την ακούσουν ποτέ.
Αν η μελοποίησ αποτύχει – το ποίημα περνάει μία δύσκολη στιγμή και μετά ξεπερνάει το σοκ και η δική του μουσική αποκαθίσταται.
Στην περίπτωση όπου το ποίημα πεθαίνει, στην θέση του γεννιέται ένα άλλο καλλιτεχνικό είδος, μικτό (αλλά νόμιμο; – θα ρώταγε ο Σολωμός). Μία ενότητα ήχου και στίχου που σίγουρα είναι κάτι διαφορετικό από ότι το κάθε μέρος της χωριστά.
Το ποίημα πεθαίνει. Φαίνεται υπερβολική αυτή η διατύπωση. Ίσως θα έπρεπε να πω «μεταλλάσσεται». Αλλά και στην μετάλλαξη, αυτό που υπήρχε πριν, έχει πεθάνει.
Για πολλούς νεότερους, ίσως να μην υπάρχει πρόβλημα. Γεννήθηκαν μετά την δεκαετία του 60 που μελοποίησε μεγάλη ποίηση με εξαίρετο τρόπο και άρα γνώρισαν πρώτα το μεταλλαγμένο. Αλλά η γενιά μου, που πρόλαβε και διάβασε το «Άξιον Εστί» και τα «Επιφάνεια 1937» πριν από τον Θεοδωράκη, έχει συνειδητοποιήσει ότι αυτά τα ποιήματα δεν είναι πια όπως τα γνωρίσαμε. Ποτέ δεν θα μπορέσω να πω: «Κράτησα την ζωή μου» χωρίς να ακούσω την (υπέροχη) μελωδία του Μίκη. Οι «Δρόμοι παλιοί» του Αναγνωστάκη τώρα οδηγούν αλλού. Και το Δοξαστικό από το «Άξιον Εστί» πιο πολύ χορεύεται παρά διαβάζεται.
Πού είναι η μελωδία (και ο ρυθμός) που είχαν μέσα τους τα ποιήματα πριν μελοποιηθούν; Μερικές φορές η μουσική, όχι μόνο τα υπερκαλύπτει, αλλά και τα διαστρέφει. Κλασικό παράδειγμα η «Άρνηση» του Σεφέρη. Διαφωνώ κατ’ αρχήν με την επιλογή του ύφους – έστω κι αν ερμηνευθεί ως ειρωνική. Αυτή η γλυκερή καντάδα δεν μου πάει για ένα τόσο πικρό ποίημα. Έπειτα, με την μελοποίηση, χάνεται εντελώς η περίφημη άνω τελεία του προτελευταίου στίχου. Ο Σεφέρης ουδέποτε έγραψε: «πήραμε την ζωή μας λάθος».
Ευτυχώς που (από όσο ξέρω) δεν επιχείρησε κανείς να μελοποιήσει την «Κίχλη», το πιο μουσικό ποίημα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας, δομημένο πάνω στο πρότυπο των τελευταίων κουαρτέτων του Beethoven.
Δέχομαι ότι η μελοποίηση μπορεί να δημιουργήσει νέα σημαντικά έργα τέχνης – τέτοιο θεωρώ το «Άξιον Εστί», την καλύτερη, κατά την γνώμη μου, σύνθεση του Θεοδωράκη. Αλλά το ερώτημα παραμένει αν ένα αριστούργημα δικαιούται να καταργεί ή έστω να επικαλύπτει ένα άλλο.
Τι γίνεται όμως όταν το ποίημα δεν είναι αριστούργημα; Αν είναι μέτριο ή και ασήμαντο; Εκεί η μετάλλαξη μπορεί να βοηθήσει. Ακόμα και ένα καλό ποίημα, όπως τα «Επιφάνεια 1937» του Σεφέρη, με την μουσική κερδίζει βάθος και τραγική διάσταση. Εδώ το νέο έργο είναι μείζον του παλαιού.
Ακόμα πιο πολύ ισχύει αυτό για τους ελάσσονες ποιητές. Όπως και στον κινηματογράφο οι καλές ταινίες γίνονται συνήθως από μέτρια βιβλία (ενώ τα καλά βιβλία χάνουν όταν μεταφέρονται στην οθόνη) έτσι και τα καλά τραγούδια γίνονται από μέτρια (ως και κακά) ποιήματα. Το παράδειγμα των κλασικών Γερμανικών Lieder είναι το πιο προφανές. Εκεί κανείς δεν θρηνεί τον θάνατο του ποιήματος – διότι η μετάλλαξή του το υπερβαίνει και το ομορφαίνει.
Στην Ελλάδα χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Νίκου Καββαδία. Όπως έγραφα σε ένα «γράμμα» που του έστειλα με αφορμή τα δεκάχρονα από τον θάνατό του:
«Κόλια, δεν ξέρω τι μαθαίνεις από τον κόσμο μας – αλλά τα νέα για σένα είναι καλά. Ήσουνα τυχερός, σε συνάντησαν σπουδαίοι συνθέτες. Οι ομότεχνοί σου – καλοί, καλύτεροι, μέτριοι – ξεχάστηκαν. Ποιος θυμάται τώρα τον Τέλλο Άγρα, τον Μήτσο Παπανικολάου, τους δύο Αλέξανδρους – Μπάρα και Μάτσα; Για να μην αναφέρω τους λίγο παλιότερους, αλλά πολύ συγγενικούς σου, Λαπαθιώτη, Μελαχρινό και Ουράνη.
Εσένα σε ανακάλυψαν ο Γιάννης Σπανός (υπέροχη η μελοποίηση του Mal du Depart) και η Μαρίζα Κώχ. Αλλά το φιλί της αθανασίας σου το έδωσε ο Θάνος Μικρούτσικος. Στον «Σταυρό του Νότου» και μετά στις «Γραμμές των Οριζόντων» έχουμε μία από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου μουσική και στίχος, σε ισότιμη διάταξη, δημιούργησαν ένα νέο αισθητικό επίτευγμα.
Δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις μελοποίησης, δεν συναντούμε σύντηξη ισότιμων πραγμάτων, αλλά μονόπλευρη δημιουργία. Τα περισσότερα Lieder του Schubert έχουν αφελέστατους στίχους κι επιβιώνουν μόνο χάρη στην μουσική. Όσους από την άλλη πλευρά επιχείρησαν να μελοποιήσουν Καβάφη τους συνέθλιψε το βάρος των στίχων.
Όμως εσύ έδωσες διάρκεια στον Μικρούτσικο και αυτός σε σένα. Από τώρα κι εμπρός θα πορεύεστε μαζί. Δεν είναι πια εύκολο για κάποιον να διαβάσει ποίημά σου χωρίς μέσα του να ακούει την μελωδία.
Αυτό μερικές φορές μπορεί να είναι κακό για την ποίηση – γιατί χάνει την δική της μουσική και, αναγκαστικά, αποκτά μίαν άλλη. Όσο κι αν είναι π. χ. ιδιοφυής η μελοποίηση του «Άξιον Εστί» από τον Μίκη Θεοδωράκη, υπάρχουν στιγμές όπου νοσταλγώ τον ήχο του Ελύτη όπως τον αισθάνθηκα πριν από την μουσική.
Όμως με τα δικά σου ποιήματα δεν έγινε αυτό. Ο Μικρούτσικος τα ολοκλήρωσε, τα συμπλήρωσε, τα επεξέτεινε. Τα ήξερα απέξω τα περισσότερα (θυμάσαι που σου είχε κάνει εντύπωση όταν πρωτοσυναντηθήκαμε). Και ακούγοντας την μουσική, βρήκα, από την πρώτη στιγμή, πως είχε βγει από μέσα τους. Ο συνθέτης διάβασε τους στίχους σαν παρτιτούρες!
Τυχερέ Καββαδία! Σε τραγουδάει τώρα όλη η Ελλάδα:
Έφηβοι τώρα τους δικούς του στίχους λένε.
Στα μάτια τους τα ζωηρά περνούν οι οπτασίες του"
.
Να λοιπόν που σε μερικές περιπτώσεις η μελοποίηση δεν είναι ο θάνατος αλλά η σωτηρία της ποίησης – η προέκτασή της και η ολοκλήρωσή της. Κι εδώ έχουμε μετάλλαξη – αλλά σε αυτή την περίπτωση είμαι υπέρ των μεταλλαγμένων!
Και ακόμα πρέπει να αναφέρουμε την άλλη λυρική πηγή της εποχής μας - εκεί όπου η μελοποίηση γεννάει ποίηση. Μερικοί από τους σημαντικότερους ποιητές των τελευταίων χρόνων είναι τραγουδοποιοί που γράφουν συνθέτοντας (ή συνθέτουν γράφοντας) και το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι καθαρά ποιητικό. Το γεγονός ότι ο Leonard Cohen και ο Bob Dylan έχουν προταθεί για Νόμπελ λογοτεχνίας, δεν οφείλεται στην υπερβολή των θαυμαστών τους. Αν ζούσαν θα μπορούσαν να το διεκδικήσουν ο John Lennon, και o Jacques Brel.
Όλοι αυτοί οι τραγουδοποιοί – και πολλοί άλλοι – διδάσκονται σε πανεπιστήμια και έχουν γίνει αντικείμενο πολλών διατριβών και μελετών Κι εμείς έχουμε τον Σαββόπουλο – ας ισχυριστεί κάποιος ότι το Ζεϊμπέκικο από το Βρώμικο Ψωμί δεν είναι σημαντικό ποίημα! Ξεφυλλίζοντας την «Σούμα» βρίσκω δεκάδες ποιήματα που στέκουν άνετα και χωρίς την μουσική τους.
Μάλιστα – περίεργο – εδώ η απουσία της μουσικής βοηθάει στην σωστή επίδραση και αποτίμηση της ποίησης. Που σημαίνει πως η μουσική μπορεί να οδήγησε στην γένεση του ποιήματος, αλλά η πραγματική του αξία κρίνεται περισσότερο στην σιωπή της ανάγνωσης.
Αυτό μας ξαναφέρνει στην αρχική μας παράγραφο για την περίεργη και αμφίστομη σχέση μουσικής και ποίησης. Μελοποίηση: ο θάνατός σου, η ζωή μου.


Ν.Δήμου



  • Ποια είναι η δική σας άποψη; (Δώστε παραδείγματα)
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

QsLv

Πολύ δραστήριο μέλος

Ο QsLv αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Έχει γράψει 868 μηνύματα.
Διαφωνώ εν μέρει.

Τίθεται μια προσέγγιση μονόπλευρη· ο υποκειμενισμός στα αναφερθέντα θέματα δε λαμβάνεται υπ'όψην.

Είναι απόλυτη η διατύπωση, "μελοποίηση: ο θάνατός σου, η ζωή μου". Είναι απόλυτη η θεώρηση των πραγμάτων, "καλή μουσική στην καλή ποίηση καλώς έχει, κακή μουσική στην καλή ποίηση κακώς έχει,...".

Η ποίηση και η στιχουργία κατ'εμέ δε διαχωρίζονται σαφώς. Ο σκοπός μπορεί μεν να διαφέρει πρωταρχικά, αλλά όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Συχνά χάνεται κάπου στην πορεία ο σκοπός, ή είναι εξ'αρχής απροσδιόριστος.

Η ασυμφωνία της μουσικής με τη διάθεση του ποιήματος δεν είναι κάτι που είναι ο Δήμου ή ο οποιοσδήποτε σε θέση να διαπιστώσει γενικευτικά· το ποίημα είναι τέχνη, η μουσική επίσης. Οι τρόποι που κάθε ζώσα μονάδα αντιλαμβάνεται τις εκάστοτε μορφές τέχνης μπορούν να είναι αλλόκοτοι, αποδεκτοί, περίεργοι, ακατανόητοι για κάποιους, ..., γενικώς ποικίλλουν.

Μεταξύ της ποίησης και της μουσικής δε διαβλέπω σχέση ανταγωνισμού· δεν το βλέπω ως μετάλλαξη, πετυχημένη ή μη· η μελοποίηση της ποίησης είναι μια ένωση. Η επιτυχία του ενός μέρους δε σημαίνει αποτυχία του άλλου και αντιστρόφως. Με την ένωση αυτή προκύπτει ένα νέο δημιούργημα (δωθέν όνομα: τραγούδι; ), το οποίο οφείλει να κριθεί ως ολότητα και όχι ως ετερογενές μείγμα, και ομολογουμένως η κριτική που θα του ασκηθεί θα βασανίζεται πάντα από τον υποκειμενισμό που διέπει την αισθητική.

Δε φέρνω παραδείγματα διότι τα παραδείγματα ήταν αυτό που με ενόχλησε περισσότερο στο κείμενο του Δήμου. Δεν υπάρχουν αποδεκτά παραδείγματα γιατί η εύστοχη μελοποίηση για τον έναν είναι άστοχη για τον άλλο, η ποιητική στιχουργική είναι βαρετή και απόμακρη για κάποιους κτλ.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Isiliel

Επιφανές μέλος

Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 51 ετών και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
Συμφωνώ με τη θέση της QsLv (που χάθηκες κοριτσάρα μου; )
Το μόνο που θα είχα να προσθέσω είναι πως η μελοποίηση κάνει την ποίηση προσιτή στον μέσο άνθρωπο και το μήνυμα που καταγράφεται στο ποίημα μεταφέρεται εύπεπτα σε μεγαλύτερο εύρος ατόμων.

Απλοϊκό παράδειγμα: Η κόρη μου 12 ετών δεν θα καθόταν ποτέ να διαβάσει ποιήματα του Καββαδία. Μέσα από τη μελοποίησή τους άκουσε έστω το όνομα του ποιητή και κοινώνησε ένα μέρος της ψυχής του χωρίς καν να το καταλάβει. Το ποίημα όχι μόνο δεν πέθανε, αλλά έγινε σχεδόν κατανοητό από ένα αυτί που δεν ήταν καν έτοιμο να το επεξεργαστεί ως ποίημα.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Τελευταία επεξεργασία:

Tsipouro

Διάσημο μέλος

Ο Tsipouro αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 35 ετών, επαγγέλεται Κτηνίατρος και μας γράφει απο Σουηδία (Ευρώπη). Έχει γράψει 3,037 μηνύματα.
Συμφωνώ με τη θέση της QsLv (που χάθηκες κοριτσάρα μου; )
Το μόνο που θα είχα να προσθέσω είναι πως η μελοποίηση κάνει την ποίηση προσιτή στον μέσο άνθρωπο και το μήνυμα που καταγράφεται στο ποίημα μεταφέρεται εύπεπτα σε μεγαλύτερο εύρος ατόμων.

Απλοϊκό παράδειγμα: Η κόρη μου 12 ετών δεν θα καθόταν ποτέ να διαβάσει ποιήματα του Καββαδία. Μέσα από τη μελοποίησή τους άκουσε έστω το όνομα του ποιητή και κοινώνησε ένα μέρος της ψυχής του χωρίς καν να το καταλάβει. Το ποίημα όχι μόνο δεν πέθανε, αλλά έγινε σχεδόν κατανοητό από ένα αυτί που δεν ήταν καν έτοιμο να το επεξεργαστεί ως ποίημα.
Εγώ πάλι πιστεύω ότι το ίδιο ακριβώς κοινό που θα μπορούσε να διαβάσει ευχάριστα ένα ποιήμα, θα άκουγε το ίδιο ευχάριστα τη μελοποίησή του. Δηλαδή, το ότι η κόρη σου δεν έχει εκδηλώσει κάποια κλίση για τα ποιήματα του Καββαδία ενώ της αρέσει να ακούει τις μελοποιήσεις τους, σημαίνει (για μένα τουλάχιστον), ότι κάποια στιγμή θα εκδηλώσει ενδιαφέρον για να τα διαβάσει. Αντίθετα, κάποιος που δεν του αρέσουν οι μελοποιημένες εκτελέσεις των ποιημάτων, δε νομίζω ότι θα εκδηλώσει ενδιαφέρον να τα διαβάσει και αντίστροφα.
Επειδή παίζει να μπερδέψω κόσμο ας φέρω και εγώ ένα παράδειγμα: μέρη από ποιήματα του Aleister Crowley υπάρχουν σε κομμάτια των Moonspell και των Tiamat, αλλά όσοι ακούνε αυτά τα groups διαβάζουν και Crowley.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Πατρεύς

Περιβόητο μέλος

Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 37 ετών, επαγγέλεται Μεταπτυχιακός Φοιτητής/τρια και μας γράφει απο Ρέθυμνο (Ρέθυμνο). Έχει γράψει 5,268 μηνύματα.
Νομίζω ότι η νοοτροπία γύρω από τη μελοποιημένη ποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη σύγχρονη αντίληψη που έχει παγιωθεί για την ποίηση. Στην αρχαία εποχή μέχρι και το τέλος της Βυζαντινής εποχής περίπου η ποίηση ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μουσική. Ο Όμηρος τραγουδιόταν, η λυρική ποίηση ομοίως. Οι τραγωδίες απγγέλλονταν τραγουδιστά (όχι βέβαια όπως οι όπερες). Ο ακάθιστος ύμνος είναι ποίημα το οποίο ψάλλεται εξ ολοκλήρου. Τη σήμερον ημέρα η ποίηση έχει αποκοπεί εν μέρει από τη μουσική. Πολλοί βέβαια έχουν κάνει προσπάθειες να επαναφέρουν αυτήν την ενότητα ποίησης και μουσικής. Το θέμα κατ' εμέ είναι κατά πόσον το έκαναν σωστά σεβόμενοι το ίδιο το περιεχόμενο του ποιήματος. Ο Καβάφης έχει κυριολεκτικά κατακρεουργηθεί από όσους προσπάθησαν να τον μελοποιήσουν γιατί τα ποιήματά του δεν κάνουν για τραγούδια. Ο Σεφέρης κάποιες φορές έχει αντιμετωπιστεί σωστά, κάποιες φορές το νόημα έχει διαστραφεί (π.χ. Άρνηση από το Μ. Θεοδωράκη ή "Ερωτικός λόγος" που έχω και στην υπογραφή από τον Αλ. Παπαδημητριού). Νομίζω είναι θέμα επιλογών των συνθετών. Εγώ δε θα ήμουν σε καμία περίπτωση επιφυλακτικός στη μελοποίηση ποιητών αρκεί να κατανοούν οι συνθέτες τί διαβάζουν και ακόμα περισσότερο τί θέλουν να περάσουν μέσα από τη μουσική τους.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Δεσμώτης

Περιβόητο μέλος

Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 45 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
Pour moi, το θέμα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν duel of fates μεταξύ ποίησης και μουσικής.
...αλλά σαν δύο δοχεία συγκοινωνούντα που το ένα, πάντα, κάτι θα αντλεί απ'τ'άλλο...

Ποίηση μελοποιημένη δεν αίρει την αποστολή της ποίησης αλλά εντρανώνει την μουσική με πνεύμα.

Το να έρχεται κανείς ως ακροατής ενός ποιήματος, μέχρι να την κοπανίσει αν αντιληφθεί δογματισμούς και ex cathedra διδαχές αφορισμούς τσιτάτα και λοιπά βαρύγδουπα, θα ήταν μια κάποια λύση αφού όλα εναπόκεινται στο γούστο και την διαφορετική αισθητική μας προσέγγιση.

Γεγονός, πάντως είναι πως δεν δύναμαι να έχω γνώμη αν δεν δοκιμάσω να δω τα της άλλης πλευράς. Δηλ. να ακούσω τη μελοποίηση ή να διαβάσω ένα ποίημα πρώτα κι ύστερα το πάντρεμα τους. Κι ακόμα πιο πολύ, δεν θεωρώ πως είναι δίκαιο να αφορίσω την άλλη πλευρά μειδιώντας ειρωνικά "δεν έπρεπε να μελοποιηθεί αλλά στίχος να'μενε"...ή "μελοποιήθηκε αισχρά" (μα ποιος είμαι τάχα;)

Είναι απόλαυση να σου μιλούν για αυτά που αγαπάς.
Φτάνει να σου μιλούν με ευρεία αντίληψη των πραγμάτων και όχι με τυχόν δική τους στενόμυαλη οπτική του τι πρέπει να είναι. (Βλέπε Δήμου)
(και επίσης, να μην είναι “στρατευμένη” η ποίηση της διδαχής, έλεος με αυτά, και το τι πρέπει να διαβάζουμε και τι να αφήνουμε!)
Και να δεσμεύουν τους ορίζοντες ή τα φτερά σου. Να είναι τόσο δα μικρά και να σου τα ψαλιδίζουν όσοι ποτέ δεν απέκτησαν, μόνον από κακία επειδή τόλμησαν να φυτρώσουν σε σένα, ενώ αυτοί διαθέτουν ριπίδες…
Διότι για μένα, η ποίηση έχει μόνον μια δέσμευση:
Να κάνει καλύτερη την λευκή σελίδα
(αλλιώς, το σιγάν κρείττον εστι του λαλείν, ή εν προκειμένω του …στιχορροείν και κενογραφείν)

Το παρακάτω συμπτύσσει κάθε διδαχή:

Νέοι ποιητές
Γράφε όπως θέλεις
Σε οποιοδήποτε ύφος σου αρέσει
Πολύ αίμα έχει κυλήσει κάτω από την γέφυρα
Για να συνεχίσουμε πιστεύοντας
Ότι μόνον μια οδός είναι η σωστή
Στην ποίηση τα πάντα επιτρέπονται.
Με μόνο μια δέσμευση φυσικά,
Πρέπει να βελτιώσεις την λευκή σελίδα
[Νικανόρ Πάρρα, Χιλή]

Εγώ πάντως πιστεύω ότι κάθε πράγμα γίνεται με …baby steps. Δεν βλέπεις το χάος που σε περιμένει, αν το ατενίσεις έστω για μια στιγμή τρομάζεις, βλέπεις μόνον το επόμενο βήμα και προσηλώνεσαι σε αυτό. Στο πώς να γίνει καλύτερο και ασφαλέστερο. Αν γίνεται με ντύσιμο μιας μελωδίας με ποίημα, ας γίνει. Μόνο κέρδος υπάρχει από αυτό, άλλωστε.
Εν προκειμένω, “Λόλα να ένα ποίημα”. Μια καλή αρχή δηλαδή είναι να μάθουμε να το ξεχωρίζουμε. Διότι δεν είναι όλα ένα ποίημα..
Δυστυχώς.

Επίσης το θέμα της μελοποίησης ποιημάτων είναι άρρηκτα ενωμένο και με το θέμα της ομοιοκατάληκτης ποιήσεως.

Ενώ δεν με ελκύει πολύ η ομοιοκατάληκτη ποίηση (είτε σε αυστηρές, σχεδόν με μαθηματική επιμέλεια στροφές, με στίχους πλεγμένους και συλλαβές κτύπους, μα πάντα έχοντας κυρίαρχο τον τονισμό και τον ρυθμό της ομοιοκαταληξίας), αναγνωρίζω το επίπονο και το καλοδουλεμένο που έχουν όσα ποιήματα ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες. Το πόσο δύσκολο είναι να συμβαδίζει το νόημα, να κυριαρχεί, και να μην φθίνει ή υπονομεύεται για χάρη μιας εύκολης ρίμας. Αυτού του είδους η ποίηση είναι απείρως δυσκολότερη από την σε ελεύθερο στίχο. Απείρως πιο έντεχνη.
(ναι, το καλό ποίημα μπορεί να είναι ομοιοκατάληκτο. Και όταν αυτό μελοποιηθεί, είναι δύσκολο να μην μιλήσει βαθιά μέσα μας.)

Θέλω να πιστεύω πάντα ότι οι αυστηρότερες μορφές επιβάλλεται να προυπάρξουν του ελεύθερου στίχου, ως ένα είδος ασκήσεως. Ο ρυθμός πρέπει να ενυπάρχει στο ποίημα, ακόμη κι όταν ξεγελάει η “ελεύθερη” μορφή του. Ο Πικάσσο, για παράδειγμα, ήταν πολύ καλός στο σχέδιο, πριν το εγκαταλείψει. Δεν μας επιτρέπεται να πεταχθούμε με την πρώτη στα υψηλά και αφηρημένα, ακόμη και όταν η εποχή το δικαιολογεί…

Όταν ένα ποίημα μελοποιείται, λοιπόν, πάει τσάρκα στα αυτιά μας και άλλοτε φτάνει στα τρίσβαθα μας, χρωματίζοντας τα μπλέ κι άλλοτε κίτρινα.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Πατρεύς

Περιβόητο μέλος

Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 37 ετών, επαγγέλεται Μεταπτυχιακός Φοιτητής/τρια και μας γράφει απο Ρέθυμνο (Ρέθυμνο). Έχει γράψει 5,268 μηνύματα.
Η κριτική ενός ποιήματος ή μιας μουσικής δε νομίζω ότι φανερώνει άνθρωπο αλαζόνα (παίρνω αφορμή από τις λέξεις "δεν θεωρώ πώς είναι δίκαιο να αφορίσω...ποιός είμαι τάχα). Το ότι η "Άρνηση" του Γ. Σεφέρη μελοποιήθηκε εσφαλμένα από τον Μ. Θεοδωράκη είναι κάτι το οποίο ο καθένα το αντιλαμβάνεται: Ο Γ. Σεφέρης γράφει "Πήραμε τη ζωή μας* λάθος (συγγνώμη δε βρίσκω την άνω τελεία), ενώ ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το στίχο "Πήραμε τη ζωή μας λάθος". Αυτό αλλάζει άρδην το νόημα του στίχου. Η μελοποίηση είναι μια διαδικασία που απαιτεί πάνω απ' όλα σεβασμό στο στίχο (όχι μόνο όταν αυτός είναι ποίημα, αλλά και όταν είναι ένας απλός στίχος τραγουδιού). Το γεγονός ότι το μεν ποίημα γράφηκε χωρίς την πρόθεση να τραγουδηθεί δε σημαίνει εξ' ορισμού ότι είναι και ανώτερο ή πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από έναν άλλο στίχο.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Δεσμώτης

Περιβόητο μέλος

Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 45 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
Η κριτική ενός ποιήματος ή μιας μουσικής δε νομίζω ότι φανερώνει άνθρωπο αλαζόνα (παίρνω αφορμή από τις λέξεις "δεν θεωρώ πώς είναι δίκαιο να αφορίσω...ποιός είμαι τάχα)..

Οι αφορισμοί -κατάρες- που ταιριάζουν μόνο με τους εξορκισμούς δεν αφορούν άνθρωπο του γούστου. Αλαζόνας δεν είσαι όταν ασκείς κριτική. Όταν αφορίζεις, όμως, θεωρείσαι κακοπροαίρετος και τότε μειώνεις την ενδεχόμενη δυναμική της κριτικής σου.
Είμαι σαφής.

Είναι όμως αφοριστική η θεώρηση "Αν η μελοποίηση είναι επιτυχής, για όσους την ακούσουν, το ποίημα πεθαίνει". Δηλαδή το ποίημα ως δια μαγείας εξαφανίζεται από τις σελίδες βιβλίων και τις προθήκες των ψυχών μας, έκτοτε; Το ποίημα, ανασταίνεται και κοινωνείται ευκολότερα μέσα από νότες και ήχους.
Άλλο κριτική που μοιάζει με μίγμα των εκρήξεων κι άλλο αφορισμός που μοιάζει με σβησμένο φάρο.


Το ότι η "Άρνηση" του Γ. Σεφέρη μελοποιήθηκε εσφαλμένα από τον Μ. Θεοδωράκη είναι κάτι το οποίο ο καθένα το αντιλαμβάνεται: Ο Γ. Σεφέρης γράφει "Πήραμε τη ζωή μας* λάθος (συγγνώμη δε βρίσκω την άνω τελεία), ενώ ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το στίχο "Πήραμε τη ζωή μας λάθος". Αυτό αλλάζει άρδην το νόημα του στίχου.

Keyword: μετεξέλιξη.
Γιατί να γίνει πιστή στιχουργική μεταλαμπάδευση στην Θεοδωράκεια έκδοση; Υποχρεωμένος του ήταν του Σεφέρη; Του΄ταξε λάδι και δε του το'φερε και για αυτό αποφάσισε να αγνοήσει την άνω τελεία;
Όχι πως είμαι φαν του Θεοδωράκη. Προσωπικά τον βρίσκω βαρετό και μονότονο.

Αλλά δε καταλαβαίνω γιατί δε μπορεί να μεταδοθούν και οι δικοί μας κραδασμοί σε κάτι αλλότριο, αναπτύσσοντας ένα κράμα νοημάτων ή προσδίδοντας μια άλλη νοηματική διάσταση στο μελοποιημένο πια στίχο;


Η μελοποίηση είναι μια διαδικασία που απαιτεί πάνω απ' όλα σεβασμό στο στίχο (όχι μόνο όταν αυτός είναι ποίημα, αλλά και όταν είναι ένας απλός στίχος τραγουδιού). Το γεγονός ότι το μεν ποίημα γράφηκε χωρίς την πρόθεση να τραγουδηθεί δε σημαίνει εξ' ορισμού ότι είναι και ανώτερο ή πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από έναν άλλο στίχο.

Ο στίχος μπορεί να κρεμαστεί σε ένα δένδρο, να αναποδογυριστεί, να συμπληρωθεί με κεριά αντικαπνικά κι αρώματα γιασεμιού, να μελοποιηθεί, να ντύσει ένα πρόσωπο, να αγκαλιάσει την καρδιά μας κι ας μην είναι ο αυθεντικός.
Η μελοποίηση ενός στίχου με διαφορετικό από το πρωταρχικό νόημά του δεν στερεί τον σεβασμό που αρμόζει στον στιχουργό.

Επίσης, ένα ποίημα όταν γράφεται δεν αυτοεισάγεται σε μια μαύρη βίβλο αποκλεισμού μιας μελλοντικής μελοποιήσεως αυτού.

Σκέψου το αλλιώς. Όταν ένα πρωτοπαιγμένο τραγούδι παιχτεί παραλλαγμένο τότε τα δεκάδες "βαριασιόν" με το σκεπτικό σου θα'πρεπε να θεωρούνταν επίδειξη ασέβειας μπροστά στο original. Επειδή δεν σέβονται 100% τον αρχικό χαρακτήρα του αλλά αυτός αλλοιώνεται και μάλιστα κάποιες φορές, ριζικά.

Ο άλλος στίχος είναι απλώς μια καινούργια πινελιά. Ένα δικό σου είδωμα. Γιατί είναι επιλήψιμο αυτό;
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Nininaou

Διάσημο μέλος

Η Ρηνούλα αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 32 ετών και μας γράφει απο Πειραιάς (Αττική). Έχει γράψει 2,455 μηνύματα.
"Ένα ποίημα πεθαίνει όταν μελοποιείται;"
  • Χάνεται η μελωδία και ο ρυθμός των ποιημάτων όταν μελοποιούνται;
Mελωδία και ρυθμός. Τα ποιήματα όταν πρωτοδιαβάζονται με την καθαρότητα της πρώτης επαφής, πέφτουν στα νερά της σκέψης μας, πετρούλες, και αφήνουν τα σημάδια τους. Δημιουργούν τον ήχο τους, την εικόνα τους, ακολουθούν μια τροχιά που είναι μουσική, μελωδική και ρυθμική. Όταν διαβάζονται ξανά, υπάρχει ο χαραγμένος πρώτος δρόμος στα νερά μας. Θυμόμαστε ακόμα την αίσθηση του ποιήματος και τη μουσική του, και την ακούμε ξανά, την ίδια, αλλά πιο ξεκάθαρη.

Έχουμε ποτέ τη δυνατότητα να "πρωτοδιαβάσουμε" και μετά να ξαναδιαβάσουμε ένα ποίημα και να συλλάβουμε το ρυθμό και τη μελωδία του, όταν το ακούσουμε μελοποιημένο; Xάνεται αυτή η έκπληξη και το ξάφνιασμα; Η σκέψη μας, τα νερά μας, είναι επηρεασμένα ή μπορούν ακόμα να μείνουν ήρεμα και να δεχθούν ακριβώς όπως θα τη δέχονταν, ανεπηρέαστα από την επαφή με ένα δημιούργημα που προσφέρει έτοιμο το ρυθμό και τη μελωδία, την πέτρα;

Δεν τίθεται θέμα επιτυχίας ή αποτυχίας ενός ποιήματος, μετά τη μελοποίηση. Το ζήτημα είναι, αν μένει, όχι το ποίημα "γνήσιο", αλλά η δικιά μας δυνατότητα αυθόρμητη και αυθεντική.

Η μελοποίηση, μπορεί να εξυψώσει ένα ποίημα. Αλλά από ψηλά, πέφτει διαφορετικά στη σκέψη μας.
Μπορεί να μας φέρει σε επαφή μαζί του. Αλλά με σπρώξιμο, πέφτει διαφορετικά στα νερά μας.
Μπορεί να του ταιριάζει τόσο, ώστε να μην το επηρεάσει, να το αφήσει ίδιο να πέσει όπως θα έπεφτε;

  • Kαι τι γίνεται, όταν χάνεται η αρχική μελωδία και ο αρχικός ρυθμός ενός ποιήματος;
  • (Yπάρχουν αυτά τα δύο στοιχεία και μένουν σταθερά; )
Xάνεται η μαγεία της πρώτης δυνατότητας της αναγνώρισης της μουσικής του;
Η μουσική του, άρα και η πρώτη μουσική του, είναι για όλους ίδια;
Και είναι ίδια κάθε στιμή ή εξαρτάται και από εμάς κάθε στιγμη;
Ανοίγονται δρόμοι για αναζητήσεις πιο δύσκολες και "επηρεασμένες" ή πιο ολοκληρωμένες;
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

borat

Επιφανές μέλος

Ο Γιάννης.- αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 40 ετών, επαγγέλεται Μαθηματικός και μας γράφει απο Ηνωμένο Βασίλειο (Ευρώπη). Έχει γράψει 15,323 μηνύματα.
Eγώ πάντως θα ήξερα πολύ λιγότερα ποιήματα αν δεν τα είχαν μελοποιήσει τα Διάφανα Κρίνα, ο Μάλαμας, ο Θ. Μικρούτσικος, ο Ο. Ιωάννου, τα Υπόγεια Ρεύματα και πολλοί άλλοι.


πς: μερικοί στίχοι που γράφονται ειδικά για τραγούδια από μόνοι τους είναι ποιήματα.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Nininaou

Διάσημο μέλος

Η Ρηνούλα αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 32 ετών και μας γράφει απο Πειραιάς (Αττική). Έχει γράψει 2,455 μηνύματα.
πς: μερικοί στίχοι που γράφονται ειδικά για τραγούδια από μόνοι τους είναι ποιήματα.


Αρχική Δημοσίευση από Δοκίμιο:
Και ακόμα πρέπει να αναφέρουμε την άλλη λυρική πηγή της εποχής μας - εκεί όπου η μελοποίηση γεννάει ποίηση. Μερικοί από τους σημαντικότερους ποιητές των τελευταίων χρόνων είναι τραγουδοποιοί που γράφουν συνθέτοντας (ή συνθέτουν γράφοντας) και το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι καθαρά ποιητικό. Το γεγονός ότι ο Leonard Cohen και ο Bob Dylan έχουν προταθεί για Νόμπελ λογοτεχνίας, δεν οφείλεται στην υπερβολή των θαυμαστών τους. Αν ζούσαν θα μπορούσαν να το διεκδικήσουν ο John Lennon, και o Jacques Brel.
Όλοι αυτοί οι τραγουδοποιοί – και πολλοί άλλοι – διδάσκονται σε πανεπιστήμια και έχουν γίνει αντικείμενο πολλών διατριβών και μελετών Κι εμείς έχουμε τον Σαββόπουλο – ας ισχυριστεί κάποιος ότι το Ζεϊμπέκικο από το Βρώμικο Ψωμί δεν είναι σημαντικό ποίημα! Ξεφυλλίζοντας την «Σούμα» βρίσκω δεκάδες ποιήματα που στέκουν άνετα και χωρίς την μουσική τους.
Μάλιστα – περίεργο – εδώ η απουσία της μουσικής βοηθάει στην σωστή επίδραση και αποτίμηση της ποίησης. Που σημαίνει πως η μουσική μπορεί να οδήγησε στην γένεση του ποιήματος, αλλά η πραγματική του αξία κρίνεται περισσότερο στην σιωπή της ανάγνωσης.

To ερώτημα παραμένει.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Orlando6634

Νεοφερμένος

Η Orlando6634 αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Έχει γράψει 6 μηνύματα.
Ναι, δυστυχώς είναι γεγονός η αντιπάθεια μερικών ποιητών προς τη μουσική και μερικών μουσικών προς την ποίηση. Ευτυχώς δεν είναι ένα γενικό φαινόμενο, και πάρα πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες κατάλαβαν ότι η μουσική και η ποίηση παντρεύονται και γενούν ένα τέλειο φρούτο της ένωσής τους, την μελοποιημένη ποίηση. Ποιό είναι σημαντικότερο, η μουσική ή το κείμενο; αναρωτούνταν πάντα οι καλλιτέχνες. Στην ιστορία του μελοδράματος, περίφημη πιστεύω είναι η αντιπαράθεση της γαλλικής όπερας που βασίζονταν στην δύναμη του κειμένου και της ιταλικής που έδινε προταρχική σημασία στη μουσική. Φιλοσοφικά απέδιδαν την τέχνη με βάρος στο κέιμενο ως διονυσιακή και την τέχνη με βάρος στη μουσική ως απολλώνια. Κατα βάθος όμως δεν υπάρχει διαχωρισμός, και οι συνθέτες που γνώριζαν το μυστικό πως να μετατρέψουν ένα κείμενο σε μουσική, χάρισαν στον ανθρωπότητα μεγάλα έργα τέχνης που δε θα πεθάνουν ποτέ. Μην ξεχνάμε ότι πολλά θεατρικά έργα και ποιήματα σήμερα θα ήταν τελείως άγνωστα αν δεν έιχαν μελοποιηθεί, διότι η μουσική κατάφερε να τους ενεπνέυσει ζωή που ως σκέτα κείμενα δεν είχαν.

Αλλά είναι πολύ σημαντικό σ'αυτήν την περίπτωση ο ποιητής να αισθάνεται καλά τη μουσικότητα της γλώσσας και ο συνθέτης τη δραματικότητα της λέξης. Στην περίπτωση των μεγάλων συνθετών αυτό συμβαίνει. Ο Βέρντι έλεγε οτι πριν γράψει μουσική, απαγγέλει το κέιμενο για να κάνει τη μουσική φυσική απαγγελία. Recitar cantando. Τα τελειότερα δέιγματα απόλυτης επιτυχίας συνδυασμού μουσικής και κειμένου, σε βαθμό που το ένα χωρίς το άλλο δεν έχουν αξία, είναι η τριλογία Ντα Ποντε του Μότσαρτ. Τα τραγουδια του Σούμπερτ.
Οσο για την μελοποίηση της ελληνικής ποίησης, που είναι και το επίκεντρο της αρχικής ερώτησης, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η μουσική του Θεοδωράκη είναι μια μουσική απλή, λαική, εμπνευσμένη από την μικρασιατική και βυζαντινή μουσική. Δεν έχει ακολουθήσει τους περίτεχνους πειραματισμούς (συχνά αλχιμιστικούς) που ακολούθησε η δυτική μουσική ώστε τελικά να εκφράζει με τις βαθιές της αρμονίες τα χίλια χρώματα της ψυχής. Γιαυτό, ακούγοντας τον Επιτάφιο του Ρίτσου (για να κάνω ένα παράδειγμα) μελοποιημένο από τον Θεοδωράκη, ίσως τελικά να μην συμφωνεί η σπαρακτικότητα και μελαγχολία του κειμένου με την απλή μουσική και να χάνει λίγο από τη δύναμή του. Αλλά για τον γνώστη της ιστορίας της ελληνικής μουσικής, η απλότητα αυτή έχει την αξία της, και ο θρήνος του επιταφίου γίνεται ακόμα πιο έντονος τραγουδισμένος με τους ρυθμούς του ρεμπέτικου, και με τη συνοδεία ενός μποζουκιού. Καταλήγω¨στα χέρια μεγάλων καλλιτεχνών, η μουσική μπορεί να εμπλουτίσει την ποίηση και να αυξήσει την εκφραστική της δύναμη. Σε καμμιά περίπτωση δεν είναι θάνατος. Έρωτας, ναι.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

todesfuge

Νεοφερμένος

Ο todesfuge αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 58 ετών, επαγγέλεται Η.Μ.Μ.Υ. και μας γράφει απο Νέα Ιωνία (Αττική). Έχει γράψει 14 μηνύματα.
Το ότι η "Άρνηση" του Γ. Σεφέρη μελοποιήθηκε εσφαλμένα από τον Μ. Θεοδωράκη είναι κάτι το οποίο ο καθένα το αντιλαμβάνεται: Ο Γ. Σεφέρης γράφει "Πήραμε τη ζωή μας* λάθος (συγγνώμη δε βρίσκω την άνω τελεία), ενώ ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το στίχο "Πήραμε τη ζωή μας λάθος". Αυτό αλλάζει άρδην το νόημα του στίχου. Η μελοποίηση είναι μια διαδικασία που απαιτεί πάνω απ' όλα σεβασμό στο στίχο (όχι μόνο όταν αυτός είναι ποίημα, αλλά και όταν είναι ένας απλός στίχος τραγουδιού).


Ελπιζω οτι δεν βυζαντινολογω λεγοντασ οτι τα πραγματα δεν ειναι παντα ασπρο-μαυρο. Για να μεινω στο Σεφερη, η συγκεκριμενη μελοποιηση ειχε σηκωσει πολυ θορυβο (το αναφερει ο Μπιτον στην εξοχη βιογραφια του ποιητη), αναιτια κατα την ταπεινη μου αποψη. Το κολπακι του Σεφερη ειναι βεβαια ευφυεσ, αλα νοηματικα δεν προσδιδει κατι στο πονημα ("ιδου πωσ πηραμε τη ζωη μασ- μαλακια" αντι του "πηραμε τη ζωη μασ λαθοσ"). Ο συνθετησ αποσιωποντασ το, καθολου δεν προδιδει τον ποιητη. Τα τεχναζματα του γραπτου λογου δεν ταιριαζουν παντα στην τεχνη τησ μουσικησ.

Απο την αλη, το ποιημα του Σεφερη που εχει κατακρεουργηθει ειναι το Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΛΕΙΣΤΟΣ (το Ι΄του Μυθιστορηματοσ). Για αυτο ομωσ δεν ομιλει κανεισ..

Με αυτα τα παραδειγματα θελω να πω οτι η μελοποιηση ουτε ανεξαρτητη, ουτε αναγκαστικα ανταγωνιστικη του κειμενου ειναι. Συνιστα μια αλη αναγνωση, μια αναγνωση ακομη , με ο,τι ετουτο συνεπαγεται για την ακροατρια-αναγνωστρια, υπομονετικε αναγνωστη.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Πατρεύς

Περιβόητο μέλος

Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 37 ετών, επαγγέλεται Μεταπτυχιακός Φοιτητής/τρια και μας γράφει απο Ρέθυμνο (Ρέθυμνο). Έχει γράψει 5,268 μηνύματα.
Σε ευχαριστώ που με έβαλες στη διαδικασία να ακούσω το ποίημα που ανέφερες τελευταίο μιας και δεν το είχα ακούσει πάλι και να επιβεβαιώσω αυτό που είπες, ότι δηλαδή η μελοποίηση είναι τελείως εκτός τόπου και χρόνου. Καλύτερα θα έπρεπε ο Γιάννης Μαρκόπουλος να αφήσει αυτό το ποίημα το οποίο μάλλον δεν κάνει για μελοποίηση και να στραφεί σε κάτι πιο κατάλληλο. Δε σημαίνει ότι επειδή ο Σεφέρης είναι νομπελίστας ότι μπορούμε και όλα τα ποιήματά του να τα μελοποιήσουμε!

Όσον αφορά πάντως στην "Άρνηση", θα συμφωνήσω εν μέρει με αυτό που λες. Αυτός ο διασκελισμός τον οποίο κάνει ο Γ. Σεφέρης στο ποίημα είναι πολύ δύσκολο να αποδοθεί από οποιοδήποτε συνθέτη χωρίς να αλλοιωθεί η αρμονία μέτρου και μουσικής. Ο Μ. Θεοδωράκης επέλεξε να ακολουθήσει το μέτρο του ποιήματος και όχι το νοηματικό χωρισμό. Αν ο ίδιος ο Γ. Σεφέρης προφανώς διαφωνούσε για αυτήν την επιλογή, λογικά θα είχε απαγορεύσει να γίνει αυτή η ηχογράφηση (ζούσε το 1962 όταν ηχογραφήθηκε το τραγούδι με το Γ. Μπιθικώτση). Πάντως η μόνη επιφύλαξη την οποία μπορώ ακόμα να εκφράσω είναι ότι ο τελευταίος στίχος "κι αλλάξαμε ζωή", ο οποίος αναφέρεται στο θάνατο, μέσα από τη σύνθεση φαίνεται να αλλάζει κι αυτός νόημα και να σημαίνει απλώς ότι αλλάξαμε πορεία στη ζωή και όχι ότι αλλάξαμε την ίδια τη ζωή μας με το θάνατο που είναι το αρχικό νόημα του κειμένου.

Υ.Γ. Ο Γ. Σεφέρης να πω ότι στα περισσότερα ποιήματά του τα οποία έχουν μελοποιηθεί έχει κατακρεουργηθεί, όπως π.χ. στον "Ερωτικό λόγο" ή στο "Σαντορίνη". Ενδιαφέρουσες μελοποιήσεις του Γ. Σεφέρη είναι κατ' έμε το "Fogue" (Πες της το μ'ένα Γιουκαλίλι) και οι συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη ("Κράτησα τη ζωή μου" κλπ) οι οποίες δίνουν μια άλλη διάσταση στην ποίησή του.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Δεσμώτης

Περιβόητο μέλος

Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 45 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.



Θα μπορούσε να είναι το Ελυτίστικο άξιον εστί μελωποιημένο από Κουβανό.
Δεν είναι. (εκεί στον best fm ξυπνήστε επιτέλους, βαρέθηκα να σας στέλνω πιμιζ από το σάϊτ εν ώρα εκπομπής, παραπληροφορείτε ασυστόλως!) :P

Πρόκειται για κάποιο εκκλησιαστικό (βυζαντινό) ύμνο.

"Άξιον εστίν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον" κλπ.

Άραγε ο ύμνος έχασε τη δυναμική του, κέρδισε ή έμεινε στάσιμος, εκεί ακριβώς όπου ήταν πριν τη μελοποίηση του σοτομαγιόρ;


Ερώτηξις...
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Πατρεύς

Περιβόητο μέλος

Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 37 ετών, επαγγέλεται Μεταπτυχιακός Φοιτητής/τρια και μας γράφει απο Ρέθυμνο (Ρέθυμνο). Έχει γράψει 5,268 μηνύματα.
Συγγνώμη, αλλά εγώ το "Άξιον εστίν ως αληθώς", το γνωρίζω και το απολαμβάνω κάπως έτσι



Η συγκεκριμένη σύνθεση πάντως, η οποία ως προς την ερμηνεία της κοπέλας που το τραγουδάει έχει στοιχεία από το γρηγοριανό μέλος, έχει ενδιαφέρον και δίνει μια φρέσκια προσέγγιση στον εν λόγω εκκλησιαστικό ύμνο. Τα μπιτ πάντως με τα οποία επενδύθηκε το κομμάτι, προσωπικά με ενόχλησαν καθότι τα βρήκα μονότονα και απίστευτα κουραστικά. Αλλά περί ορέξεως...
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

todesfuge

Νεοφερμένος

Ο todesfuge αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 58 ετών, επαγγέλεται Η.Μ.Μ.Υ. και μας γράφει απο Νέα Ιωνία (Αττική). Έχει γράψει 14 μηνύματα.
Πάντως η μόνη επιφύλαξη την οποία μπορώ ακόμα να εκφράσω είναι ότι ο τελευταίος στίχος "κι αλλάξαμε ζωή", ο οποίος αναφέρεται στο θάνατο, μέσα από τη σύνθεση φαίνεται να αλλάζει κι αυτός νόημα και να σημαίνει απλώς ότι αλλάξαμε πορεία στη ζωή και όχι ότι αλλάξαμε την ίδια τη ζωή μας με το θάνατο που είναι το αρχικό νόημα του κειμένου.

Στο θανατο; γιατι το λεσ αυτο, δεν ειχα δει ποτε ετσι το ποιημα. Ασε που τοτε ηταν σφοδρα ερωτευμενοσ με τη Μαρω νομιζω. μονο το θανατο δεν θα σκεφτοταν.


Υ.Γ. Ο Γ. Σεφέρης να πω ότι στα περισσότερα ποιήματά του τα οποία έχουν μελοποιηθεί έχει κατακρεουργηθεί, όπως π.χ. στον "Ερωτικό λόγο" ή στο "Σαντορίνη". Ενδιαφέρουσες μελοποιήσεις του Γ. Σεφέρη είναι κατ' έμε το "Fogue" (Πες της το μ'ένα Γιουκαλίλι) και οι συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη ("Κράτησα τη ζωή μου" κλπ) οι οποίες δίνουν μια άλλη διάσταση στην ποίησή του.

Παροτι γενικα συμφωνω μαζι σου, νομιζω θα σε εκπληξω (ελπιζω θετικα αλα αμφιβαλω). Βρηκα ενδιαφερουσα την προσεγγιση του Πασχαλιδη στην Αφηγηση. Βεβαια, ισωσ να με εκφραζει υπερβολικα το ποιημα ωστε ακομη κι αν το χε μελοποιησει ο Φοιβοσ να τ' ακουγα με συγκινηση (καλα, λεμε τωρα)!
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

LAZARUS

Εκκολαπτόμενο μέλος

Ο ΙΛΕΟΣ, ΙΛΕΟΣ !!! αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 65 ετών, επαγγέλεται Ελεύθερος επαγγελματίας και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 135 μηνύματα.
Η άποψή μου είναι ότι το ποίημα, ως γραπτό, είναι συνδεμένο με ένα πρόσωπο σε μία εποχή, σε ένα τόπο. Εκφράζει αυτή τη συγκυρία. Η μελοποίηση ή οι μελοποιήσεις εκφράζουν κατά κανόνα άλλη εποχή, άλλες σκοπιμότητες, μερικές εμπλουτίζουν το νοηματικό περιεχόμενο του ποιήματος, το ολοκληρώνουν. Δεν θέλω να επεκταθώ. Η γνώμη μου είναι οτι η μελοποίηση προσθέτει στο ξερό ποίημα και του ανοίγει δρόμους για ταξίδια. Του δίνουν πνοή. Δεν μπορώ να φανταστώ τους στίχους του canto general χωρίς τη μελοποίηση του Μίκη. Η οποία το συνέδεσε με μία κατάσταση, το έκανε παγκόσμιο, πρόσθεσε σε δυναμισμό και το ολοκλήρωσε ως ενιαίο ΕΡΓΟ. Άλλες μελοποιήσεις, πιθανόν να "αφαιρέσουν" από το ποίημα. Δεν παύουν όμως να είναι προτάσεις για ανάγνωση, που μας αρέσουν ή όχι. Αν είναι άστοχες, δεν θα ταυτιστούν με το ποίημα. Το "κοινό κριτήριο" αν το δέχεστε αυτό, βάζει τα πράγματα στη θέση τους σε βάθος χρόνου. Ευχαριστώ.
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Ciela

Πολύ δραστήριο μέλος

Η Ciela αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Επαγγέλεται Μαέστρος και μας γράφει απο Βόρεια Μακεδονία (Ευρώπη). Έχει γράψει 1,758 μηνύματα.
δε νομιζω οτι ισχυει κατι τετοιο. παντα η μουσικη κατι προσθετει παραπανω στο ποιημα (εκτος και αν ειναι πολυ αποτυχημενη η προσπαθεια). πολλες φορες η ποιηση γινεται και πιο προσιτη μεσω της μουσικης. ας πουμε εγω επειδη μ αρεσουν και τα γαλλικα (αν και αντιπαθω τους γαλλους) εμαθα ενα ποιημα του βερλαιν μεσα απο μελοποιησεις του που βρηκα στο youtube. η μια ηταν του debussy και η αλλη απο εναν συγχρονο συνθετη ονοματι billy cowie. ηταν εντελως εντελως διαφορετικες και ομως και οι δυο προσεφεραν στο ποιημα κατι διαφορετικο, μια διαφορετικη οπτικη. το συναισθημα που εκλαμβανει ο συνθετης απ το ποημα και το μεταδιδει σ εμας μεσω της μουσικης κουβαλαει αναποφευκτα και την αισθητικη της εποχης. και αυτο δινει και μια διαχρονικοτητα πιστευω. η καθε διαφορετικη μελοποιηση ειναι και μια διαφορετικη οπτικη γωνια θεασης του ποιηματος....
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Eileen

Τιμώμενο Μέλος

Η Athena (1/3 ΜΕΤΣ) αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 7,414 μηνύματα.
Θεωρώ ότι με την μελωποίηση των ποιημάτων έρχονται σε επαφή δυο κόσμοι τόσο διαφορετικοί αλλά και εν μέρει τόσο ίδιοι.. Και επιπλέον δίνεται ευκαιρία και στον κόσμο να γνωρίσει κάποια αριστουργήματα που σε άλλη περίπτωση ίσως να μην ανακάλυπτε ποτέ. Γιατί πόσοι θα γνώριζαν το μεγαλείο του Καββαδία αν ο Μικρούτσικος δεν μελωποιούσε κάποιες ποιητικές συλλογές του?
:/:
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Χρήστες Βρείτε παρόμοια

  • Τα παρακάτω 0 μέλη και 1 επισκέπτες διαβάζουν μαζί με εσάς αυτό το θέμα:
    Tα παρακάτω 1 μέλη διάβασαν αυτό το θέμα:
  • Φορτώνει...
Top