Ο σύγχρονος άνθρωπος

[American Economist]

Συνιστώ σε όλους τους Χριστιανούς να το δουν. Είναι ένας ορθόδοξος ιερέας στις ΗΠΑ. Μιλάει για ένα φαινόμενο που έχω παρατηρήσει και εγώ, ότι πολλοί άνθρωποι (Χριστιανοί) στη Δύση στρέφονται προς την Ορθοδοξία (ή τουλάχιστον αναγνωρίζουν την αξία της.) Ο λόγος είναι ότι έχουν απογοητευτεί με το γεγονός ότι ο Καθολικισμός και ο Προτενσταντισμός εκκοσμικεύονται μέρα με τη μέρα, φεύγοντας από την παράδοση ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ό,τι πιο κοντινό (από τα γνωστά δόγματα) στα ΠρωτοΧριστιανικά χρόνια και στον λόγο των Άγιων Πατέρων μας.
Αυτό να το βλέπουμε όλοι, επίσης, όσοι απογοητευόμαστε με την κατάντια του κόσμου και τη στροφή του προς την αθεϊα. Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι ότι, όλες αυτές οι απότομες και βλάσφημες αλλαγές που συντελούνται στον κόσμο μας κάνουν πολύ κόσμο να αντιληφθεί τη ματαιότητα της ύλης και να νιώσει μέσα του ένα νιχιλιστικό κενό, που τον σπρώχνει στο να ψάξει ένα ανώτερο νόημα, ένα νόημα που δεν αλλάζει κάθε τρεις και λίγο, αλλά μένει αναλλοίωτο στον χρόνο. Κι αυτό τον νόημα μπορεί να βρεθεί μόνο στον Κύριο ημών, Ιησού Χριστό, που είναι μαζί μας πάντα, έτοιμος να μας δώσει το χέρι για να μας σηκώσει, όσο κι αν έχουμε πέσει. Αρκεί να του το ζητήσουμε...

Φανταστικό Video Ηλία. Προσωπικά πιστεύω πολύ στη θρησκεία από μικρό παιδί παρά το γεγονός ότι πάω σπάνια εκκλησία καθώς η συμπεριφορά των ιερέων διώχνει τους πιστούς από κοντά τους. Δεν χρειάζεται να πηγαίνεις εκκλησία βέβαια για να πιστεύεις, αρκεί να ακολουθείς αυτά που δίδαξε ο Χριστός ο οποίος προφανώς και ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Ένα πρόσωπο που δίδαξε την αγάπη προς τον συνάνθρωπο όμως η κακιά και η απληστία του ανθρώπινου είδους του στέρησε τη ζωή. Δυστυχώς τέτοια άτομα υπάρχουν και στις ημέρες μας όμως η αγάπη και η πίστη προς το έργο του Χριστού στο τέλος της ημέρας κάνουν στην άκρη κάθε είδους τοξικότητας.

 

[dum dum boy]

κάποια στιγμή η πίστη σε θρησκείες θα συμπεριληφθεί στο ICD.

 

[nearos]

Ένα πρόσωπο που δίδαξε την αγάπη προς τον συνάνθρωπο

εκτος αν ο συνανθρωπος ειναι αριστερός

 

[American Economist]

Μπα όχι, η θρησκεία θα υπάρχει για πάντα αρέσει δεν αρέσει σε μερικούς. Όλα καλά.

 

[Buggs]

Ο συγχρονος άνθρωπος στερείται της επαναστατικότητας των νέων. Τις αλλαγές προς το καλύτερο τις έφερναν πάντα οι επαναστάσεις και τις επαναστάσεις τις έκαναν πάντα κυρίως οι νεοι.

Στο σύχρονο κόσμο όμως οι νέοι έχουν γίνει φυτά στα κινητά και είναι ολότελα ναρκωμένοι απο τα σοσιαλ των οποίων η δυνατότητα πλύσης εγκεφάλων είναι πολύ πολλαπλάσια της τηλεόρασης. Ετσι το σημερινό παγκόσμιο συστημα, με τους νέους όλο και πιο αδρανεις, παραπλανημένους, νωθρους και αποβλακωμένους, βυθιζεται ολοένα περισσότερο σε έναν σύγχρονο Μεσαίωνα που δεν δείχνει να έχει πάτο ή τέλος.

Εκεί λοιπόν που 50 χρόνια πριν οι αφυπνισμένοι νέοι ήταν σαν τον Φιντελ Καστρο και αλλαζαν ολόκληρα κράτη, και 100 χρόνια πριν έφτιαχναν υπερδυνάμεις σαν τη Ρωσία και την Κίνα, σήμερα αφύπνιση είναι το ... woke! Και ίσως το πιο χαρακτηριστικο του πόσο η δυναμική καθε αντίδρασης, υπέρβασης και επανάστασης εχει δραματικά εξαφανιστεί ειναι η συγκριση του "σφυγμού" των νέων σε μια συναυλία στο Wembley τότε και τώρα. Αν ήσασταν δικτάτορας σε μια παγκοσμια δικτατορία, από ποιούς νέους θα νοιώθατε οτι κινδυνεύετε περισσότερο;

Σίγουρα χρειαζόμαστε όλοι a new sensation.

 

[American Economist]

Όταν η ψυχική ασθένεια φτάνει στο μέγιστο δυνατό level. Δυστυχώς όσα περνάνε τα χρόνια θα βλέπουμε όλο και περισσότερα τέτοια περιστατικά, βλέπεις ο σύγχρονος άνθρωπος έχει απολέσει κάθε είδους λογικής.

 

[nearos]

Η πίστη όπως τα πάντα έχει ένα όριο
Αν το υπερβείς αυτό έχεις θρησκευτική ψύχωση , ωστόσο ο καθένας μπορεί να πιστεύει όπου και ότι γουστάρει εφόσον δεν κάνει ο ίδιος κακό σε άλλο άνθρωπο

 

[nearos]

Ο σύγχρονος άνθρωπος θα σωθεί αν σπάσει τα δεσμά του και σταματήσει να είναι δούλος της μοίρας του.

Αν και αποκλείεται δεδομένου της απάθειας μας ενώ γίνεται γενοκτονια κυριολεκτικά κάμποσα χιλιόμετρα μακριά μας . Η ενσυναίσθηση, η (πολιτική) ευθύνη και η μισαλλοδοξία θα σκοτώσει τον καθένα μας

 

[Buggs]

Όταν η ψυχική ασθένεια φτάνει στο μέγιστο δυνατό level.

Σε λίγο θα απαγορεύσουν και το "When a man loves a woman" ...

 

[ilias90]

@Buggs και λοιποί, επειδή με ρώτησες κάτι για τα ένστικτα, πρόσφατα έγραψα ένα κείμενο σχετικό με την ηθική, το κατά πόσο αυτή είναι αντικειμενική ή υποκειμενική έννοια. Στο άλλο νήμα θα είμαστε off topic και αφού λες ότι ασχολούμαστε με προσωπικές κόντρες, πάρε εδώ μία σεντονάρα και αν θες τοποθετήσου (θεωρώ ότι έχει άμεση σχέση με αυτά που συζητούσαμε):

@chester20080 και @nearos, μιας και συμμετείχατε στο άλλο θέμα, ρίξτε μία ματιά (το γνωρίζω ότι είναι τεράστιο, αλλά το θέμα είναι εκ των πραγμάτων τεράστιο.)

Ηθική: Αντικειμενική ή υποκειμενική έννοια;​

Ένα σημαντικό επιχείρημα των θιασωτών της υποκειμενικότητας της ηθικής αποτελεί ότι, αφού ιστορικά δεν υπήρξε ποτέ κοινωνία που να είχε ένα απόλυτα ίδιο ηθικό πλαίσιο με μία άλλη, αλλά ακόμα και μια εθνοτική ομάδα εξελίσσει και τροποποιεί το ηθικό της πλαίσιο με το πέρασμα των χρόνων, αποδεικνύεται ότι η ηθική είναι έννοια δυναμική και σχετική. Σε ένα αρκετά αμφιλεγόμενο ηθικά παράδειγμα, όπως αυτό της μοιχείας, παρατηρούμε ότι η στάση των ανθρώπων αλλάζει βάσει του τόπου και της χρονικής περιόδου στην οποίο διαβιούν. Όσον αφορά στον τόπο διαβίωσης, στο συγκεκριμένο παράδειγμα της μοιχείας μπορούμε να διακρίνουμε ότι οι άνθρωποι που ζουν σε μία δυτική κοινωνία και έχουν εν πολλοίς επηρεαστεί από τη Χριστιανική ηθική θεωρούν ανήθικη σε κάθε περίπτωση τη μοιχεία είτε αυτή συμβαίνει από άντρα είτε από γυναίκα. Οι κάτοικοι, όμως, χωρών οπού κυριαρχεί ο νόμος της Σαρίας επιτρέπουν στους άντρες να έχουν παραπάνω από μία γυναίκα, ενώ οι γυναίκες οφείλουν να είναι αυστηρά μονογαμικές. Στη διάσταση του χρόνου, παρατηρούμε ότι και πάλι υπάρχουν διαφορές ακόμα και στις ίδιες πληθυσμιακές ομάδες. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, πριν από όχι πολλά χρόνια, πολλές δυτικές χώρες ποινικοποιούσαν τη μοιχεία, ενώ σήμερα αυτή καταδικάζεται μόνον ηθικά, μάλιστα ακόμα και το κοινωνικό στίγμα του μοιχού είναι σαφώς ελαφρύτερο όσο ερχόμαστε σε πιο σύγχρονες εποχές. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για όλες τις πράξεις που χαρακτηρίζονται ως ηθικές ή ανήθικες βάσει του κοινωνικοϊστορικού πλαισίου στο οποίο διενεργούνται. Κατά συνέπεια, αφού οι ηθικοί νόμοι σε κάθε εποχή διαφοροποιούνται, δεν προκύπτει ότι η ηθική είναι αντικειμενική.

Στην αντίπερα όχθη, αυτή δηλαδή των θιασωτών της αντικειμενικότητας της ηθικής, αντιπαραβάλλεται το γεγονός ότι κάποιες πράξεις χαρακτηρίζονταν ανέκαθεν ως ηθικές ή ανήθικες και ως προς αυτό παρατηρείται μια διαχρονική ομοιότητα σε κάθε πολιτισμικό πλαίσιο. Για παράδειγμα η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής (εκτός από περιπτώσεις πολέμου ή αυτοάμυνας) πάντοτε χαρακτηρίζονταν ως ανήθικη και τιμωρούνταν. Ομοίως με την πράξη της κλοπής, ιδιαίτερα για ιδιοτελείς σκοπούς, όπου η αρπαγή της περιουσίας ενός τρίτου, ανέκαθεν θεωρείτο ως μη ηθική πράξη. Ακόμα και εδώ κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η αφαίρεση της ζωής δεν είναι πράξη ανήθικη όταν συμβαίνει σε περίπτωση αυτοάμυνας ή ότι η κλοπή δεν στιγματίζεται κοινωνικά όταν, λόγου χάρη, ο δράστης προβαίνει στην πράξη για να βοηθήσει έναν μη έχοντα. Αυτό, όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι η αδικαιολόγητη αφαίρεση της ζωής ή η κλοπή για προσωπικό συμφέρον χαρακτηρίζονται ανήθικες πράξεις, που ανέκαθεν επέφεραν την κοινωνική κατακραυγή. Οπότε, αφού υπάρχουν πράξεις που διαχρονικά στιγματίζονται σε κάθε κοινωνικό πλαίσιο, η ηθική είναι αντικειμενική έννοια. Με αυτό συνηγορεί και ο Πλάτωνας όταν στην Πολιτεία, για να επιχειρηματολογήσει κατά της άποψης ότι οι άδικοι ωφελούνται, παραθέτει το παράδειγμα ενός ανθρώπου που, για να πλουτίσει, πουλάει ως δούλους τη γυναίκα και τα παιδιά του. Αυτή η πράξη μπορεί να του φέρει όφελος, αλλά ο ίδιος θα γίνει μισητός τόσο στην εποχή που έζησε ο Πλάτωνας όσο και σε κάθε άλλη.

Συνεχίζοντας την επιχειρηματολογία περί αντικειμενικότητας της ηθικής, θα ήταν μέγιστη παράλειψη να μην αναφέρουμε τη θέση υπέρ της αναγκαιότητας ενός συγκεκριμένου και διαχρονικού ηθικού κώδικα. Ο Χομπς, παρόλο που ισχυρίζεται ότι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου είναι ο πόλεμος όλων εναντίων όλων για το ποιος θα ασκήσει τη μεγαλύτερη επιρροή, θεωρεί αναγκαία την ύπαρξη ενός ισχυρού ηγεμόνα – κράτους, ο οποίος ορίζει τον νόμο διασφαλίζοντας την ατομική και κοινωνική ειρήνη. Ομοίως, ο Σπινόζα θεωρεί ότι η αμοιβαία υποστήριξη αποτελεί αναγκαιότητα για την επιβίωση του ανθρώπου. Υπό αυτή την έννοια, τίποτα δεν είναι τόσο σημαντικό για τον άλλον άνθρωπο όσο ο άλλος άνθρωπος, άρα σε αυτή τη σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι οφείλουν να υπακούν στις κοινωνικές συμβάσεις. Συνεπάγεται από τα παραπάνω ότι, για να συγκροτηθεί μία ισχυρή κοινωνία, με τις λιγότερες δυνατές συγκρούσεις ανάμεσα στα άτομα που την αποτελούν, καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη ενός καθολικού νόμου που ισχύει ανεξαιρέτως για όλους και δεν επηρεάζεται από την ατομική βούληση, τις επιθυμίες ή την οπτική του καθένα. Άρα η καθολικότητα του νόμου αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα, διότι σε μία κοινωνία όπου οι άνθρωποι δεν περιορίζονται από καθολικές συμβάσεις και νόμους, αλλά από την ατομική τους βούληση κατά περίπτωση, νομοτελειακά θα πράττουν κατά το δοκούν και βάσει του ατομικού τους συμφέροντος, πράγμα που θα οδηγήσει σε αντικοινωνικές μορφές συμπεριφοράς.

Γίνεται σαφές ότι η παραπάνω άποψη περί αναγκαιότητας ενός καθολικού νόμου είναι ωφελιμιστική και χρησιμοθηρική. Δεν ενδιαφέρει το αν πράγματι υπάρχουν φύσει καθολικοί νόμοι, αλλά το όφελος το οποίο θα αποκομίσει μια κοινωνία από τη θέσπισή τους, πράγμα που οδηγεί τους υποστηρικτές της υποκειμενικότητας της ηθικής να ισχυριστούν ότι δεν υφίσταται αφ’ εαυτού καθολικός ηθικός νόμος, αλλά αυτός αποτελεί μια κοινωνική σύμβαση και μια προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Πέρα από αυτό, η ύπαρξη καθολικών νόμων οδηγεί σε παράδοξα. Αν, για παράδειγμα, υποτεθεί ότι αποτελεί καθολικό νόμο το να είμαστε πάντα ειλικρινείς και να λέμε την αλήθεια σε κάθε περίπτωση, ενδέχεται αυτή ηθική μας στάση να μας οδηγήσει σε ανήθικες πράξεις. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος άνθρωπος επιθυμεί να αφαιρέσει τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου, οπότε μας ρωτάει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να το κάνει. Εμείς, όντες υποχρεωμένοι να ακολουθούμε πάντοτε τον καθολικό νόμο της ειλικρίνειας σε κάθε περίπτωση, είμαστε αναγκασμένοι να του πούμε την αλήθεια. Αυτή μας η πράξη, όμως, ταυτόχρονα συνιστά και συνεργεία σε φόνο, αφού διευκολύναμε τον δράστη. Μια πράξη όχι μόνο ανήθικη, αλλά και παράνομη. Το παράδοξο του συγκεκριμένου παραδείγματος εντοπίζεται στο ότι είμαστε ταυτόχρονα ηθικοί και ανήθικοι. Ηθικοί γιατί είπαμε την αλήθεια, ανήθικοι γιατί συμβάλλαμε στην αφαίρεση μίας ανθρώπινης ζωής. Αποτελεί συνεπώς επιχείρημα των όσων αμφισβητούν την αντικειμενικότητα της ηθικής το γεγονός ότι οι καθολικοί νόμοι οδηγούν σε αγκυλώσεις και μας εμποδίζουν από το να πράττουμε ανάλογα με την περίπτωση. Η ηθική στάση, κατ’ αυτούς, θα ήταν να πούμε ψέματα στον επίδοξο δολοφόνο ώστε να γλυτώσουμε μία ανθρώπινη ζωή. Άρα η ειλικρίνεια δεν είναι πάντοτε ηθική πράξη και από αυτό συνεπάγεται, ότι δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στην ηθική.

Αυτή η συνθήκη του ηθικού σχετικισμού τείνει να επικρατήσει στη σύγχρονη εποχή κι αυτό είναι φυσικό να συμβαίνει, αφού δίνεται τόση αξία στην υποκειμενική εμπειρία του ατόμου και την αντίληψή του για τον κόσμο. Η ιδεολογική αυτή εμμονή, όμως, δεν περιορίζεται στην ηθική, αλλά φτάνει στο σημείο να θέτει σε αμφισβήτηση τους ίδιους τους φυσικούς νόμους. Ο σύγχρονος σχετικισμός διδάσκει στο άτομο να αμφισβητεί και να αποδομεί κάθε σταθερά που δόμησε τον δυτικό τρόπο σκέψης. Το άτομο ωθείται να πιστέψει ότι οι βιολογικοί παράγοντες είναι ήσσονος σημασίας και αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι ο τρόπος που αισθάνεται για τον εαυτό του. Εδώ προκύπτει και το πρόβλημα της ταυτότητας. Ένας άνθρωπος που έχει γεννηθεί άντρας μπορεί, για παράδειγμα, να πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι γυναίκα και το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο οφείλει να τον αντιληφθεί ως γυναίκα. Μπορεί έως να φτάσει στο σημείο να ισχυριστεί ότι έχει περίοδο ή ότι είναι σε θέση να θηλάσει ένα παιδί. Πάλι στο ζήτημα των φύλων, αρκετοί σύγχρονοι στοχαστές ισχυρίζονται ότι, πέρα από τα βιολογικά φύλα, που είναι δύο, υπάρχουν και τα κοινωνικά, τα οποία είναι πολύ περισσότερα και τα οποία κατ’ αυτούς αποτελούν κοινωνικές κατασκευές. Αυτή η ρευστότητα συναντάται και αλλού: Για παράδειγμα στα παχύσαρκα άτομα, η πεποίθηση ότι μία αντικειμενική αλήθεια (το γεγονός ότι η παχυσαρκία αποτελεί πρόβλημα υγείας) αντιμετωπίζεται ως ένα ψέμα της καταπιεστικής πλειοψηφίας ή η άποψη ότι δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε εθνικές ομάδες και δεν διαδραματίζει κάποιον ρόλο η καταγωγή των ανθρώπων στον χαρακτήρα και την προσωπικότητά τους. Ενώ στην πράξη παρατηρούμε ότι τα άτομα διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους (δεν εξετάζεται εδώ αν αυτές οι διαφορές σχετίζονται με τη βιολογία, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή έναν συνδυασμό των δύο), ορισμένοι σύγχρονοι ιδεολόγοι αμφισβητούν και αυτή την παραδοχή.

Αυτή η αμφισβήτηση και αδιαφορία ως προς τον ρόλο που διαδραματίζουν οι παράγοντες της φύσης στον άνθρωπο συνεπάγεται μία κατάσταση στην οποία η σημασία των ανθρώπινων συναισθημάτων υποσκελίζει αυτή της αλήθειας και της λογικής. Για τον σύγχρονο άνθρωπο αυτό που μετράει είναι ο τρόπος που αισθάνεται για ένα ζήτημα και όχι η αντικειμενική αλήθεια. Δεν αποτελεί κινδυνολογία ότι η οπτική μακροπρόθεσμα ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο ακόμα και τους ίδιους τους νόμους της φύσης, μιας και για τους νόμους της φύσης η υποκειμενικότητα και η οπτική γωνία δεν υφίστανται. Τα πράγματα είναι έτσι όπως είναι και όχι όπως νομίζουμε ούτε όπως θα επιθυμούσαμε να είναι. Η συγκεκριμένη κατάσταση συνδέεται άμεσα με το εξεταζόμενο ζήτημα της ηθικής αφού αποκλείει έστω το ενδεχόμενο της συζήτησης για την πιθανότητα η ηθική να υπάγεται στους φυσικούς νόμους. Μια πιθανότητα που έχει αρκετούς υποστηρικτές, όπως ο Χομπς, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η δικαιοσύνη αποτελεί νόμο της φύσης γιατί μας απαγορεύει από το να πράττουμε ενάντια στη ζωή μας. Επομένως για την ηθική ιδωμένη από το πρίσμα των νόμων της φύσης, η διάκριση μεταξύ ηθικού και ανήθικου, καλού και κακού γίνεται με βάση του κατά πόσο αυτό είναι σύμφωνο ή όχι με τη φύση. Γίνεται σαφές, λοιπόν, ότι ο άντρας που θηλάζει, αποτελεί κάτι το ανήθικο, ακριβώς γιατί είναι αφύσικο. Είναι δε, ακόμα σαφέστερο, το γεγονός ότι όλοι όσοι πιστεύουν πως η ηθική είναι υποκειμενική έννοια, δεν επιθυμούν καμία σύνδεσή της με τη φύση και τους νόμους της.

Η άρνηση της αντικειμενικότητας, κατά τον Χομπς φέρνει τους ανθρώπους στην κατάσταση του πολέμου, ακριβώς επειδή το καλό και το κακό επαφίονται στην υποκειμενικότητα. Ο Καντ, πολύ γλαφυρά, το έθεσε ως εξής: «Και αυτό επειδή ο ανθρώπινος Λόγος εξαιτίας της κόπωσής του αναπαύεται ευχαρίστως στο προσκέφαλο αυτό, και μέσα σ’ ένα όνειρο γλυκών ψευδαισθήσεων (που τον οδηγούν να αγκαλιάζει ένα σύννεφο αντί για την Ήρα), κι έτσι υποκαθιστά την ηθικότητα με ένα νόθο γέννημα, συρραμένο από μέλη εντελώς διαφορετικής καταγωγής που μοιάζει σε οτιδήποτε θέλει κανείς να δει εκτός από την αρετή, γι’ αυτόν που το αντίκρυσε έστω και μία φορά στην αληθινή του μορφή (Καντ, 1785) Η αναζήτηση της αλήθειας σε κάθε περίπτωση, όμως, οφείλει να είναι ειλικρινής και τίμια, πέρα από σκοπιμότητες, επιθυμίες και προσωπικά πιστεύω. Και η αλήθεια, σύμφωνα με τον Ουίλλιαμ Τζέιμς, αποτελεί τη συμφωνία ανάμεσα στις ιδέες μας και στην πραγματικότητα. Οπότε οφείλουμε να θέτουμε κάτω από ένα κριτικό μικροσκόπιο τις ιδέες μας και να κρίνουμε αντικειμενικά το αν και σε ποιο βαθμό αυτές συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Είναι έκδηλο ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει σήμερα όταν, για ανθρωπιστικούς, υποτίθεται, λόγους ορισμένοι διατείνονται ότι η παχυσαρκία δεν αποτελεί πρόβλημα ιατρικής φύσεως ή ότι οι άντρες είναι σε θέση να θηλάσουν.

Η αλήθεια δε που αφορά στους ηθικούς νόμους μπορεί να προσεγγιστεί μόνο μέσω των φυσικών νόμων. Κάποιος εδώ μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν δύναται να πραγματοποιηθεί συσχέτιση μεταξύ ηθικής και φυσικών νόμων γιατί η ηθική είναι μία κοινωνική κατασκευή που συναντάται μόνο στο ανθρώπινο είδος. Παρόλα αυτά, αποτελεί επίσης γεγονός ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες διέθεταν ανέκαθεν κάποιο είδος δικαίου, ένα σύστημα -έστω και άγραφων κανόνων- τιμωρίας και επιβράβευσης των μελών τους. Άρα η ηθική συνιστά μέρος της φύσης των ανθρώπων. Κι αφού ισχύει αυτό, αναγκαστικά ισχύει ότι υφίσταται το φυσικό δίκαιο το οποίο, για τον Κικέρωνα πρέπει να αποτελεί βάση του ανθρώπινου δικαίου, ειδάλλως το τελευταίο δεν νομιμοποιείται. Για τον Πλάτωνα, μέλημα του νόμου είναι να επιτυγχάνει την ευδαιμονία για κάθε τάξη και, με τη χρήση της πειθούς και της βίας, να χρησιμοποιεί τους πολίτες για τον ενωτικό δεσμό της πόλης και όχι να τους αφήνει να τραβάνε κατά που αρέσει στον καθένα.

Επομένως, ένας βασικός ηθικός φυσικός νόμος είναι πως οι άνθρωποι οφείλουν να εκχωρούν μέρος των ατομικών τους δικαιωμάτων προς όφελος του συνόλου. Κάτι με το οποίο συμφωνεί απόλυτα ο Χομπς, αφού ισχυρίζεται ότι, για να συσταθεί ένα κράτος και αυτό να έχει ισχυρά θεμέλια, εξασφαλίζοντας την ειρήνη για τους πολίτες του, οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να του παραδώσουν πολλές ελευθερίες τους. Αν προβούμε σε μια κριτική θεώρηση των σημερινών δυτικών κοινωνιών, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτός ο φυσικός νόμος δεν τηρείται. Για την ακρίβεια, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο μιας και οι άνθρωποι ωθούνται να προτάσσουν την ατομικότητά τους έναντι της συλλογικότητας. Παραδοσιακοί συνενωτικοί δεσμοί των δυτικών κοινωνιών όπως η οικογένεια, το έθνος και η θρησκεία αποδομούνται, ενώ ταυτόχρονα γίνεται καθημερινά λόγος για ατομικά δικαιώματα και όχι για κοινωνικές υποχρεώσεις. Πρώτιστο μέλημα των ανθρώπων είναι να φέρονται, να σκέπτονται, να εκφράζονται και να λειτουργούν όπως αυτοί επιθυμούν, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές συμβάσεις οι οποίες γίνονται αντιληπτές ως περιοριστικές της ελευθερίας τους. Κάτι απαράδεκτο για τον Σάμιουελ Πούφερντορφ, ο οποίος πρέσβευε ότι οι νόμοι της κοινωνικότητας, που διδάσκουν τρόπους συμπεριφοράς με σκοπό κάποιος να γίνει χρήσιμο μέλος της κοινωνίας, καλούνται φυσικοί νόμοι και ο θεμελιώδης φυσικός νόμος είναι πως: «κάθε άνθρωπος πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να καλλιεργήσει και να διατηρήσει την κοινωνικότητα» (Morrow, 2022)

Αφού, λοιπόν, για τον φυσικό νόμο καλό αποτελεί αυτό που προσιδιάζει στην κοινωνικότητα των ανθρώπων και κακό εκείνο που τείνει προς την ατομικότητα, είμαστε σε θέση να ισχυριστούμε πως, σε γενικές γραμμές, ηθικά σωστές πράξεις είναι όσες τελούνται προς όφελος του συνόλου και ηθικά λάθος όσες συμβαίνουν με αποκλειστικά ατομικιστικά κριτήρια, ενώ διασαλεύουν την κοινωνική ειρήνη και συνοχή. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι ορισμένες πράξεις, όπως η μοιχεία, η κλοπή και η δολοφονία) είναι πάντα ανήθικα και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζονται από όλους τους νομοθέτες. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ισχύει στη σημερινή εποχή. Εάν εξετάσουμε όλα όσα -βάσει του φυσικού ηθικού νόμου περί κοινωνικότητας- είναι ηθικά λάθος, θα δούμε ότι αυτά είτε τιμωρούνται ελαφρώς είτε καθόλου από τον νόμο. Όσον αφορά στη δολοφονία ή τον βιασμό, που αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς, οι πράξεις αυτές τιμωρούνται μεν, αλλά με σαφώς ελαφρύτερη διάρκεια εγκλεισμού σε σωφρονιστικό ίδρυμα από ό,τι σε παλαιότερα χρόνια, με το πρόσχημα του ότι οι βαριές ποινές δεν σωφρονίζουν. Σύμφωνα με τον Χομπς, για να θεωρηθεί μια πράξη ως τιμωρία πρέπει να λειτουργεί σαν αποτρεπτικό παράδειγμα για τους ανθρώπους, ώστε αυτοί να συμμορφώνονται στον νόμο. Στη σημερινή συνθήκη κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, αφού γινόμαστε μάρτυρες υποθέσεων όπου αρκετοί δράστες ειδεχθών εγκλημάτων αποφυλακίζονται κάποια στιγμή της ζωής τους. Ο νόμος, παρόλα αυτά, αποτελεί ανάγκη να είναι αυστηρός. Ορισμένες πράξεις δεν πρέπει να συγχωρούνται ούτε από αυτόν ούτε από τη συλλογική συνείδηση και πρώτιστο μέλημά μας, σαν κοινωνία, να είναι η παραδειγματική τιμωρία των δραστών και όχι ο σωφρονισμός τους. Άλλωστε πολλοί από αυτούς που αποφυλακίζονται συλλαμβάνονται εκ νέου για παρόμοια ή εγκλήματα. Το σύγχρονο σωφρονιστικό σύστημα κατά μία έννοια αδιαφορεί για το κοινό καλό και την προστασία των νομοταγών πολιτών και ενδιαφέρεται περισσότερο για το ευ ζην προβληματικών και δυσλειτουργικών μονάδων. Μία τέτοια νοοτροπία, όχι μόνο δεν παραδειγματίζει τους υπόλοιπους πολίτες, αποτρέποντάς τους από το να παρανομήσουν, αλλά δεν τους προσφέρει κανένα κίνητρο να παραμένουν νόμιμοι και ηθικοί.

Ο Πλάτωνας θεωρούσε θεμελιώδεις ηθικές αρετές τη σωφροσύνη, την ανδρεία, τη σοφία και τη δικαιοσύνη. Η πρώτη αφορά σε μία συνθήκη όπου ο άνθρωπος είναι: «ανώτερος του εαυτού του» (Πολιτεία), υπό την έννοια ότι το λογικό μέρος της ψυχής (ανώτερο) υποτάσσει το επιθυμητικό (κατώτερο), άρα σωφροσύνη είναι η κυριάρχηση επάνω στις επιθυμίες. Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος, όμως, παροτρύνεται να «ακούει τις επιθυμίες και τα θέλω του» και να λειτουργεί βάσει αυτών, οπότε μπορούμε με ασφάλεια να ισχυριστούμε ότι η σωφροσύνη -τουλάχιστον κατά Πλάτωνα» δεν λαμβάνεται υπόψη ως αρετή. Ανδρείος, καλείται αυτός που διατηρεί την αντίληψή του εναρμονισμένη με τις προσταγές του λογικού μέρους της ψυχής είτε σε χαρές ή λύπες είτε σε φοβερές ή μη συνθήκες και σοφός αυτός που οι πράξεις του καθορίζονται και πάλι από το λογικό μέρος της ψυχής. Ομοίως με την αρετή της σωφροσύνης, και εδώ αντιλαμβανόμαστε ότι, αφού σήμερα προτεραιότητα κατέχει το επιθυμητικό μέρος της ψυχής, αμφότερες οι αρετές αυτές δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιες. Η δικαιοσύνη, τέλος, θέλει τον άνθρωπο να κάνει αυτό που του ανήκει και του ταιριάζει σύμφωνα με τη φύση του, μια δήλωση απαράδεκτη για τα σημερινά δεδομένα, μιας και η θεωρία των φυσικών καταβολών του ανθρώπου απορρίπτεται.

Συμπερασματικά, λοιπόν, η ηθική αποτελεί στοιχείο της φύσης του ανθρώπου (αφού συναντάται διαχρονικά στο ανθρώπινο είδος), άρα μπορεί να αναχθεί σε νόμο της φύσης και να ιδωθεί αντικειμενικά. Παρόλα αυτά, επειδή -όπως επίσης αναφέρθηκε- το ηθικό πλαίσιο κάθε εποχής και κοινωνίας ενέχει διαφοροποιήσεις, θα πρέπει να ακολουθούνται κάποιες βασικές αρχές και σταθερές που σχετίζονται με τους νόμους της φύσης και να διαφοροποιούνται οι λεπτομέρειες που σχετίζονται με τις εκάστοτε ανάγκες και διακριτά πολιτισμικά στοιχεία κάθε κοινωνικού πλαισίου. Για να επιτευχθεί αυτό είναι ανάγκη να υφίσταται μία κατεύθυνση των ηθικών νόμων προς το σύνολο και την κοινωνικότητα και θεωρείται ανήθικη η προσκόλληση στο ατομικό συμφέρον. Αυτό αποτελεί αναγκαιότητα τόσο γιατί -όπως δείξαμε- η κοινωνικότητα συνιστά νόμο της φύσης του ανθρώπου όσο και γιατί χωρίς ρυθμιστικές αρχές που τείνουν προς το συλλογικό συμφέρον η κοινωνικότητα δεν μπορεί να επιτευχθεί. Σαφώς, όμως, επειδή κάθε εποχή φέρει νέες ανάγκες, πρέπει να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στο ηθικό πλαίσιο ώστε να συντονιστούν με αυτές τις ανάγκες, χωρίς ωστόσο να επηρεάζεται η βασική αρχή της κοινωνικότητας. Οι ατομικές ελευθερίες, τα δικαιώματα και οι επιθυμίες των ανθρώπων δεν θα πρέπει ούτε να απαγορεύονται ούτε να παραβλέπονται, αλλά να χαρακτηρίζονται ανήθικες και νομικά καταδικαστέες όταν έρχονται σε αντίθεση με το συλλογικό συμφέρον και διαταράσσουν την κοινωνική τάξη και συνοχή. Αντίθετα, οι μορφές συμπεριφοράς των ανθρώπων που αποσκοπούν στο κοινό καλό όπως ο αλτρουϊσμός και ο σεβασμός είναι ανάγκη να επικροτούνται αλλά και να επιβραβεύονται τόσο από τον ηθικό όσο και από τον πραγματικό νόμο. Ο οποίος πραγματικός νόμος θα πρέπει να βρίσκεται σε αρμονική ταύτιση με τις επιταγές του ηθικού νόμου, με σκοπό να αντιμετωπίζεται ως φυσικά αναγκαίος και η νομοθεσία γίνεται αντιληπτή από τους ανθρώπους η μόνη ορθή νομοθεσία, αφού εκπορεύεται από τον φυσικό ηθικό νόμο, που δεν δύναται να αντιμετωπιστεί σχετικιστικά. Τέλος, ο «φυσικός ηθικός νόμος», σε κράτη που ακόμα διατηρούν έντονο το στοιχείο της θρησκείας στη Δύση επιβάλλεται να ταυτίζεται με τον νόμο του Θεού και δη του Χριστιανικού, αφού μιλάμε για τη Δύση. Με αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι θα αντιμετωπίζουν με δέος και σεβασμό τις ηθικές επιταγές της κοινωνίας, γιατί θα νιώθουν ότι βρίσκονται σε αρμονία με τον Λόγο του Θεού. Το ίδιο ισχύει και για τον Πραγματικό Νόμο, που δεν θα γίνεται αντιληπτός μόνο ως μία σειρά καταναγκαστικών και περιοριστικών της ελευθερίας κανόνων, αλλά ως κάτι ιερό, προερχόμενο από μία πηγή κατά πολύ ανώτερη από αυτή των ανθρώπων.

 

[parafernalia]

Ηθική: Αντικειμενική ή υποκειμενική έννοια;

Τώρα αυτό το κείμενο που παράθεσες σε ολοκληρώνει ως άνθρωπο; Γεμάτο ντιρεκτίβες και κανονισμούς, δεν λέω σε κάποιους ταιριάζει.

Μιας και είσαι όμως των κοινωνικών επιστημών θα σου πρότεινα να ασχοληθείς λίγο και με την αναρχική ηθική. Το ερώτημα που βάζεις - αντικειμενική ή υποκειμενική - συμπυκνώνει το εύρος των επιλογών. Υπάρχουν κι άλλες..

Η μόνη ηθική που θα μπορούσε να είναι αποδεκτή είναι αυτή που υπηρετεί τη Ζωή. Το λιοντάρι δεν μπορεί να αξιολογηθεί ηθικά το ίδιο με το πρόβατο, όπως και ο ευφυής άνθρωπος με το βλάκα. Χρειάζονται όμως και οι δύο σε μια κοινωνία. Χωρίς τους βλάκες δεν θα ξεχώριζαν οι ευφυείς, θα γινόντουσαν αργά ή γρήγορα κι αυτοί βλάκες (βλ. Λεμπέσης). Η συνύπαρξη απαιτεί την αμοιβαία υπευθυνότητα, ο κόμπος του υποκειμενικού δένεται μέσα στην ηθική ως ευθύνη. Η ευθύνη είναι το «για-τον-άλλον» της υποκειμενικότητας, έτσι η ηθική δεν απαιτεί καμία αντικειμενικότητα, κανέναν "υπερ πάντων" νόμο.

Η καλλιέργεια της υπευθυνότητας οδηγεί στον ηθικό άνθρωπο. Το άτομο έχει την ευθύνη της ύπαρξης και όλοι οι "νόμοι" στη ζωή είναι αποδεκτοί με μοναδικό κριτήριο να υπηρετούν τη Ζωή στο σύνολό της. Είναι ανήθικο να ζεις τη ζωή σου επιθυμώντας ή προκαλώντας το θάνατο, είτε πιστεύεις σε μετά-θάνατον ζωή είτε όχι. Αν είσαι χριστιανός οφείλεις να είσαι το κατά δυνατότερο λογικός ακόμα κι αν γνωρίζεις πως η λογική λειτουργεί μέσα σε όρια. Αν θέλεις να είσαι και ευφυής, θα πρέπει να είσαι δύσπιστος. Είναι ανήθικο για έναν ευφυή να καταπίνει αμάσητα ευαγγέλια.

 

[ROM32]

Για παράδειγμα η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής (εκτός από περιπτώσεις πολέμου ή αυτοάμυνας) πάντοτε χαρακτηρίζονταν ως ανήθικη και τιμωρούνταν. Ομοίως με την πράξη της κλοπής, ιδιαίτερα για ιδιοτελείς σκοπούς, όπου η αρπαγή της περιουσίας ενός τρίτου, ανέκαθεν θεωρείτο ως μη ηθική πράξη.

Λάθος! Πέρα από πόλεμο και αυτοάμυνα υπήρχε και ως τιμωρία ποινική. Όμως πρέπει να κρίνουμε αν η αφαίρεση ζωής είναι ηθική η όχι, η πράξη κρίνεται καθολικά και όχι μερικώς. Κάτι είναι ηθικό η δεν είναι, πως δικαιολογείται το μερικώς ηθικό; Δηλαδή θα πρέπει να βαθμονομηθει η ηθική; Η κλοπή ως πράξη σε άλλες φυλές δεν υπάρχει, αυτές οι φυλές δεν την έχουν διότι δεν γνωρίζουν τι είναι ιδιοκτησία, μόνο τα έθνη που εφηύραν την έννοια της ιδιοκτησίας ανακάλυψαν και την κλοπή.

 

[ROM32]

Μια πιθανότητα που έχει αρκετούς υποστηρικτές, όπως ο Χομπς, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η δικαιοσύνη αποτελεί νόμο της φύσης γιατί μας απαγορεύει από το να πράττουμε ενάντια στη ζωή μας. Επομένως για την ηθική ιδωμένη από το πρίσμα των νόμων της φύσης, η διάκριση μεταξύ ηθικού και ανήθικου, καλού και κακού γίνεται με βάση του κατά πόσο αυτό είναι σύμφωνο ή όχι με τη φύση.

Τι εννοεί ενάντια στη ζωή μας; Αυτό είναι πολύ στενό κριτήριο πως πχ συνδέεται με την μοιχεία;
Η φύση είναι αόριστη έννοια αλλά ακόμα και όταν δεν νοείται ως τέτοια δεν είμαι καλός σύμβουλος πχ φαινομενικά θα ήταν ηθικό ο δυνατός να τρώει τον αδύναμο typical Χομπς.

 

[ilias90]

Τώρα αυτό το κείμενο που παράθεσες σε ολοκληρώνει ως άνθρωπο; Γεμάτο ντιρεκτίβες και κανονισμούς, δεν λέω σε κάποιους ταιριάζει.

Δεν καταλαβαίνω πως ένα κείμενο μπορεί να με ολοκληρώσει σαν άνθρωπο και γιατί να περιμένω κάτι τέτοιο. Αν το διάβασες όλο θα είσαι σε θέση να διαπιστώσεις ότι είναι αυτή η εμμονή του σύγχρονου κόσμο με τις έννοιες με πρώτο συνθετικό το «Εαυτός» (σαν την αυτοολοκλήρωση που αναφέρεις) την οποία στηλιτεύω. Ναι, θεωρώ νόμο της φύσης την κοινωνικοποίηση, οπότε παρά φύσει την οπτική του κόσμου μέσα από ένα «αυτιστικό» πρίσμα. Θεωρώ, παρόλα αυτά, ότι ο άνθρωπος οφείλει να έχει σαν σκοπό την τελείωσή του (κατά Αριστοτέλη.) Δεν είμαι ισοπεδωτικός, δεν θέλω την ισοπέδωση της προσωπικότητας.

Κατά τα άλλα, ούτε απόλυτος είμαι στο ότι η ηθική είναι (απόλυτα) αντικειμενική. Όπως γράφω, το σωστό είναι να διαφοροποιείται το ηθικό πλαίσιο βάσει των επιμέρους αναγκών κάθε κοινωνίας. Όμως, ναι, να υπάρχει μια κατευθυντήρια γραμμή με γνώμονα το κοινωνικό. Είμαστε φύσει κοινωνικά όντα και οι πράξεις μας πρέπει να εκπορεύονται από τον Λόγο, γιατί ο Λόγος είναι που μας διακρίνει από τα υπόλοιπα θηλαστικά και ο λόγος είναι που μας οδηγεί στο να οργανωνόμαστε με ηθικούς κανόνες. Δεν μπορούμε αλλιώς.

Τι εννοεί ενάντια στη ζωή μας; Αυτό είναι πολύ στενό κριτήριο πως πχ συνδέεται με την μοιχεία;

Ότι χωρίς τη δικαιοσύνη ο άνθρωπος επιθυμεί την εξουσία πάνω στον άλλον άνθρωπο, κάτι που οδηγεί σε μία κατάσταση όπου ο καθένας θέλει να κυριαρχήσει πάνω στον άλλον. Και αυτό μπορεί να αποτραπεί μόνο μέσω των κανονιστικών ρυθμίσεων που ορίζει μία κοινωνία.
Με τη μοιχεία συνδέεται στο ότι, το να πάρεις τη γυναίκα/άντρα του άλλου συνιστά πράξη κυριαρχίας. Βέβαια για όσους θεωρείται ότι -λαϊκά- κανείς δεν είναι κανενός, αυτό δεν ισχύει. Εγώ, όμως, πιστεύω αλλιώς και γράφω αυτά που πιστεύω.

Η φύση είναι αόριστη έννοια αλλά ακόμα και όταν δεν νοείται ως τέτοια δεν είμαι καλός σύμβουλος πχ φαινομενικά θα ήταν ηθικό ο δυνατός να τρώει τον αδύναμο typical Χομπς.

Μα κατά Χομπς η φυσική κατάσταση του ανθρώπου είναι ο πόλεμος όλων εναντίων όλων (κάτι με το οποίο δεν συμφωνώ απόλυτα) και ακριβώς γι' αυτό οργανωνόμαστε σε κοινωνίες, ώστε να αποτρέψουμε το να φάει ο δυνατός τον αδύναμο.

 

[ROM32]

Ότι χωρίς τη δικαιοσύνη ο άνθρωπος επιθυμεί την εξουσία πάνω στον άλλον άνθρωπο, κάτι που οδηγεί σε μία κατάσταση όπου ο καθένας θέλει να κυριαρχήσει πάνω στον άλλον. Και αυτό μπορεί να αποτραπεί μόνο μέσω των κανονιστικών ρυθμίσεων που ορίζει μία κοινωνία.

Γράφει ότι η δικαιοσύνη είναι νόμος της φύσης για να μην πταττουμε ενάντια στην ζωή μας. Αυτό θα μπορούσε να έχει μια εφαρμογή με την έννοια του να μην αφαιρούμε την ζωή μας (δεν υπάρχουν ζώα που αυτοκτονούν). Πως το συνδέεις με την εξουσία; Ούτως η άλλως οι κοινωνίες των ζώων έχουν εξουσιαστές και εξουσιαζομενους. Τι άλμα ήταν αυτό;

 

[Buggs]

πάρε εδώ μία σεντονάρα και αν θες τοποθετήσου

Νομιζω ότι φιλοσοφία είναι η ικανότητα εκφρασης πολύπλοκων εννοιών με απλό και σύντομο τρόπο, το Λακωνίζειν εστί όντως φιλοσοφείν. Οι σεντονάρες λοιπόν με απωθούν. Διαβάσα ωστόσο το δικό σου και θα σου απαντήσω. Ηθική του καθενός είναι ο τρόπος που προτιμούμε να βλεπουν τα πράγματα οι άλλοι ώστε να εγκρίνουν -ή εστω να μην εμποδίζουν- όσα κάνουμε εμείς.

 

[ilias90]

Γράφει ότι η δικαιοσύνη είναι νόμος της φύσης για να μην πταττουμε ενάντια στην ζωή μας. Αυτό θα μπορούσε να έχει μια εφαρμογή με την έννοια του να μην αφαιρούμε την ζωή μας (δεν υπάρχουν ζώα που αυτοκτονούν). Πως το συνδέεις με την εξουσία; Ούτως η άλλως οι κοινωνίες των ζώων έχουν εξουσιαστές και εξουσιαζομενους. Τι άλμα ήταν αυτό;

Ναι, αλλά το «να μην πράττουμε ενάντια στη ζωή μας» δεν άφορα μόνο στην κακομεταχείριση του εαυτού, που είναι άμεση αλλά και στην αδικοπραγία κατά των άλλων, που είναι έμμεση πράξη κατά της ζωής μας. Υπό την έννοια ότι πράξεις με ατομικιστικό και αντικοινωνικό χαρακτήρα είναι άδικες γιατί μας φέρνουν στην χαοτική κατάσταση όλοι εναντίον όλων, οπότε μακροπρόθεσμα επηρεάζεται και βλάπτεται και η ζωή μας.

Την εξουσία δεν την θεωρώ αφύσικη, το αντίθετο μάλιστα. Όμως ο εξουσιαστής πρέπει να είναι ένας (είτε ένας μονάρχης είτε ένα κράτος) και όλοι οι υπόλοιποι να υποτάσσονται στην εξουσία του. Αδικία και αντικοινωνική πράξη είναι το να θέλουν όλοι να ασκήσουν κυριαρχία και εξουσία έναντι των άλλων.

Ηθική του καθενός είναι ο τρόπος που προτιμούμε να βλεπουν τα πράγματα οι άλλοι ώστε να εγκρίνουν -ή εστω να μην εμποδίζουν- όσα κάνουμε εμείς.

Άρα το ιδανικό είναι να υπάρχει μία ενιαία, καθολική ηθική και όχι μία ηθική του καθενός, ώστε να μην κάνει ο καθένας ό,τι του κατέβει. Σωστά;

 

[Kate1914]

Ηθική του καθενός είναι ο τρόπος που προτιμούμε να βλεπουν τα πράγματα οι άλλοι ώστε να εγκρίνουν -ή εστω να μην εμποδίζουν- όσα κάνουμε εμείς.

Δηλαδή αν κάποιος θέλει να διαπράξει φόνο, για τον ίδιο θεωρείται ηθικό να το αποδεχτούν οι υπόλοιποι;
Δε βγάζει νόημα αυτό . Με αυτόν τον τρόπο νομιμοποιούμε ο καθένας να κάνει του κεφαλιού του στην κοινωνία.

Βασικά, αν η ηθική είναι όντως έτσι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξουμε σε αναρχία. Και παρόλο που γενικά πίστευα πως ο καθένας έχει δικιά του ηθική, τελικά αυτό δεν μπορεί να ισχύει. Τουλάχιστον όχι απόλυτα.

Εκτός αν κατάλαβα κάτι λάθος εξαρχής.

 

[Buggs]

Άρα το ιδανικό είναι

Ιδανικό για ποιόν;

 

[ilias90]

Βασικά, αν η ηθική είναι όντως έτσι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξουμε σε αναρχία. Και παρόλο που γενικά πίστευα πως ο καθένας έχει δικιά του ηθική, τελικά αυτό δεν μπορεί να ισχύει. Τουλάχιστον όχι απόλυτα.

O καθένας έχει τη δική του ηθική, κι αυτό είναι το πρόβλημα. Κατά πόσο, βέβαια, είναι δική του, αυτό παίζεται. Αν σκεφτείς ότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε και η οπτική μας για τον κόσμο είναι επηρεασμένη από το που και πως μεγαλώσαμε, τα βιώματά μας και τις πεποιθήσεις μας, το ηθικό μας πλαίσιο δεν είναι και τόσο «μας», έτσι κι αλλιώς.

Ιδανικό για ποιόν;

Για την κοινωνία, της οποίας η εύρυθμη λειτουργία είναι σημαντικότερη από αυτή των επιμέρους μονάδων που την αποτελούν.