Σχέσεις ισχύος: Πρέπει να μας επηρεάζει η προσωπική μας ιδεολογία και πόσο;

[Valder]

Πολλές φορές βλέπουμε, εκπορευόμενη από μη επισήμως κομματικά ταγμένα νομοθετικά/εκτελεστικά όργανα παντού γύρω μας, ακόμα και από υπαλληλικά στοιχεία (σώματα ασφαλείας, καθηγητές κλπ) μια ολοένα αυξανόμενη τάση ιδεολογικής πόλωσης και μια ταύτιση της προσωπικής ιδεολογίας του εκάστοτε ανθρώπου με την ανάγκη του για εφαρμογή της ισχύος με συγκεκριμένο τρόπο και μετάφραση, συνήθως που να εξυπηρετεί τις προσωπικές ή συλλογικές (αν μιλάμε για ομάδα ανθρώπων κλπ) του ιδεολογικές αγκυλώσεις.

Για παράδειγμα, μια αριστερή καθηγήτρια μέσα σε μια τάξη μισή αριστερούς, μισή χρυσαυγίτες. Πως πιστεύετε πως θα έπρεπε να πράξει; Βάσει απόδοσης; Βάσει αντικειμενικών κανόνων; Θα έπρεπε να αφήσει τα προσωπικά της αισθήματα και ιδεολογίες να δουν τους μαθητές της υπο άλλο πρισμα κι αν ναι μέχρι ποιο βαθμό;

Θα ήθελα να φέρω και παραδειγματα με όργανα της τάξης απέναντι σε αριστερούς ή και ακροδεξιούς, αλλά πιστευω πιάνετε το νόημα του θέματος ήδη απο το πρώτο παράδειγμα.

Δεδομένου οτι ο κάθε άνθρωπος αναπόφευκτα έχει μια προσωπική ιδεολογία και είναι δικαίωμά του από τη Δημοκρατία και το Σϋνταγμα, όσο και ως μια ανθρωπινη ριζική ιδιότητα μέσα στον καθένα μας που και να θέλαμε να την εμποδίσουμε δεν μπορούμε, παρά μόνο να την επηρεάσουμε για να την αλλάξει οικειοθελώς.

Δεδομένου επίσης ότι η προσωπική ιδεολογία είναι αυτό που λέει ο προσδιορισμός, προσωπική, και μετουσιώνεται στο δημοκρατικό δικαίωμα της ψήφου (Εκλογές, ευρωεκλογες,κλπ), εντούτοις όχι με τρόπο εξαντλητικό καθώς διαπερνά κάθε έκφανση της προσωπικής ζωής του ατόμου.

Τι πιστεύετε όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης; Κατα πόσο είναι δικαιολογημένο να εισρέει η προσωπική μας ιδεολογία όταν εξυπηρετούμε το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, βάσει προκαθορισμένων και κοινωνικά και συλλογικά αποδεκτών κανόνων;

Σε ποιο σημείο όντως ως άτομο της κοινωνίας, ως συλλογικός παίχτης με ισχύ και (μισω αυτη την έκφραση) σε σχέση εξουσίας με άλλους ανθρώπους, εκμεταλλεύεσαι την ισχύ αυτή επηρεαζόμενος από την προσωπική σου ιδεολογία και μετατρέπεσαι σε ένα χρωματισμένο κοφτερό λεπίδι εις βάρος του κοινωνικού συνόλου;

Θα έπρεπε να είμαστε ένα άτομο, χρωματισμένο από τις προσωπικές μας πεποιθησεις και στις σχέσεις ισχύος; Ή θα έπρεπε όταν αναλαμβάνουμε έναν κοινωνικό ρόλο, μια σχέση ισχύος απέναντι σε άλλους ανθρώπους, να περιορίζουμε τις ιδεολογίες μας στα επι προσωπικού και να εχουμε εναν πιο ουδέτερο και αντικειμενικο εαυτό για τους έξω;

 

[glayki]

Για παράδειγμα, μια αριστερή καθηγήτρια μέσα σε μια τάξη μισή αριστερούς, μισή χρυσαυγίτες. Πως πιστεύετε πως θα έπρεπε να πράξει; Βάσει απόδοσης; Βάσει αντικειμενικών κανόνων; Θα έπρεπε να αφήσει τα προσωπικά της αισθήματα και ιδεολογίες να δουν τους μαθητές της υπο άλλο πρισμα κι αν ναι μέχρι ποιο βαθμό;

Η μοναδική μου επαφή με θέση ισχύος, την οποία ομολογώ απολαμβάνω , είναι σε επίπεδο τάξης. Θα σου μιλήσω λοιπόν βιωματικά. Σε κάθε τάξη μπορείς να δεις ένα σωρό εκφάνσεις ιδεολογικής απόχρωσης , έστω σε νηπιακό στάδιο δεδομένου του νεαρού της ηλικίας των ατόμων. Σε μεγάλο βαθμό φλερτάρεις με την ιδέα να φιλτραρεις μέσα από το δικό σου ιδεολογικό πρίσμα την κάθε άποψη και εκεί είναι η παγίδα που μπορεί να σε οδηγήσει σε λανθασμένες εκτιμήσεις του χαρακτήρα που έχεις απέναντι σου και σε υποβάθμιση της άποψης που μπορεί να φέρει ενδιαφέρουσες οπτικές στη συζήτηση. Όποτε όχι. ...εγώ δίνω βήμα σε κάθε άποψη και ίσα ίσα ακούω με ενδιαφέρον οτιδήποτε δεν εμπίπτει στη δική μου θεώρηση των πραγμάτων. Μου αρέσει να βλέπω οπτικές" αντίπαλες ", να δίνω βήμα σε αγώνα λόγων, να εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα.

 

[ilias90]

Ωραίο θέμα.

Από καταβολής κόσμου κάθε σύστημα (εύκαμπτο ή άκαμπτο) και κοινωνία διατηρούν μια οπτική των πραγμάτων την οποία προσπαθούν να περάσουν στους πολίτες τους (αφήγημα). Πολύ φυσιολογικό αυτό και καθόλου αρνητικό, μιας και το να μεγαλώνεις μονάδες χωρίς να τους διδάσκεις αυτά που θεωρείς σωστά ή συμφέρονται θα κατέληγε σε μία κατάσταση χάους. Το θέμα δεν είναι αν υπάρχει αφήγημα, αλλά το κατά πόσο αυτό το αφήγημα βρίσκεται κοντά ή μακριά από την πραγματικότητα.

Το άλλο θέμα είναι το κατά πόσο το εκάστοτε σύστημα είναι εύκαμπτο ή άκαμπτο, όπως γράφω παραπάνω. Ένα εύκαμπτο σύστημα επιτρέπει την ελευθερία έκφρασης (μέχρι ενός σημείου) και ένα άκαμπτο την απαγορεύει. Προφανώς υπάρχουν διακυμάνσεις, όπως επίσης δεν υπάρχει απόλυτη ελευθερία ή απαγόρευση γιατί η πρώτη συνθήκη οδηγεί στην αναρχία και η δεύτερη στην (απόλυτη) τυραννία. Οπότε θεωρώ σωστό να έχεις ιδεολογικές σταθερές σαν κοινωνία, παρόλα αυτά να επιτρέπεις στους πολίτες να τις αμφισβητούν.

Πιο συγκεκριμένα στις σχέσεις εξουσίας τώρα, όταν ο ρόλος σου απαιτεί αντικειμενικότητα, οφείλεις να είσαι αντικειμενικός. Δηλαδή, ένας δικαστής, για παράδειγμα, πρέπει να δικάσει βάσει του νόμου και όχι βάσει της ιδεολογίας του. Το να έκανε το δεύτερο θα αποτελούσε μέγιστη αυθαιρεσία. Προσωπικά, αν ήμουν δικαστής (και ήμουν ελεύθερος από κάθε εξωτερική επιρροή) θα δίκαζα με τον ίδιο τρόπο έναν Χριστιανό συντηρητικό ή μία φεμινίστρια woke. Αν ήμουν αστυνομικός, το ίδιο. Δεν θα έκανα, δηλαδή, τα στραβά μάτια αν το παράπτωμα το έκανε ένας υποστηρικτής του Τραμπ ούτε θα εξαντλούσα την αυστηρότητά μου σε έναν αριστερό. Κι αν δεν μπορούσα να το κάνω, θα παραιτούμουν.

Φυσικά όλα αυτά είναι υποθετικά, μιας και δεν έχω βρεθεί σε τέτοια θέση και επίσης δεν υπάρχει απόλυτα αντικειμενικός άνθρωπος. Επειδή δε αναφέρθηκε η διδασκαλία, που αποτελεί κάτι άλλο από τον αστυνομικό και τον δικαστή, εκεί πιστεύω ότι είναι μεγάλο λάθος ο δάσκαλος να είναι ρομπότ. Δεν θα μπορούσα με τίποτα να διδάσκω μια πολιτικά ουδέτερη και άχρωμη, χωρίς γωνίες ανοησία που μου επιβάλλουν και να γνωρίζω ότι έτσι συμβάλω στην περαιτέρω αποβλάκωση του πληθυσμού. Στη διδασκαλία πρέπει να υπάρχει προσωπική πινελιά, απλώς να τονίζεται από τον δάσκαλο ότι αυτό που λέει εκείνη τη στιγμή αποτελεί προσωπική άποψη.

Όμως επιστρέφοντας στο αρχικό ερώτημα του θέματος, ακόμα και στη διδασκαλία αλλά και σε κάθε επάγγελμα ή θέση που εμφανίζονται ομάδες και σχέσεις εξουσίας με αυτές, αυτός που έχει την ευθύνη της διαχείρισής τους και μόνο για αυτή τη λειτουργία θα πρέπει να είναι όσο περισσότερο μπορεί αντικειμενικός. Ειδάλλως, αν δεν μπορεί να αποτρέπει οι προσωπικές του πεποιθήσεις να επηρεάζουν την αλληλεπίδρασή του με τους υφιστάμενους, οφείλει να βρει την ηθική ακεραιότητα και να παραιτηθεί από τη θέση, το αξίωμα κ.λπ.

 

[nearos]

Δε πιστεύω απαραίτητα πως υπάρχει "προσωπική ιδεολογία" σε θέση ισχύος. Είναι ένα μουντό γκρίζο, στο οποίο καταλήγεις είτε αν είσαι αριστερός είτε αν είσαι δεξιός, γιατί (κατ' εμέ, πάντοτε, εννοείται) άπαξ και αποκτήσεις θέση ισχύος, στην τελική πάντοτε θα κοιτάς να εξυπηρετήσεις τα δικά σου συμφέροντα και θα πατήσεις ακόμα και πανω απο πτώματα για να καταξιωθείς και να μη χάσεις αυτό το αξίωμα, πράγμα που δε θα έκανε ένας φιλάλληλος "δημοκρατικός" άνθρωπος, δεξιός ή αριστερός. Επίσης, εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό απο το τί θέλει να "σπρώξει" το σύστημα.
Φερειπείν, έχοντας μια Χ χώρα στο νου, όταν θέλανε να διώξουνε τη βασιλεία γιατί αυτό θα επωφελούσε το σύστημα, "έσπρωχνε" τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Όταν ξεκίνησε ο φασισμός να είναι απειλή, "έσπρωχναν" τον Κομμουνισμό. Όταν η ακροδεξιά ξεκίνησε να είναι απειλή, ξαφνικά σπρώχνουν την αριστερά

 

[Kate1914]

Απαντώντας στο αρχικό ερώτημα, το ιδανικό είναι να μην επηρεαζόμαστε από προσωπικές ιδεολογίες και συμφέροντα όταν έχουμε κάποια θέση ισχύος. Το ότι έχω δύναμη και ισχύ, δεν πρέπει να συνεπάγεται την επιβολή των δικών μου πιστεύω. Τούτου λεχθέντος, αν λάβουμε υπόψη μας ότι αυτή που έχουν ισχύ συνήθως βρίσκονται σε θέσεις "εξουσίας" σε σχέση με κάποιους άλλους ανθρώπους, θα ήταν σωστό να πούμε ότι θα πρέπει να διακρίνονται από αμεροληψία και αντικειμενικότητα. Αυτό ακριβώς δηλαδή που δε συμβαίνει στην κοινωνία. Για παράδειγμα, δε γίνεται να προωθώ κάποιον, απλά και μόνο επειδή συμφωνεί με εμένα, σε μια θέση εργασίας. Και ούτε γίνεται να συμβαίνει και το αντίστροφο. Να εμποδίζω, ενίοτε και να φιμώνω, αυτόν που βρίσκω πως δε συμφωνεί με εμένα.

Αυτός που έχει ισχύ λοιπόν, σε οποιαδήποτε μορφή της, δεν πρέπει να την καταχράται ούτως ώστε να προωθήσει την όποια ιδεολογία του, ούτε φυσικά να επηρεάζεται από αυτή στις αποφάσεις που καλείται να λάβει.
Με απλά λόγια, αυτό που πρέπει να συμβαίνει, είναι να διαχωρίζουμε την ισχύ μας από τις ιδέες μας. Η εκάστοτε δύναμη που μας έχει δοθεί δεν πρέπει να έχει ως σκοπό την εξάπλωση αυτών. Ασφαλώς, καλό είναι να υπάρχουν στο πλαίσιο διαλόγου. Άλλωστε ζ άνθρωποι είμαστε, και άρα θα έχουμε απόψεις, αυτό είναι το φυσιολογικό. Αλλά όταν μιλάμε για καταστάσεις όπου πρέπει να πάρουμε αποφάσεις για άλλους, το δίκαιο και η αμεροληψία πρέπει να μπαίνουν πάνω από τις πεποιθήσεις μας.

Άλλο φυσικά το τι συμβαίνει, δυστυχώς, στην πραγματικότητα.