juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
09:02
Αν είσαι ελεύθερος επαγγελματίας και θέλεις να χάσεις κιλά, ψήφισε Σύριζα. Θα σε κάνει στυλακι.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
08:40
Ο.Κ. Μην ξεχνάς βέβαια πως το άρθρο γράφτηκε το 1977.Επίτρεψέ μου σε παρακαλώ εγω να διατηρήσω τις δικές μου και να επιφυλαχθώ να σου απαντησω, αλλά όχι τώρα, δεν συμφωνεί η διάθεσή μου και η ωρα με τον προσήκοντα σεβασμό που θέλω να δειξω στην απάντησή μου απέναντί σου.
Είναι αντιρρήσεις όπως χρονολογικές-συμπτωσιακές αναφορές, υπο συνθήκη επιχειρήματα, υπαρκτά παραδείγματα περί συγκεντρωτικού καπιταλισμού κλπ με μια πρώτη σκέψη.
...
Πολύ ωραία παρουσίαση.Κάτι τέτοια κυκλοφορούν στο διαδίκτυο από προχθές που έχασαν οι ΣΥΡΙΖΑΙΟΙ και δεν έχουν κατανοήσει ότι εξαιτίας τέτοιων νοοτροπιών και τέτοιων ποστ έχασαν τις εκλογές και εξηγούμαι:
1) Είναι τουλάχιστον αντιδημοκρατικό και ενδεικτικό της νοοτροπίας του ΣΥΡΙΖΑ να λοιδωρείς και να συκοφαντείς τους πολιτικούς σου αντιπάλους επειδή δε συμφωνείς μαζί τους. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι ούτε "χούντα", ούτε "εγκληματική", ούτε "καταπιεστική". Υπήρξε μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, με πρόγραμμα, στόχους και μερικές φορές με μέτρα που έβρισκαν σύμφωνους όχι μόνο τους οπαδούς της αλλά και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες.
2) Με τρολιές, μονταζιέρες κλπ όχι μόνο δεν κερδίζεις ψήφους αλλά χάνεις. Ο κόσμος πλέον το ψάχνει, αναζητά και όταν βλέπει ότι προσπαθείς να κερδίζεις εκλογές με ψέματα το αντιλαμβάνεται. Κλασικό παράδειγμα το παραπάνω ποστ το οποίο δε στηρίζεται πουθενά και σε καμία απολύτως πρόθεση, τουλάχιστον σε όσα αρνητικά αναφέρει διότι...
3) Όταν είσαι κλεισμένος στον μικρόκοσμό σου και φοράς ιδεολογικές παρωπίδες θεωρείς ότι είναι ύψιστης προτεραιότητας η "απλή και άδολη αναλογική", η "κατάργηση της βαθμολογικής βάσης στα πανεπιστήμια"¨, η "διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της παιδείας" και σου διαφεύγει ότι στην πραγματικότητα ο κόσμος διαφωνεί με όλα αυτά, επιθυμεί σταθερές κυβερνήσεις, τον ενδιαφέρει η αναβάθμιση της παιδείας και όχι να γεμίσουν οι πανεπιστημιακές αίθουσες με αδιάφορους φοιτητές κλπ.
4) Όταν νομίζεις ότι οι περισσότεροι πάσχουν από κάποιας μορφής άνοιας και έχουν ξεχάσει τα πεπραγμένα των ημερών σου, δηλαδή μόλις μερικά χρόνια πριν, και μιλάς "για μεσαία τάξη που πεινάει" (αλλά δεν ξέρεις ποια είναι αυτή μια και θεωρείς ότι όποιος κερδίζει 5.000 Ευρώ το χρόνο ανήκει στη μεσαία τάξη!!), τη στιγμή που και ο ίδιος έχεις παραδεχτεί ότι αδίκησες τη μεσαία τάξη, την υπερφορολόγησες και τη φτωχοποίησες.
5) Όταν θεωρείς ότι θα κερδίσεις εκλογές χωρίς πρόγραμμα, απλά επαναλαμβάνοντας ό,τι έκανες πριν μερικά χρόνια στο περίφημο πρόγραμμα Θεσσαλονίκης το οποίο αποτέλεσε υπόδειγμα πολιτικού λαϊκισμού και για μια ακόμα φορά τάζεις τα πάντα στους πάντες και απλώς ξηλώνεις ό,τι έκανε ο πολιτικός σου αντίπαλος, ακόμα και αν ήταν σωστό. Το μήνυμα "δε θόλωσε", απλά δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρο!
6) Όταν πιστεύεις ότι θα κερδίσεις εκλογές μαζεύοντας ψήφους από παντού. Και υιοθετώντας τα συνθήματα και την ιστορία του ΠΑΣΟΚ, για να μη χάσεις τους ΠΑΣΟΚογενείς σου ψηφοφόρους, οι οποίοι αποτελούν και την πλειοψηφία των οπαδών σου, αλλά από την άλλη σου διαφεύγει ότι θα χάσεις κάποιους γνήσιους αριστερούς. Και κλείνοντας το μάτι στην ακροδεξιά της Χρυσής Αυγής, μαζεύοντας λίγες εκατοντάδες ψήφους και διώχνοντας όλους τους άλλους. Και τάζοντας ό,τι νομίζεις ότι θέλει να ακούσει ο άλλος (πχ να καταργήσουμε τη βάση εισαγωγής μαζεύοντας λίγες ακόμα ψήφους αλλά χάνοντας τους χιλιάδες που κοπίασαν να περάσουν στα πανεπιστήμια).
7) Όταν διεκδικείς εύσημα δημοκρατίας, ενώ είναι φανερό ότι τη δημοκρατία την αντιλαμβάνεσαι ως ένα σύστημα όπου οι άλλοι πρέπει να συμφωνούν μαζί σου. Να μιλάς για καταπίεση τη στιγμή που απειλείς εταιρείες δημοσκοπήσεων ώστε να μην εμφανίζουν μεγάλη τη διαφορά από το πρώτο κόμμα, να λοιδωρείς και να μηδενίζεις το έργο καλλιτεχνών (βλ. Σαββόπουλος) επειδή τόλμησαν να εκφέρουν άποψη που δε σε συμφέρει, ενώ την ίδια ώρα ο... Μυθριδάτης είναι τέραστιο καλλιτεχνικό κεφάλαιο για τη χώρα κ.ο.κ. Τα παραδείγματα άπειρα τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας σου ως κυβέρνηση αλλά και ως αξιωματική αντιπολίτευση
8) Να μιλάς για "ηθικό πλεονέκτημα" την ίδια στιγμή που έχεις Πολάκηδες στο κόσμα που αναδεικνύουν μια δυσοσμία όποτε ομιλούν, να μιλάς για εμπλοκή κυβέρνησης - δικαιοσυνής, τη στιγμή που μόλις ολοκλήρωσε τη θητεία της η Αικ. Θάνου τη μάζεψες αμέσως στο κόμμα σου για να την ευχαριστήσεις για τις υπηρεσίες της
9) Να είσαι τόσο φανατισμένος ιδεολογικά που να προσπαθείς να ρίξεις στους πολιτικούς σου αντιπάλους ακόμα και αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου, κάπου διάβασα για τη δολοφονία Καραϊβάζ, ναι τι;; Και για αυτή η κυβέρνηση φταίει; θα τρελαθούμε τελείως; Να υιοθετείς τακτικές τραμπισμού και να μιλάς για κυβέρνηση "παιδεραστών" κλπ.. ε, μάντεψε, όλα αυτά δε σε οφελούν, σε θάβουν ακόμα περισσότερο!
10) Να μην έχεις καταλάβει ότι οι εποχές άλλαξαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και μερικά άλλα ακραία κόμματα, αναδείχθηκαν σε περιόδους μεγάλης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης. Τώρα που όλα αυτά παρέρχονται ο κόσμος θέλει να στραφεί στην πολιτική ηρεμία, σταθερότητα, να στραφεί στην ανάπτυξη. Ο "χαμός" που ευαγγελίζονται στον ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μόνο στο μυαλό τους και όχι στην κοινωνία..
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
01:34
Κι εγώ κάποτε είχα αντιρρήσεις. Νομίζω πως έχουν αρθεί. Βέβαια ο κόσμος έχει αλλάξει αρκετά από τότε.Λοιπόν, κάθησα και το διάβασα. Καλογραμμένο πράγματι, μα έχω τις αντιρρήσεις μου.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
01:20
Μ' αρέσει ιδιαίτερα αυτό το κομμάτι (το λέω γιατί κάποιοι ψηφίζουν ακόμα κκε)Εξαιρετικό άρθρο
Πουθενά δεν μπόρεσε να πραγματωθεί σοσιαλισμός με ελευθερία. Στις "σοσιαλδημοκρατίες" τελικά το δεύτερο συνθετικό έφαγε το πρώτο (ευτυχώς). Κι ενώ η δικτατορία βολεύεται και με σοσιαλισμό και με καπιταλισμό, η δημοκρατία, ως σήμερα, μόνο με το καπιταλιστικό σύστημα μπόρεσε να συνυπάρξει. Και τούτο είναι φυσικό: αφού ο καπιταλισμός είναι το σύστημα της ελεύθερης οικονομίας! Και μη μου πείτε το παλιό επιχείρημα πως η ελευθερία του καπιταλισμού είναι η ελευθερία να διαλέξω τη σκλαβιά μου - γιατί θα απαντήσω πως, έστω κι αν έτσι ήταν (που δείξαμε πως δεν είναι), προτιμώ να διαλέγω εγώ τη σκλαβιά μου, παρά να διαλέγουν άλλοι για μένα!
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:59
@Valder
Aν σου φαίνεται τεράστιο, ξεκίνα από αυτό
Aν σου φαίνεται τεράστιο, ξεκίνα από αυτό
Όταν λοιπόν κρίνουμε τον καπιταλισμό - ποιον κρίνουμε; Όχι βέβαια το σημερινό! Ποια σχέση έχει με τους πάτρωνες του Ντίκενς ο σημερινός καπιταλίστας, που από εκμεταλλευτής έγινε θήραμα! Ξοπίσω του τρέχουν όλα τα λαγωνικά της Γης: συνδικάτα, κράτη, εφορίες, εργατικές νομοθεσίες, ΙΚΑ, εισφορές! Όποιος έχει κάνει εργοδότης ξέρει τι τρομερές υποχρεώσεις έχει - και πόσο λίγα δικαιώματα. Ξέρει πως ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να σηκωθεί να φύγει ό,τι ώρα θέλει χωρίς καμιά συνέπεια, έστω κι αν με την αναχώρησή του κάνει τεράστια ζημιά στην επιχείρηση. Μπορεί να σαμποτάρει τη δουλειά, να κωλυσιεργεί, να απουσιάζει - στο όριο του νομίμου. Εσύ όμως δεν μπορείς να τον απολύσεις χωρίς αποζημιώσεις, να του καθυστερήσεις τις αποδοχές, να μην του πληρώσεις το ΙΚΑ, να του ζητήσεις πληρωμένες υπερωρίες: πας φυλακή!
Αυτός λοιπόν είναι ο εργάτης του Ντίκενς που δούλευε 84 ώρες την εβδομάδα (και Κυριακές!) για ένα κομμάτι ψωμί; Όχι βέβαια! Η εκμετάλλευση, σίγουρα, δεν καταργήθηκε ολότελα. Πάντα θα υπάρχει (και μιλάω για την εκμετάλλευση κι όχι για το νόμιμο κέρδος του κεφαλαίου που αυθαίρετα ονομάζεται υπεραξία). Θέλω όμως να ρωτήσω: πού δεν υπάρχει εκμετάλλευση; Σε ποιο σύστημα;
Γιατί εδώ είναι το δεύτερο σκέλος της θέσης μου. Για να βγάλουν σκάρτο τον καπιταλισμό οι κριτικοί του, από τη μια μεριά "ξεχνάνε" όλες τις αλλαγές που σημειώθηκαν στα τελευταία 100 χρόνια, και από την άλλη τον κρίνουν με βάση ένα σύστημα που δεν λειτούργησε ποτέ - κι άγνωστο αν μπορεί να λειτουργήσει.
Γιατί βέβαια, στις μέχρι σήμερα εφαρμογές του, ο σοσιαλισμός δεν κατάργησε την εκμετάλλευση. Την τροποποίησε απλώς - κι αντί να σε εκμεταλλεύεται το αφεντικό, εκεί σε εκμεταλλεύεται το κράτος και το κόμμα. Και πολύ πιο σκληρά - μια και ούτε να συνδικαλίζεσαι μπορείς, ούτε ν' απεργήσεις, ούτε να διαμαρτυρηθείς. Ούτε, φυσικά, αν δεν σ' αρέσει αυτή η κυβέρνηση να την αλλάξεις με την ψήφο σου. Ούτε ακόμη να φύγεις από τη χώρα - αν το θελήσεις. Γιατί εδώ, κοντά στην εκμετάλλευση, προστέθηκε και η ανελευθερία.
Σε τελευταία σφυγμομέτρηση ρώτησαν τους Γάλλους ποιοι λαοί είναι κατά τη γνώμη τους οι πιο ευτυχισμένοι: 77% ανέφεραν τους Ελβετούς, 64% τους Αμερικάνους, 56% τους Δυτικογερμανούς και 52% τους Σουηδούς. Ακολουθούν πολλά άλλα κράτη (όλα καπιταλιστικά) και το πρώτο σοσιαλιστικό, η Σοβιετική Ένωση, αναφέρθηκε μόνο από 11%. Φαίνεται πως ούτε οι Γάλλοι κομμουνιστές πιστεύουν στη σοσιαλιστική ευτυχία.
Βέβαια θα υπάρχουν και μερικοί "πιο πλούσιοι". Αλλά τι ενοχλεί αυτό, όταν όλοι θα έχουν τα απαραίτητα, μαζί με τη δυνατότητα, αν βαστάνε τα κότσια τους, να γίνουν κι αυτοί "πιο πλούσιοι"; Κι άραγε μόνο και μόνο για να μην υπάρξουν αυτοί οι λίγοι "πιο πλούσιοι" πρέπει να καταδικασθούν όλοι να ζήσουν μια ζωή φτωχή, ανιαρά προγραμματισμένη, κάτω από την εκμετάλλευση του πιο ανελέητου εργοδότη - του κράτους;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:48
@Valder (επειδή βαριέσαι να ανοίγεις το λινκ της lifo)
(Κείμενο – προσοχή! – γραμμένο το 1977. Από τις "Κοινοτοπίες")
(Κείμενο – προσοχή! – γραμμένο το 1977. Από τις "Κοινοτοπίες")
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Σε χρόνια περασμένα, όταν ένας ρήτορας ήθελε να δώσει το μέτρο της ρητορικής του δεινότητας, διάλεγε το πιο ασήμαντο, το πιο ανάξιο θέμα και το στόλιζε με τον πιο πλούσιο, τον πιο γλαφυρό έπαινο. Όσο πιο ταπεινό το θέμα, και πιο πειστικό το εγκώμιο, τόσο μεγαλύτερη η δόξα του ρήτορα. Έτσι έγραψε ο γλυκύς Λουκιανός το Εγκώμιο της Μύγας, ο νεοπλατωνικός επίσκοπος Συνέσιος το Εγκώμιο της Φαλάκρας, ο Ρωμαίος Φαβορίνος το Εγκώμιο του Θερσίτη και του Τεταρταίου Πυρετού. Ο Βυζαντινός Μιχαήλ Ψελλός έγραψε εγκώμια για τον ψύλλο, την ψείρα και τον κοριό. Ο Έρασμος το αθάνατο Μωρίας Εγκώμιον και ο Βολταίρος το Εγκώμιο της Υποκρισίας. Πολλά άλλα μικρά και ανάξια επαινέθηκαν: ο γάιδαρος, οι αρουραίοι, η λάσπη, ο διάβολος. Και το 1799 ο Γάλλος λόγιος Μερσιέ Ντε Κομπιέν έγραψε το εμβριθέστατον Πορδής Εγκώμιον - μόνο που, για την ηχηρή αυτή περίπτωση, διάλεξε το βροντώδες ψευδώνυμο Ροντόλφους Γκοκλένιους.
Ψάχνοντας κι εγώ να βρω θέμα ποταπό και όλως διόλου ανάξιο να επαινεθεί -έτσι, για να ακονίσω τις ρητορικές και διαλεκτικές μου ικανότητες- σκόνταψα στον καπιταλισμό. Πραγματικά, σκέφθηκα, πιο περιφρονημένο και κατάπτυστο θέμα δεν υπάρχει σήμερα στον κόσμο. Κανένας δεν λέει καλό λόγο γι' αυτό. Ακόμη κι αυτοί που τον εφαρμόζουν, τον μασκαρεύουνε κάπως -που να μη μοιάζει- και φυσικά ποτέ δεν λένε τ' όνομά του.
Για κοιτάξτε σ' αυτό τον τόπο: όλα τα κόμματα είναι κεντρώα, αριστερά και αριστερότερα. Μέχρι που θα φτιάξουνε νέα αίθουσα Βουλής με αριστερές μόνο πτέρυγες. Αληθινά, ο καπιταλισμός για μας, σήμερα, είναι χειρότερος απ' ό,τι ο διάβολος το Μεσαίωνα. Όπου συναντάς τη λέξη (μακριά από μας, κι οξ' από δω) είναι για βρισιά ή ξόρκι. Ομολογώ πως μ' έπιανε λύπηση όσο τον σκεφτόμουνα. Κι έχω και μιαν αδυναμία στους κατατρεγμένους!
Είπα λοιπόν: να, στόχος υψηλός ρητορικής δεξιοτεχνίας! "Εγκώμιον του καπιταλισμού" να γράψεις, λογιότατε, κι αν πετύχεις, η δόξα σου στους αιώνες! Όχι βέβαια πως θα σώσεις τον καπιταλισμό! Πάει πια αυτός, πνέει τα λοίσθια... και τίποτα δεν τον ανασταίνει. Αλλά τι ωραίο -απροσδόκητο- θέμα για γυμναστική του μυαλού και της πέννας! Τον άτιμο, θα πούνε, τον μπαγαπόντη, πού βρήκε επιχειρήματα, πού βρήκε αποδείξεις, πού βρήκε λόγους να στηρίξει - ποιον; τον καπιταλισμό; Το θεό του δεν έχει ο θεομπαίχτης!
Κι όμοια με ταχυδακτυλουργό, που πετυχαίνει να εμφανίσει λαγούς από άδειο καπέλο, έτσι θα με θαυμάσουνε. Ο ταχυδακτυλουργός παραβαίνει το νόμο του τίποτα (ex nihilo nihil fit) κι εγώ το ίδιο. Γιατί, βέβαια, επιχειρήματα υπέρ του καπιταλισμού δεν υπάρχουν (από τον καιρό του Κάρολου Μαρξ κι εδώθε) και γι' αυτό δεν υπάρχουν και υπερασπιστές. Όλοι οι διανοούμενοι είναι αντικαπιταλιστές. Όλοι οι πολιτικοί είναι σοσιαλιστές - διαφέρουν μόνο στις διαβαθμίσεις της προσδοκώμενης κοινοκτημοσύνης. Όλοι οι καλλιτέχνες είναι αριστεροί - διαφέρουν μόνο στις αποχρώσεις. Όλοι οι λόγιοι είναι προοδευτικοί - διαφέρουν μόνο στο βαθμό της προόδου.
Αυτά που γράφω δεν είναι διαπιστώσεις. Είναι αξιώματα της σύγχρονης κοινωνικής λογικής που ισχύουν -όπως θα' λεγε κι ο Καντ- αναγκαστικά και γενικά. Δεν μπορείς καν να συλλάβεις το αντίθετο μιας τέτοιας λογικής πρότασης (όπως δεν μπορείς να σκεφθείς ένα "ξύλινο σίδερο"). Μπορείς να φαντασθείς διανοούμενο - καπιταλιστή; Ή καλλιτέχνη - δεξιό; Το μυαλό σαλεύει! Αν είναι δεξιός δεν θα' ναι διανοούμενος, αν πάλι διανοούμενος...
Κι εδώ έρχομαι στο σημαντικότερο πλεονέκτημά μου - αυτό που θα μου ανοίξει τις πύλες της Φήμης. Φίλοι μου, είμαι ο μόνος που μπορεί να γράψει αυτό το εγκώμιο - το δυσκολότερο της εποχής μας. Ο μόνος.
Γιατί είναι προφανές πως, τούτο το εγκώμιο, δεν μπορεί να το γράψει διανοούμενος. Έστω κι αν το έγραφε μόνο για ρητορικό γύμνασμα, θα δημιουργούσε οπωσδήποτε αμφιβολίες για την προοδευτική του τοποθέτηση. Βέβαια είναι δύσκολο να υποστηρίζει κανείς τώρα, πως ο Έρασμος ήταν υπέρ της Μωρίας κι ο Βολταίρος υπέρ της Υποκρισίας - αλλά, σήμερα να βρεθείς υπερασπιστής του καπιταλισμού; Έτσι και τον πάρουν λίγο στα σοβαρά (ή έτσι και δεν διαβάσουν το κείμενο αλλά μόνο τον τίτλο - πράγμα που συνηθίζεται στους διανοούμενους) χάθηκες! Πάνε και οι επιφυλλίδες, και τα βραβεία, και ο "έπαινος των σοφιστών"...
Ενώ εγώ! Εγώ δεν είμαι διανοούμενος! Όλοι οι διανοούμενοι συμφωνούν σ' αυτό. Για μένα δεν υπάρχει φόβος να κλείσουν οι φιλολογικές στήλες των εφημερίδων - είναι ήδη κλειστές. Ούτε βραβεία περιμένω, ούτε επαίνους.
Έτσι, τι ρισκάρω; να με πουν καπιταλιστή; Μα ήδη με λένε. Κι ας τρίζουν τα κόκαλα του Μαρξ, σαν ονομάζουν καπιταλιστή έναν άνθρωπο που μοναδική του περιουσία είναι μερικές χιλιάδες βιβλία και μοναδικό του κεφάλαιο το κεφάλι του. (Βέβαια, αν στύψω το κεφάλι μου άλλα δέκα χρόνια, από το εισόδημά μου θα αποταμιεύσω κεφάλαια - ίσως αγοράσω και ακίνητο! Αλλά, άραγε, είμαι καπιταλιστής όταν δουλεύω εγώ για το κεφάλαιο - κι όχι το κεφάλαιο για μένα.
Δεν έχω λοιπόν να χάσω τίποτα. Σε αντίθεση, μπορεί να κερδίσω. Γιατί, έξω από τη δόξα που περιμένω μετά θάνατον (τη μόνη που μπορεί να προσμένει Έλληνας γραφιάς), σκέπτομαι πως το εγκώμιο αυτό μπορεί να μου ανοίξει πόρτες. Αν το πάρουν στα σοβαρά οι δεξιοί, μπορεί να με αναγορεύσουν θεωρητικό τους (αν και η δεξιά τρέμει τους διανοούμενους - ακόμη κι αυτούς που δεν είναι). Αν πάλι το πάρουν στα σοβαρά οι αριστεροί, μπορεί κάποιος μεγαλοφυής μαρξιστής να με κατακεραυνώσει με κανένα αντί-σύγγραμμα, και να μείνω στην ιστορία, όπως έμειναν ο Ντύριγκ (που μερικοί σχεδόν τον λένε... Αντιντύριγκ) και ο Φόυερμπαχ. Από ολότελα, καλύτερα σαν Αντιδήμου στην αιωνιότητα.
(Τώρα θα μου πείτε τι γίνεται αν δεν το πάρουν στα σοβαρά; Ε! λοιπόν τότε, τόσο το καλύτερο). Αρκετά όμως οι πρόλογοι. Στο ψητό!
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΕΓΚΩΜΙΟΝ
Προτίθεμαι, φίλοι, στο κείμενο αυτό να παινέψω τον καπιταλισμό. Γιατί νομίζω πως άδικα τον κατηγορούν και του αποδίδουν την ευθύνη για όλες τις πληγές του Φαραώ. Και χωρίς να προσπαθήσω (πράγμα που δεν το σηκώνει ο χώρος ενός ρητορικού γυμνάσματος) να αντικρούσω όλα τα επιχειρήματα που εκατό χρόνια τώρα σωρεύονται εναντίον του - θα διατυπώσω μονάχα μερικές θέσεις. Αν είναι σωστές - κι εγώ πιστεύω πως είναι - τότε κι αν ακόμη δεν έχω αποδείξει την υπεροχή του καπιταλισμού, θα έχω καταδείξει πως έχει και τούτο το σύστημα τα καλά του. Κι αυτό είναι ήδη άριστο αποτέλεσμα για ένα εγκώμιο (τι παραπάνω έκανε ο Λουκιανός για τη μύγα
Το πρώτο που πρέπει να πούμε για τον καπιταλισμό (αχ αυτή η λέξη: τι ζημιά μου κάνει κάθε φορά που τη γράφω - είναι σαν να διαφημίζεις απορρυπαντικό καμπινέδων), το πρώτο λοιπόν πράγμα είναι πως το σύστημα αυτό γεννήθηκε με την ανθρώπινη κοινωνία και εξελίχθηκε μαζί της εντελώς φυσιολογικά. Από την πρώτη στιγμή που υπήρξε, η οικονομία ήταν ελεύθερη. Θα έλεγα πως ο άνθρωπος γεννιέται καπιταλιστής - σοσιαλιστής όμως γίνεται (αν γίνεται). Οι ανάγκες της ιδιοκτησίας, του κέρδους, το μεράκι της εμπορίας, είναι βαθιά ριζωμένες στον άνθρωπο - κι αυτές τις ανάγκες εκφράζει ο καπιταλισμός. Σύμφωνοι, οι ανάγκες αυτές οδηγούν σε καταχρήσεις, αλλά το ίδιο κάνουν όλες οι ανάγκες. Σκέφθηκε κανείς να καταργήσει το φαΐ επειδή υπάρχουν οι λαίμαργοι; τον ύπνο επειδή υπάρχουν υπναράδες; Όλα τα πράγματα, σε μεγάλες δόσεις, κάνουν κακό - έτσι και η συσσώρευση κεφαλαίου, ιδιοκτησίας και κέρδους. Αλλά, σε λογικά πλαίσια, το σύστημα αυτό φαίνεται να είναι εκείνο που ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη φύση. Άλλωστε "δυνάμει" καπιταλιστική ήταν η ανθρώπινη οικονομία από την εποχή του πρώτου σπηλαιάνθρωπου, που χώρισε το "δικό μου" από το "δικό σου". Σουμέριοι και Βαβυλώνιοι, Φοίνικες και Ασσύριοι, Έλληνες και Ρωμαίοι, Κινέζοι και Ινδοί, Βυζαντινοί και Αζτέκοι είχανε και ιδιοκτησία και εμπόριο και κέρδη. Και πλούσιοι υπήρχαν και κεφάλαια σωρεύονταν - μόνο που, με την εμπορική και βιομηχανική επανάσταση, τα μεγέθη αυτά μεγάλωσαν και ξαφνικά έγιναν αισθητές μερικές (εγγενείς) αδυναμίες του συστήματος. Αλλά και αυτές εξισορροπήθηκαν, μέσα στο ίδιο το σύστημα.
Υποστηρίζω λοιπόν όχι απλώς πως ο καπιταλισμός είναι το καλύτερο σύστημα - αλλά βασικά πως είναι το μόνο που υπάρχει. Ο σοσιαλισμός δεν υπήρξε ποτέ, παρά μόνο σαν αντίδραση στον καπιταλισμό. Αντίδραση που γεννήθηκε από μια δυσλειτουργία του καπιταλισμού. Ο σοσιαλισμός είναι μια απλή υποσημείωση στην πενταχιλιάχρονη ιστορία του καπιταλισμού.
Σαν αντίδραση μόνο έπαιξε ρόλο στην εξέλιξη του καπιταλισμού. Τον βοήθησε να ξεπεράσει διαλεκτικά τις αδυναμίες του - και να δημιουργήσει τη νέα εξελικτική του βαθμίδα: τη μικτή οικονομία.
Σκεφθείτε το άλλη μια φορά και θα δείτε πως αληθινά δεν υπάρχει - ούτε υπήρξε - άλλο σύστημα από τον καπιταλισμό. Γιατί κι αυτό που σήμερα ονομάζουμε εφαρμοσμένο σοσιαλισμό, ξέρουμε όλοι πως ουσιαστικά είναι ένας κρατικός καπιταλισμός - με όλα τα γνωρίσματα του ιδιωτικού και με μόνη διαφορά στον ιδιοκτήτη. (Άλλαξε ο Μανωλιός!). Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει, όταν ο σοσιαλισμός δεν είναι εφαρμόσιμος, γιατί δύσκολα συμβιβάζεται με την ανθρώπινη φύση! Ο άνθρωπος πονάει το έχει του, το βιος του, την περιουσία του. Ενδιαφέρεται για το κέρδος, την προβολή, τη διαφοροποίηση. Χαίρεται την ελευθερία του και απεχθάνεται να τον χρησιμοποιούν σαν άλογο του μαγγανοπήγαδου, στα πλαίσια μιας "προγραμματισμένης" οικονομίας.
Ίσως η πιο ανεδαφική φράση που γράφτηκε ποτέ (γεμάτη ηθικό μεγαλείο, αλλά για τούτο όχι λιγότερο ανεδαφική) είναι η γνωστή ρήση του Μαρξ: "από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του". Σκεφθήκατε στην πράξη τον ικανότατο κύριο "Α" να δουλεύει για 10 και να εισπράττει 1, επειδή τα 9 τα εισπράττει ο πολύ λιγότερο ικανός (ίσως κι ολότελα ανίκανος) κύριος "Β", που είχε όμως το ταλέντο να δημιουργήσει ανάγκες; Κι έπειτα λέμε ουτοπικό το Χριστιανισμό! Αμ ετούτο; δεν είναι σαν να γυρίζεις κάθε μέρα το άλλο μάγουλο;
Νομίζω, λοιπόν, πως έγινε σαφές ότι ο καπιταλισμός είναι το μόνο σύστημα που οικονομικά εκφράζει τον άνθρωπο. Κι επειδή ο άνθρωπος δεν είναι τέλειος - έτσι κι ο καπιταλισμός δεν είναι τέλειος. Είναι όμως ανθρώπινος (και καμιά φορά απάνθρωπος - και τούτο από τον άνθρωπο έρχεται). Ο σοσιαλισμός πάλι είναι ξένος προς τον άνθρωπο. Είναι ένα θεωρητικό, "συνθετικό" κατασκεύασμα, που γεννήθηκε στα χαρτιά, όχι στην πιάτσα. Ο καπιταλισμός πρώτα υπήρξε και μετά περιγράφηκε - ο σοσιαλισμός, ως τώρα, μόνο περιγραφή είναι. Μπορεί να κάνει για τα μυρμήγκια και τις μέλισσες (που με κάποιο τρόπο τον εφαρμόζουν) αλλά το αν κάνει για μας, μένει ακόμη να αποδειχθεί.
Κανονικά εδώ θα έπρεπε να λήξει το εγκώμιο, γιατί καλύτερος έπαινος από τα στοιχεία του μοναδικού και του πραγματικού δεν υπάρχει. Αλλά έχουμε κι άλλα να πούμε, σαν καλοί ρήτορες. Και συνεχίζουμε.
Μια δεύτερη "θέση" είναι πως, όταν κρίνουμε τον καπιταλισμό, κρίνουμε ένα σύστημα του παρελθόντος με τα κριτήρια ενός συστήματος του μέλλοντος. Αντιπαραθέτουμε δηλαδή δύο ανύπαρκτα συστήματα. Ούτε ο καπιταλισμός που κρίνουμε υπάρχει πια -εδώ και πολλές δεκαετίες- ούτε ο σοσιαλισμός, με βάση τον οποίο κρίνουμε, πραγματώθηκε ακόμη. Τούτο όμως είναι διπλά άδικο. Μια φορά, γιατί κρίνουμε κάτι που δεν υπάρχει, και δεύτερη, γιατί το κρίνουμε με κριτήρια εξωπραγματικά.
Όταν μιλάμε για καπιταλισμό έρχονται στο νου μας οι φτωχοί του Ντίκενς που, αφεντικά, τύπου Σκρουτζ, τους πίνουν το αίμα. Κι αλήθεια, αυτός είναι ο καπιταλισμός που κατακεραύνωσε ο Μαρξ - κι εκεί η εκμετάλλευση ήταν κανόνας και η υπεραξία νόμος. Όμως, πέρασε ο δέκατος ένατος αιώνας, και μαζί του έσβησαν και τα σκοτεινά τοπία του Ντίκενς, του Μπαλζάκ, του Ζολά. Οι εργαζόμενοι συνδικαλίστηκαν, οργανώθηκαν, συνασπίσθηκαν. Με το όπλο της απεργίας, με το βάρος της ψήφου τους, κατέλυσαν την ασυδοσία των αφεντικών. Η παλιά έννοια της εκμετάλλευσης έμεινε κενή. Πανίσχυρα συνδικάτα καθορίζουν σήμερα όρους και θεσμούς - σε μερικές χώρες μάλιστα ελέγχουν την πορεία της οικονομίας.
Σίγουρα, σε κράτη που τώρα περνάνε τη βιομηχανική τους επανάσταση, υπάρχει ακόμη εκμετάλλευση με την έννοια του 19ου αιώνα. Αλλά στις σημερινές βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες - αυτές που σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μαρξ θα έβλεπαν πρώτες την κατάρρευση του καπιταλισμού - έγινε μέγα θαύμα: και ο καπιταλισμός επέζησε και η θέση των εργαζομένων βελτιώθηκε. Αντί μάλιστα το προλεταριάτο να κυριαρχήσει πάνω στην αστική τάξη, αστικοποιήθηκε εκείνο. Στη Σουηδία, στην Ολλανδία, στη Δυτική Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ελβετία, προλετάριοι -με την κλασσική έννοια- δεν υπάρχουν. Μονάχα μικροαστοί, μεσοαστοί και μεγαλοαστοί.
Όπως γράφει ο Σάμουελσον, "ο καπιταλισμός με την έννοια του άκρατου laisser - faire, πέθανε πριν από τη βασίλισσα Βικτωρία". (Αυτό για όσους επιμένουν να πυροβολούν τα πτώματα).
Όταν λοιπόν κρίνουμε τον καπιταλισμό - ποιον κρίνουμε; Όχι βέβαια το σημερινό! Ποια σχέση έχει με τους πάτρωνες του Ντίκενς ο σημερινός καπιταλίστας, που από εκμεταλλευτής έγινε θήραμα! Ξοπίσω του τρέχουν όλα τα λαγωνικά της Γης: συνδικάτα, κράτη, εφορίες, εργατικές νομοθεσίες, ΙΚΑ, εισφορές! Όποιος έχει κάνει εργοδότης ξέρει τι τρομερές υποχρεώσεις έχει - και πόσο λίγα δικαιώματα. Ξέρει πως ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να σηκωθεί να φύγει ό,τι ώρα θέλει χωρίς καμιά συνέπεια, έστω κι αν με την αναχώρησή του κάνει τεράστια ζημιά στην επιχείρηση. Μπορεί να σαμποτάρει τη δουλειά, να κωλυσιεργεί, να απουσιάζει - στο όριο του νομίμου. Εσύ όμως δεν μπορείς να τον απολύσεις χωρίς αποζημιώσεις, να του καθυστερήσεις τις αποδοχές, να μην του πληρώσεις το ΙΚΑ, να του ζητήσεις πληρωμένες υπερωρίες: πας φυλακή!
Αυτός λοιπόν είναι ο εργάτης του Ντίκενς που δούλευε 84 ώρες την εβδομάδα (και Κυριακές!) για ένα κομμάτι ψωμί; Όχι βέβαια! Η εκμετάλλευση, σίγουρα, δεν καταργήθηκε ολότελα. Πάντα θα υπάρχει (και μιλάω για την εκμετάλλευση κι όχι για το νόμιμο κέρδος του κεφαλαίου που αυθαίρετα ονομάζεται υπεραξία). Θέλω όμως να ρωτήσω: πού δεν υπάρχει εκμετάλλευση; Σε ποιο σύστημα;
Γιατί εδώ είναι το δεύτερο σκέλος της θέσης μου. Για να βγάλουν σκάρτο τον καπιταλισμό οι κριτικοί του, από τη μια μεριά "ξεχνάνε" όλες τις αλλαγές που σημειώθηκαν στα τελευταία 100 χρόνια, και από την άλλη τον κρίνουν με βάση ένα σύστημα που δεν λειτούργησε ποτέ - κι άγνωστο αν μπορεί να λειτουργήσει.
Γιατί βέβαια, στις μέχρι σήμερα εφαρμογές του, ο σοσιαλισμός δεν κατάργησε την εκμετάλλευση. Την τροποποίησε απλώς - κι αντί να σε εκμεταλλεύεται το αφεντικό, εκεί σε εκμεταλλεύεται το κράτος και το κόμμα. Και πολύ πιο σκληρά - μια και ούτε να συνδικαλίζεσαι μπορείς, ούτε ν' απεργήσεις, ούτε να διαμαρτυρηθείς. Ούτε, φυσικά, αν δεν σ' αρέσει αυτή η κυβέρνηση να την αλλάξεις με την ψήφο σου. Ούτε ακόμη να φύγεις από τη χώρα - αν το θελήσεις. Γιατί εδώ, κοντά στην εκμετάλλευση, προστέθηκε και η ανελευθερία.
Σε τελευταία σφυγμομέτρηση ρώτησαν τους Γάλλους ποιοι λαοί είναι κατά τη γνώμη τους οι πιο ευτυχισμένοι: 77% ανέφεραν τους Ελβετούς, 64% τους Αμερικάνους, 56% τους Δυτικογερμανούς και 52% τους Σουηδούς. Ακολουθούν πολλά άλλα κράτη (όλα καπιταλιστικά) και το πρώτο σοσιαλιστικό, η Σοβιετική Ένωση, αναφέρθηκε μόνο από 11%. Φαίνεται πως ούτε οι Γάλλοι κομμουνιστές πιστεύουν στη σοσιαλιστική ευτυχία.
Όσοι επικρίνουν τον καπιταλισμό, που είναι ένα υπαρκτό και συγκεκριμένο σύστημα, μπορούν να το συγκρίνουν μόνο με ένα εξίσου υπαρκτό πρότυπο. Κριτική και συγκρίσεις με βάση ουτοπίες δεν έχουν καμιά ουσιαστική αξία. Βέβαια οι ουτοπίες χρειάζονται - γιατί μ' αυτές προκόβει ο άνθρωπος. Και τα οράματα χρήσιμα και η κριτική. Αλλά να μην ξεχνάμε ποια είναι η πραγματικότητα. Και αυτή είναι πως συγκρίνοντας σήμερα το υπαρκτό καπιταλιστικό και το υπαρκτό σοσιαλιστικό σύστημα στην καλύτερη μορφή τους, βλέπουμε πως το καπιταλιστικό σύστημα εξασφαλίζει στον άνθρωπο λιγότερη εκμετάλλευση, καλύτερη ποιότητα ζωής, μεγαλύτερη ελευθερία.
Δεν χρειάζονται καθόλου οι θεωρίες όταν υπάρχουν τα αποτελέσματα. Πάρτε ανθρώπους αμερόληπτους, δείξτε τους την Ελβετία και τη Σοβιετική Ένωση, ρωτήστε τους: πού θέλουν να ζήσουν; Ούτε ένας στους χίλιους δεν θα προτιμήσει τη Ρωσία!
Φοβάμαι, άλλωστε, πως η αποφασιστική στιγμή του σοσιαλισμού πέρασε ανεπανόρθωτα. Τότε ήταν η ώρα, τότε που κυριαρχούσε η ασύδοτη εκμετάλλευση. Τότε που οι εργάτες δεν είχαν άλλο να χάσουν παρά τις αλυσίδες τους! Τώρα γιατί να ρισκάρουν το διαμέρισμά τους, το αυτοκίνητό τους, την περίθαλψή τους, τις εξωτικές διακοπές τους, και την έγχρωμη τηλεόραση; Και, κυρίως, γιατί να ρισκάρουν την ελευθερία τους;
Για πολλά κατόρθωσε να μας πείσει ο σοσιαλισμός - για τούτο το τελευταίο, την ελευθερία, δεν τα κατάφερε. Πουθενά δεν μπόρεσε να πραγματωθεί σοσιαλισμός με ελευθερία. Στις "σοσιαλδημοκρατίες" τελικά το δεύτερο συνθετικό έφαγε το πρώτο (ευτυχώς). Κι ενώ η δικτατορία βολεύεται και με σοσιαλισμό και με καπιταλισμό, η δημοκρατία, ως σήμερα, μόνο με το καπιταλιστικό σύστημα μπόρεσε να συνυπάρξει. Και τούτο είναι φυσικό: αφού ο καπιταλισμός είναι το σύστημα της ελεύθερης οικονομίας! Και μη μου πείτε το παλιό επιχείρημα πως η ελευθερία του καπιταλισμού είναι η ελευθερία να διαλέξω τη σκλαβιά μου - γιατί θα απαντήσω πως, έστω κι αν έτσι ήταν (που δείξαμε πως δεν είναι), προτιμώ να διαλέγω εγώ τη σκλαβιά μου, παρά να διαλέγουν άλλοι για μένα!
Αλλά το ερώτημα παραμένει: είναι δυνατός ένας δημοκρατικός σοσιαλισμός; Όλοι οι "νέοι φιλόσοφοι" λένε όχι - ούτε θεωρητικά είναι δυνατός. Η ίδια η θεωρία του σοσιαλισμού, γράφουν, περικλείει την ανελευθερία. Αλλά εδώ δεν μιλάμε θεωρητικά. Ζητάμε την πρακτική απόδειξη: πού λειτουργεί ένα σοσιαλισμός με ελευθερία επιλογών; - να πάμε να τον δούμε!
Το θέμα της ελευθερίας είναι -τελικά- το πιο σημαντικό. Γιατί κι αν ακόμη φθάσουμε στο σημείο διαζευκτικής εκλογής: ελευθερία με ανισότητα, ή ανελευθερία με ισότητα - νομίζω πως οι περισσότεροι άνθρωποι θα προτιμούσαν την ελευθερία. Εδώ προτιμούμε την ελευθερία από την ίδια τη ζωή!
Είπαμε δύο καλά για τον καπιταλισμό. Είπαμε πως είναι -φαίνεται- προϋπόθεση της δημοκρατίας. Είπαμε πως τελικά εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής και λιγότερη εκμετάλλευση. Είπαμε πως αποδείχθηκε πολύ πιο μακρόβιος από ό,τι τον περίμεναν ακόμη και οι φίλοι του.
Θα πούμε κι άλλα. Θα πούμε πως ο καπιταλισμός είναι το μόνο αποτελεσματικό σύστημα - γιατί δίνει στον άνθρωπο κίνητρα για τη δράση του. Ποταπό κίνητρο το κέρδος; Ίσως, αλλά άκρως αποτελεσματικό! Το κέρδος σημαίνει καλύτερη ζωή, πιο πλούσια σε αγαθά, σε απόλαυση, σε ευτυχία. Αν είναι αυτό ποταπό - τότε, αλήθεια, δεν κάνω για... πουριτανός. Αυτοί που τοποθετούν την ευτυχία στη μέλλουσα ζωή - μόνο αυτοί έχουν το δικαίωμα να περιφρονούν το κέρδος...
Το κέρδος κινεί τους ανθρώπους, ο ανταγωνισμός τους βελτιώνει και τους προστατεύει· Από τον καιρό του Άνταμ Σμιθ ξέρουμε πως οι νόμοι της αγοράς λειτουργούν για το καλό του συνόλου. Κοιτάξτε τα προϊόντα των χωρών όπου δεν υπάρχουν κίνητρα, ούτε ανταγωνισμός: Θέλετε να συγκρίνουμε - τι; ραδιόφωνα; αυτοκίνητα; φάρμακα; ρούχα; Τα καπιταλιστικά είναι καλύτερα, πιο προηγμένα, και κυρίως... φθηνότερα. Η δύναμη εκλογής του καταναλωτή καταστρέφει τα κακά προϊόντα, φθηναίνει τα ακριβά, βελτιώνει τα μέτρια. Οδηγεί σε συστηματικότερη έρευνα, καλύτερη κατασκευή, σωστότερη μελέτη, καλύτερη εξυπηρέτηση. Και φυσικά υπάρχει η ένδοξη ποικιλία (έστω σπατάλη!) των παραλλαγών. Όχι να μυρίζουμε όλοι λεβάντα - επειδή μόνο αυτή την κολόνια παράγει το κρατικό εργοστάσιο!
Η ποικιλία είναι το αλάτι της ζωής. Η επιλογή είναι η ηδονή της ελευθερίας. Και μη μου μιλήσετε για τη σπατάλη των "άχρηστων" προϊόντων - γιατί θα σας ζητήσω τα αντικειμενικά κριτήρια του "χρήσιμου" και δεν τα έχετε. Όχι! να μου βγάλετε άχρηστα τα ρόδα και τα ποιήματα! Σας ξέρω 'γω τι πουριτανοί και ψοφοδεείς είσαστε μπροστά στη ζωή!
Καλά, θα πείτε, και τα μονοπώλια και οι πολυεθνικές που μας κυβερνούνε; Αχ! αυτοί οι μπαμπούλες! Είναι σαν τους μυστηριώδεις "Επτά Σοφούς της Σιών" που κυβερνούνε τον κόσμο (δεν τους ξέρετε. Είναι η αρρώστια των υπανάπτυκτων λαών, να βλέπουν παντού συνωμοσίες - να βλέπουν όλη την ιστορία να κινείται από κρυμμένα καταχθόνια νήματα. "Πέστε μου, παρακαλώ, αυτές οι πολυεθνικές εταιρίες για ποιανού λογαριασμό δουλεύουν;" "Μα των μετόχων τους φυσικά". "Και ποιοι είναι αυτοί οι μέτοχοι;". "Μα οι πέντε-δέκα Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι, βέβαια...".
Λάθος λοιπόν, φίλοι μου - οι μέτοχοι των πολυεθνικών είναι εκατομμύρια άνθρωποι. Οι μισοί, π.χ., Αμερικανοί έχουν μετοχές τους. Οι μέτοχοι της Τζένεραλ Μότορς είναι δεκάδες χιλιάδες άτομα - και κανένας δεν έχει πάνω από το 2% των μετοχών. Το ίδιο συμβαίνει σε όλες τις πολυεθνικές. Ο σημερινός καπιταλίστας, είναι η κυρα-Μαρία. Όλοι αυτοί λοιπόν οι μέτοχοι, τα εκατομμύρια των ανθρώπων, συνωμοτούν εναντίον μας; (Και εναντίον του εαυτού τους; Γιατί αυτόν που έχει 5 μετοχές της ESSO δεν τον συμφέρει να ανεβάσει την τιμή της βενζίνης!). - Μα, θα μου πείτε, τελικά και στις πολυεθνικές αποφασίζουν οι γραφειοκράτες. (Δηλαδή γραφειοκράτες και στον καπιταλισμό όπως και στον κομμουνισμό). Ίσως, αλλά τουλάχιστον εδώ οι γραφειοκράτες έχουν 3 ελέγχους: 1) τους μετόχους, 2) τον ανταγωνισμό, και 3) την κυβέρνηση. Από... κει δεν έχουν κανένα. Γιάννης κερνάει και πίνει. Και πρέπει να πω πως προτιμώ να υπάρχουν πολυεθνικές και κράτη -κάτι βγαίνει πάντα από τον ανταγωνισμό- παρά να είναι το κράτος μου μια μεγάλη μονοπωλιακή πολυεθνική εταιρία! Για να μην αναφέρω όλα τα άλλα καλά των πολυεθνικών, που επισημαίνει ο Γκάλμπραιηθ.
Τότε, γιατί φωνάζουν οι διανοούμενοι; θα ρωτήσετε. -Μα, φίλοι μου, οι διανοούμενοι πάντα είναι φύσει και θέσει ενάντια στο κατεστημένο! Όταν το κατεστημένο είναι καπιταλιστικό, τότε οι διανοούμενοι είναι αριστεροί. Έτσι κι αλλάξει το κατεστημένο και πάει αριστερά - θα τοποθετηθούν δεξιότερα. Τώρα που έχουν ελευθερία, φωνάζουν για ψωμί. Όταν θα έχουν ψωμί, θα ζητούν ελευθερία. (Βλέπε και τα συμβαίνοντα στα ανατολικά κράτη. Κι εκεί η ιντελιγκέντσια διαμαρτύρεται - όπως κι εδώ. Για τους ακριβώς αντίθετους λόγους). Ποτέ οι διανοούμενοι δεν είναι ευχαριστημένοι - κι ευτυχώς. Ένας ευχαριστημένος διανοούμενος, θα έπαυε να είναι διανοούμενος. Πρέπει οι διανοούμενοι να γκρινιάζουν, γιατί έτσι και αυτοί δημιουργούν - κι όλοι και κάτι βελτιώνεται.
Αλλά τότε, θα με ρωτήσετε, αν είναι τόσο καλός ο καπιταλισμός, γιατί εδώ στη χώρα μας, που έχουμε καπιταλισμό, δεν πάμε καλά;
Πρώτα, γιατί είμαστε ακόμη σε φάση ανάπτυξης (και ίσως, μόνο για τις υπανάπτυκτες οικονομίες, ο σοσιαλισμός -με την απαραίτητη δικτατορία- παρουσιάζει μερικά πλεονεκτήματα). Ύστερα, γιατί όλο και τον νοθεύουμε τον καπιταλισμό μας. Κρατικοποιούμε, εθνικοποιούμε -δεν δίνουμε κίνητρα, τρελαινόμαστε στα αντικίνητρα- κι έτσι έχουμε ένα καπιταλισμό χωρίς καπιταλιστές - μια και τους τρέψαμε σε φυγή!
Γιατί τούτο είναι το ξεχωριστό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού - ότι κεντρίζει τους δημιουργικούς, τους πολυμήχανους και τους βάζει να δουλέψουν, να χτίσουν, να δημιουργήσουν για το κέρδος το δικό τους - και το καλό όλων.
Αντίθετα, γιατί να "σκιστείς" στο σοσιαλισμό; Εκτός αν αρχίσουμε κι εδώ τις ταξικές διακρίσεις κι αν χορηγούμε επιδόματα, αυτοκίνητα και "ντάτσα" στην Κριμαία. (Αλλά τότε: πού το "από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του, κλπ.".
Έτσι λοιπόν μπορούμε να καταλήξουμε. Ο καπιταλισμός είναι το μόνο οικονομικό σύστημα που έχουμε. Το μόνο που εφαρμόσθηκε - με τα αναπόφευκτα ανθρώπινα λάθη. Είναι το μόνο που μπορεί να συμβιώσει με τη δημοκρατία και τις ατομικές ελευθερίες. Είναι το μόνο που οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών, σε αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων μας. Είναι το μόνο που μας δίνει ευκαιρίες επιλογής. Και πέρα από το να είναι ξεπερασμένο - είναι σήμερα πιο ζωτικό και πιο ζωντανό παρά ποτέ.
Μα, θα μου πείτε, οι αδυναμίες του καπιταλισμού; Η εκμετάλλευση; Η ανισότητα; Πρώτα, είπαμε, πως με τη δημοκρατική συνύπαρξη διαφόρων ομάδων, η εκμετάλλευση μπορεί να περιορισθεί στο ελάχιστο. Το ίδιο και η ανισότητα. Αυτό άλλωστε είναι το ωραίο στη δημοκρατική κοινωνία: οι διάφορες ομάδες συμφερόντων πολεμάνε ελεύθερα μεταξύ τους και από τον πόλεμο και τη διαμάχη πηγάζει η ισορροπία. Σωστό είναι και η ανισότητα να περιορισθεί και η εκμετάλλευση να σταματήσει. Και είναι αυτά δυνατά - πιο δυνατά, θα έλεγα, στα πλαίσια του καπιταλισμού, από ό,τι του σημερινού σοσιαλισμού. Η τεχνολογική ανάπτυξη και η αφθονία των αγαθών της δεν μας επιβάλλουν πια τη διαζευκτική σκέψη "πλούσιοι - φτωχοί". Όλοι μπορούν τώρα να είναι πλούσιοι, όπως όλοι είναι πλούσιοι, σε σύγκριση με μας, σε μια χώρα σαν την Ολλανδία ή την Ελβετία.
Βέβαια θα υπάρχουν και μερικοί "πιο πλούσιοι". Αλλά τι ενοχλεί αυτό, όταν όλοι θα έχουν τα απαραίτητα, μαζί με τη δυνατότητα, αν βαστάνε τα κότσια τους, να γίνουν κι αυτοί "πιο πλούσιοι"; Κι άραγε μόνο και μόνο για να μην υπάρξουν αυτοί οι λίγοι "πιο πλούσιοι" πρέπει να καταδικασθούν όλοι να ζήσουν μια ζωή φτωχή, ανιαρά προγραμματισμένη, κάτω από την εκμετάλλευση του πιο ανελέητου εργοδότη - του κράτους;
Αν ζούσε σήμερα ο Μαρξ δεν θα ξεσηκωνότανε ενάντια στον καπιταλισμό -γιατί πάει αυτός ο μπαμπούλας, φρονίμεψε (χάρη και στα δικά του γραπτά)- θα χτυπούσε όμως την κρατική εξουσία και γραφειοκρατία. Από κει κινδυνεύουμε όλοι, δεξιοί κι αριστεροί, καπιταλιστές και σοσιαλιστές. Κι αχ! Τι ειρωνεία, αυτός, που οραματιζόταν την κατάργηση του κράτους, να γίνει (με το ζόρι) ο πατέρας του φοβερότερου κρατικού Μολώχ!
Το εγκώμιο τελείωσε - μένει, τώρα, το στερνό σάλπισμα: Καπιταλιστές* (* Με τη λέξη καπιταλιστές εννοώ εδώ τους οπαδούς της ελεύθερης οικονομίας - κι όχι βέβαια μόνο όσους έχουν κεφάλαια.) όλων των χωρών ενωθείτε! Πάψτε να ντρέπεστε για το όνομά σας. Ό,τι καλό υπάρχει σήμερα στον πλανήτη, οφείλεται σε σας (ακόμη κι ο σοσιαλισμός!). Οι πιο πλούσιες, δίκαιες, εύρυθμες κοινωνίες, οι πλησιέστερες προσεγγίσεις στον παράδεισο, φτιάχτηκαν από σας. Τα κυριότερα δημιουργήματα του πνεύματος και της τέχνης, εκπορεύτηκαν από τον καπιταλιστικό χώρο. Μόνο στον καπιταλισμό είναι δημιουργικοί, διανοούμενοι και καλλιτέχνες. Μόλις αποκτήσουν τον παράδεισό τους βουβαίνονται (ή τους βουβαίνουν). Είναι προϋπόθεση της δημιουργίας η ελευθερία.
Ενωθείτε, καπιταλιστές! Ο κομμουνισμός ήταν ένα όραμα που απέτυχε, και τώρα είναι απλώς μια ιδεολογία διαμαρτυρίας. Ενώ ο καπιταλισμός μας, συνδυασμένος με τη δημοκρατία, με τις αρχές της ισότητας, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας (δικές μας είναι αυτές οι αρχές, καπιταλιστικές, αστικές!) δημιουργεί ακόμη τις πιο σωστές κοινωνίες. Σηκώστε ψηλά το κεφάλι, καπιταλιστές, και φτιάξτε τον κόσμο σας καλύτερο!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Εδώ τελείωσε το ρητορικό γύμνασμα. Μπορεί να μην κατάφερε να σας πείσει για την αξία του καπιταλισμού. Ελπίζω όμως να κατόρθωσε να σας πείσει για τη σημασία του αντίλογου. Αν -έστω και για ένα λεπτό- μπόρεσα να σας κάνω να πάψετε να αισθάνεστε απέχθεια για το περιφρονημένο αυτό σύστημα, αν, έστω κάποια στιγμή μόνο, ψιθυρίσατε "μωρέ, έχει και λίγο δίκιο" - τότε το εγκώμιο αυτό δικαιώνεται.
Γιατί, πέρα από επίδειξη ρητορικής δεξιοτεχνίας, τούτα τα εγκώμια έχουν ίσως κι ένα βαθύτερο σκοπό. Να ταράξουν λίγο, με την παραδοξολογία τους, τις κατεστημένες απόψεις. Να θυμίσουν πως υπάρχουν δύο πλευρές σε κάθε νόμισμα. Πως ακόμη και για τη μύγα και για το διάβολο και για τον καπιταλισμό υπάρχουν επιχειρήματα!
Έτσι κι εδώ. Ίσως, υποσυνείδητα, θέλησα να εξισορροπήσω τα εκατοντάδες "σοσιαλισμού εγκώμια" που ακούμε κάθε μέρα. Στο κάτω-κάτω, στη διαδικασία της αλήθειας που λέγεται δικαιοσύνη, υπάρχει πάντα, κοντά στον εισαγγελέα, και ο συνήγορος. Και οι δύο υπερβάλλουν. Και οι δύο μεροληπτούν. Αλλά, από την αντίθεσή τους, βγαίνει, συνήθως, η αλήθεια.
Ελπίζω να βοήθησα λίγο στη διαλεκτική της αλήθειας. "Εύχομαι να 'ναι για το καλό των ανθρώπων" (έτσι κλείνει ο Συνέσιος το Φαλάκρας Εγκώμιον), "που πήραν στα χέρια τους αυτό μου το έργο".
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:44
Έμεινα στο πρώτο κομμάτι της απάντησης σουΣου είπα ευχαριστώ ρε άνθρωπε, μη θυμώνεις.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:42
Μην ανοίγεις. Κανείς δεν σου το επιβάλει. Δεν ήταν αυτό το άρθρο αλλά μόνο αυτό βρήκα δυστυχώς.Δε μου αρκούσε ο Δημου, πρέπει να ανοιξω και λίνκ απο λιφο.
Ευχαριστω που το έψαξες, θα το σκεφτώ αν θα το διαβάσω.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:40
Πολύ ρηχό, καθαρα συνθηματολογικο ευφυολόγημα. Διάβασε καλύτερα το άρθρο που έβαλα στο προηγούμενο μήνυμά μου.«Αφέντη πολέμα σου πίνουνε το αίμα» πρέπει να φωνάζουμε στις πορείες πλέον. Τέτοια ζημιά ρε παιδί;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:37
Πάνε κατά την ταπεινή μου γνώμη."Υπέροχο" και Νίκος Δήμου δεν πάνε μαζί στην ίδια πρόταση.
Καπιταλισμού Εγκώμιον. Από τον Νίκο Δήμου | LiFO
Μια ρητορική υπερασπιστική γραμμή του μοναδικού συστήματος που εκφράζει οικονομικά τον άνθρωπο
www.google.com
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:23
Δεν το κουνάω σε σένα. Μπορώ να το κουνάω όμως στις επιλογές σου. Ακριβώς όπως κανείς κι εσύ.Αυτά πλέον είναι δικές σας πρακτικές. Δεν μπορείτε να κουνάτε σε κανέναν πλέον το δάκτυλο για έλλειψη δημοκρατικού φρονήματος.
Ιδεοληψίες άλλου αιώνα. Χάρη στα αφεντικά υπάρχει δουλειά. Μην νομίζεις ότι αυτά περνούν καλά. Έχουν φόρους, άγχος για την πληρωμή των υπαλλήλων τους, να παν καλά οι δουλειές. Δεν τσουβαλιαζουμε όλα τα αφεντικά. Και τα αφεντικά είναι άνθρωποι όπως εμείς. Υπάρχουν καλύτερα και χειρότερα. Είχα διαβάσει ένα υπέροχο άρθρο του Νίκου Δήμου πριν από χρόνια. Δυστυχώς δεν το βρίσκω πια.Δεν θα το αποφασίσεις εσυ αυτό αλλά τα αφεντικά.
Όταν τα αφεντικά κρίνουν ότι πρέπει να πάρει πόδι και δεν εξυπηρετεί ο συγκεκριμένος, τότε βλέπουμε.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:21
Δεν είναι κακό που ανησυχείς. Πρέπει όλοι να ανησυχούμε και να είμαστε σε εγρήγορση. Απλά ανησυχώ περισσότερο σε περίπτωση ακυβερνησιαςΕίμαι ειλικρινής, μιλώ μόνο για ότι ξέρω και πιστεύω.
Αν ήθελες κάτι άλλο και περίμενες κάτι άλλο, τότε λυπάμαι που σε απογοητεύω. Δεν είμαι τόσο έξυπνος, έχω όρια και κυρίως σου μιλάω σα συνάνθρωπός σου που έχει μια ανησυχία και οχι απλά ως κάποιος που προσπαθεί να μειώσει την επιλογή σου, σε καμία περίπτωση.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:16
Α, καλά τότε.Δεν έχω σκεφτεί κάτι καλύτερο να προτείνω και δεν ξέρω τι να σου απαντήσω.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:14
Και τι προτείνεις δηλαδή;Εκείνο που έλεγα το μεσημέρι, είναι ότι κυβερνάει κανονικά ένα 24% του πληθυσμού επί του υπόλοιπου 76%.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:06
Βεβαίως. Θα ψήφιζα άνετα Τζημερο αν ήταν περισσότερο κοινωνικά φιλελεύθερος. Για αυτό προτιμώ την Ν.ΔΤην ΝΔ έχεις κάτι να την κράξεις ;
Ξέχασες τι έλεγες το μεσημέρι; Ότι δεν είναι αποδεκτή από αρκετούς. Ότι δε σου φτάνει;Με 160 έδρες δεν είσαι ευχαριστημένος και δεν έχεις έναν "αέρα" 10 βουλευτών;
Με πολύ ισχυρη ΝΔ, δε θα φοβούνται τίποτα μετά και θα περάσουν ότι πιο αντιλαϊκό σκεφτούν.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:03
Κι εγώ σου λέω πολύ απλά πως καλό είναι να μην είναι τόσο ισχυρή η αντιπολίτευση για να μπορεί να κυβερνά με μια άλφα ευχέρεια και αυτός που έχει την εξουσία.Φίλε μου, σου εξηγώ πολύ ξεκάθαρα τι θέλω.
Πόσο πιο απλά να στο κάνω;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
23-05-23
00:01
Στο θέμα του Πούτιν συμφωνώ απόλυτα με τους Δυτικούς. Άρα και με την Ν.ΔΕσύ δεν διαφωνείς κάτι με ΝΔ; και το κάνεις και με άλλα θέματα, πχ Πούτιν - Δύση, λες και διαλέγεις ένα στρατόπεδο και μετά το προσκυνάς.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:59
Μετά όμως θα λες ότι έχουμε κυβέρνηση μειοψηφιας γιατί δεν την έχουν ψηφίσει αρκετοί.Αυτο το επιχειρημα είναι έωλο.
Μπορείς να έχεις αυτοδύναμη κυβέρνηση και ισχυρη αντιπολίτευση για να την ελέγχει.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:56
Ισχυρή αντιπολίτευση θέλετε ή ανίσχυρη κυβέρνηση;
...
Και δεν είναι 20%. Είναι παραπάνω.
Μήπως θα εκτελέσεις και οσους δε θέλουν να ψηφίσουν; Πολλοί δεν μπορούν να ψηφίσουν για λόγους υγείας, άλλοι γιατι είναι μακριά, άλλοι γιατί ψηφίζουν περιστασιακά, άλλοι γιατί δεν τους νοιάζει.Είπα το αντίθετο; Έτσι είναι μαθηματικά. Δυστυχώς ένα 20% μου καταστρέφει το μέλλον.
...
Και δεν είναι 20%. Είναι παραπάνω.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:51
Τότε μόνο 3.5% του ελληνικού λαού ψήφισε ΚΚΕ. Αλλά προσμετρας την απόχη μόνο όποτε σε συμφέρει. Περισσότερο απολυταρχικό είναι να επιβάλλεται το 3% στο 20% παρά το αντίστροφο.Πολύ πιθανό. Σε μία χώρα με ΜΜΕ και Δικαιοσύνη πλήρως ελεγχόμενα από μία απολυταρχική κυβέρνηση ο κόσμος ακολουθεί αυτά που βλέπει. Ιδίως όταν αυτό το κόμμα στα παλιά καλά χρόνια βόλεψε και ένα σωρό δικά του παιδιά. Που πάλι εάν προσμετρήσουμε και την αποχή ένα περίπου 20% του ελληνικού λαού εψήφισε Νέα Δημοκρατία. Δυστυχώς αυτό το 20% ραγιάδων αποφασίζει για την καταστροφή της χώρας.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:45
Και ελπίζω να το επιβραβευσει πάλι πανηγυρικά το εκλογικό σώμα. Διαγράφω το ξεπουλημενος και το ελεγχόμενη γιατί είναι καθαρά υποκειμενικά κριτήρια.Είναι μέχρι να τους κόψει και αυτούς οξεπουλημένοςΆρειος Πάγος και ηπλήρωςελεγχόμενηΔικαιοσύνη.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:41
Δεν αμφέβαλα ποτέ ότι ακροδεξιοί και κομμουνιστές είναι το ίδιο χαλι.Ήταν πολλά τα ψηφαλάκια Άρη... Αν δεν ήταν αυτά τίποτε δεν θα κάνατε.
Χίλιες φορές να βαράω προσοχή και να υποκλίνομαι μπροστά σε έναν Κουτσούμπα παρά να δω εσάς αυτοδύναμους για άλλη μία τετραετία. Χίλιες φορές οι κουκουέδες από εσάς.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:32
Ναι καλά. Ο Ερντογάν βασίζεται στις ακροδεξιες και ισλαμικες ψήφους ξεκάθαρα.Που κολλάει ο Ερντογάν εδώ; Τα αδέλφια του κόμματος σας οι Κεμαλικοί είναι πολύ πιο μισέλληνες από τον Ερντογάν (να γιατί τα βρίσκετε κιόλας, και οι δύο μισείτε την Ελλάδα θανάσιμα).
Τουλάχιστον ξέρουμε τι χουνταίοι είστε.
Η Ν.Δ πολέμησε την ακροδεξιά όσο κανένας και επικροτηθηκε από το εκλογικό σώμα στέλνοντας τους μπάρμπα... ρουσηδες εκεί που τους αρμόζει.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:24
Σήμερα αποκαλέσες τον Ερντογάν κύριο και μάλλον χάρηκες που τον υποστηρίζει ο ακροδεξιός τρίτος σε ψήφους...Δεν χρειάζεται, όταν θα έρθουν τίποτα Πρέσπες του Αιγαίου εκεί και αν θα ρίξουμε κλάμα. Θα είναι αργά.
Η ελληνική ακροδεξιά πρέπει να σβηστεί από τον χάρτη.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:19
Με κάτι τέτοια που ακούμε συνεχώς από σένα δεν μου κάνει εντύπωση που ο Μητσοτάκης ξεκινάει με ισχυρότερο πολιτικό κεφάλαιο από ότι το 2019.Δεν περιμένουμε κάτι καλλίτερο από την ανθελληνική δεξιόστροφη δικτατορία του 2019-σήμερα.
Πράκτορες των Τούρκων.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:11
Το δεύτερο ράπισμα στους ακροδεξιούς και στις κομματικές υποδείξεις τους ελπίζω να είναι ηχηροτερο.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
23:02
Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
22:51
Εύχομαι ο,τι εύχεται και ο Διονύσης Σαββόπουλος.Το διακύβευμα στις επόμενες εκλογές είναι να μην συγκεντρώσει ο Κούλης και το δεκανίκι του ΝΙΚΗ, αθροιστικά τους 180 βουλευτές που θα του δίνει το δικαίωμα να αλλάξει το Σύνταγμα όποτε θέλει.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
21:04
Από τα Χανιά στα χάλια...
Αρθρογράφος της «Αυγής» κατά Πολάκη: Παραιτηθείτε, χρεώνεστε την πανωλεθρία στα Χανιά | Liberal.gr
Ο Νίκος Σαραντάκος τόνισε πως ένας από τους λόγους της εκλογικής συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ στα Χανιά ήταν και η επιστροφή του Παύλου Πολάκη στα ψηφοδέλτια.
www.liberal.gr
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
19:12
Και σε ενοχλεί αυτό; Κανένας δε θα απορήσει.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
17:43
Γιατί απήχες; Εγω δεν χρειάζεται να σου πω αφού δεν θεωρείς πολιτικά νορμάλ τις απόψεις μουΔεν ψήφισα, αποχή. Εσύ τι ψήφισες ?
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
17:22
Aμάν πχια μ' αυτές τις ιδεολογίεςΤα γνωρίζω όσα καλώς ανέφερες, δεν θεωρώ όμως αναγκαία προϋπόθεση την υιοθέτηση της Μαρξιστικής-Λενινιστικής ιδεολογίας. Η συντριπτική πλειοψηφία που εξηγέρθη εις Ρωσσίαν το 1917 δεν ήτο κομμουνιστές ιδεολογικά προφανώς. Αδύνατον να γνώριζαν από ιδεολογίες οι απλοί και αμόρφωτοι άνθρωποι. Απλά στήριξαν αυτό που είδαν πως αγωνιστικά τους έδινε την ελπίδα για ένα τέλος των δοκιμασιών τους.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
17:01
Αν ο Μητσοτάκης βγάλει εκτός νόμου τους νεοναζί και συνταγματικά, πολλοί θα τον ψηφίσουμε και με τα δύο χέρια
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
16:39
Ακριβώς ή περίπου έτσι απειλούσαν και τον Πορτοσαλτε. Κατά τα άλλα θέλανε να έχουν και ηθικό πλεονέκτημα.Εκλογές 2023 - Δημοσκοπήσεις: Ξέραμε ότι η διαφορά ήταν 20 μονάδες - Δεν το λέγαμε επειδή μας απειλούσαν, λένε οι στατιστικολόγοι
Στατιστικολόγοι δήλωσαν σήμερα (22.05.2023) ότι γνώρισαν ότι η διαφορά μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία εκφράστηκε στις εκλογές, ήτανwww.newsit.gr
Μεσαίωνας στην Ελλάδα. Είναι γνωστό ότι υπάρχει μια ηχηρή μειοψηφία που από το 2015 και μετά απειλεί την λογική μας και την επιστήμη της στατιστικής και δεν δέχεται τίποτα που να μην συνάδει με αυτά που θέλουν να ακούν.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
16:33
Οι αριστεροί κόψτε τον εθνικό ρατσισμό παρακαλώΕπίσης ο Έλληνας έχει παραπάνω την τάση να είναι ηλίθιος σε σχέση με άλλους λαούς.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
16:24
Eχει νταμπλ σκορ από το δεύτερο;Viktor Orban: hold my beer.
Αυτόματη ένωση συνεχόμενων μηνυμάτων:
Και ποιος μου λέει ότι τα κουκούδια με τα ορμπανίδια δεν τα βρίσκουν;Για να μάθει ο Βίκτωρ ότι ψήφισες κουκούδια, θα σου στειλει τη Μαύρη Λεγεώνα του Ματίας Κορβίνους να σε ανασκολπίσει, ενω σε μένα που είμαι ακραιφνής βυζαντινίστας, θα στειλει τη Λώρα Ορσόλυα με τα δυο πεντάρια κανόνια του προγονού του Ορμπάν (ναι αυτός που έφτιαξε τη μπομπάρδα στην Πόλη).
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
16:01
Εντάξει τότε.Δεν χρειάζομαι αποδοχή εγω. Τα χω καλά με τον εαυτό μου, αισθάνομαι πανέμορφη και δυναμική.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:56
Εσύ με πόση ενεργή αποδοχή θέλεις δηλαδή; Αυτή την στιγμή είναι η Ν.Δ το κόμμα ίσως με τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:53
Με όση δέχεται το σύνταγμα μέσω των ψηφων και των εκλεγμένων βουλευτων για να μπορείς να σχηματίσεις κυβέρνηση. Αλλιώς δε θα έβγαινε ποτέ κανένας.Εξακολουθείς να μη μου απαντάς.
Με πόση ενεργή αποδοχή κυβερνάς ρε ΜΠΑΡΜΠΑΣΤΑΘΗ; ΘΑ ΜΟΥ ΠΕΙΣ Η ΘΑ ΜΟΥ ΤΑ ΚΑΝΕΙΣ ΦΙΑΛΕΣ ΑΡΓΚΟΝ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΚΟΛΛΗΣΕΙΣ;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:50
Ε και ποιος θα κυβερνήσει; Ο λιγότερο αποδεκτός; Τα σταλινικά ποσοστά άλλωστε είναι προβληματικά.Δεν διαφωνώ. Η ΝΔ όμως κυβερνάει σήμερα.
Αν κυβερνούσε ο Σύριζα, θα ρωτούσα το ίδιο.
Δεν μου απαντάς.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:49
Βάλε αντί την ν.δ οποιοδήποτε άλλο κόμμα και θα καταλάβεις πόσο λιγοτερα αποδεκτά είναι. Η σχεδόν ανύπαρκτα.Μείνε σε αυτό που σου λέω εγω κι άσε τη φαντασία για τα άλλα κόμματα.
Νουδούλα: 2.403.918
Συμμετοχή: 6.051.211
Εγγεγραμμένοι: 9.932.761
Ποιά είναι η ενεργή αποδοχή σου ως κόμμα απο την κοινωνία;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:42
Φαντάσου ομως πόσο λίγο ψήφισαν τα άλλα κόμματα. Π.χ δεν ψήφισε Σύριζα το 20% του ελληνικού λαού αλλά το 20% του 60% Το ίδιο δεν ψήφισε ΚΚΕ το 7 αλλά το 7 του 60%.Όχι δεν σας ψήφισε το 40% του λαού, σας ψήφισε το 40% του 60%.
Και τεσπά,γιατί αρνήθηκε την επιστολική ψήφο ο Σύριζα;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:39
Μα και στα γκάλοπ δεν υπάρχουν τεράστιες διαφορές.Γνωρίζεις ότι σε κάθε μεγάλη πόλη δεν ειναι όλοι γηγενείς, έτσι;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
15:32
Η αποχή ήταν ίδια και στις πόλεις που είναι γεμάτες εκλογικά κέντρα. Κι εννοείται πως είναι πιο δύσκολο σε ένα ηλικιωμένο να μετακινηθεί ακόμα και μέσα στην πόλη.Κι άμα δεν ανέχονται κανέναν;
Να κανω εκατοντάδες χιλιόμετρα επιβαρύνοντας τον εαυτό μου, για να παω στην κάλπη να πω τι;
Ή δεν έχω πρόβλημα όποιος κι αν βγει. Πως θα το πω;"Δεν μου αρέσει κανείς σας;"
Πως θα το πω;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
14:30
Tι όπως; Αμα δεν ανέχονταν κάποιον, θα πήγαιναν να ψηφίσουν κάποιον αλλον.Όπως;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
14:26
Εν τω μεταξύ την επιστολική ψήφο δεν την δέχτηκε ο Σύριζα ενώ την πρότεινε η Ν.Δ είπε χθες ο Καιριδης.Δηλαδή όσοι μένουν και ψηφίζουν στον τόπο κατοικίας τους πήγαν και ψήφισαν όλοι;;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
14:24
H και δείγμα ανοχής. Να τα λέμε όλα.Και μην ξεχνάς πως η αποχή είναι και μέσο διαμαρτυρίας. Είναι μια επιλογή και αυτή.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
14:09
Amber Alert. Χάθηκε ο Μπαξεβάνης...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
13:51
Τώρα γιατί σκέφτηκα τον Πολακη μπορείς να μου πειςΤο να ακούγεται να ψοφήσουν οι γέροι για να μην ψηφίζουν από άτομα "δημοκράτες" και προοδευτικούς, δείχνει σοβαρή ψυχασθένεια που χρήζει άμεσα βοήθεια ειδικού.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
13:47
Αυτός όμως (εκτός από αυτό που λέει εναντίον των ηλικιωμένων τώρα) τους προέτρεπε συνέχεια να μην εμβολιαστούν. Εγώ τους προέτρεπα να εμβολιαστούν. Ποιος ενδιαφέρεται για τους γέροντες περισσότερο;Γιατι να ντραπει;Εσυ δεν ελεγες τα ιδια για τους ανεμβολιαστους; Μοκο λοιπον.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
13:02
Σοβαρά επικίνδυνο όμως.Ακόμα και το ΚΚΕ πιο σοβαρό πρόγραμμα έχει από το ΣΥΡΙΖΑ για το μέλλον της χώρας.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:57
Λέγε τέτοια για να συσπειρώσεις ακόμα περισσότερο την Ν.ΔΑν ο ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί σε πανικό βλέπω ΚΚΕ να φτάνει 8% χαλαρά και η πλεύση να μπαίνει Βουλή.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:53
Της Δήμητρας... το ανάγνωσμα έπαθε ο Βαρουφάκης...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:45
Ειδες γενικότερα την δημοφιλία του; Δεν διαφέρει πολύ από αυτή του Βελόπουλου.Ναι και χθες ο Ολυμπιακός έχασε
Μπορούμε να πούμε πολλά άσχετα, δεν ωφελούν πουθενα
Το ότι ο βαρουφακης είναι μισητός στους νεους ποιος στο ειπε, ο μητσοτακης;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:43
Και το ότι ο Βαρουφάκης είναι μισητό πρόσωπο για την πλειονότητα των νέων το ξέρουμε επίσης. Μην κάνετε πλασματικές και αυθαίρετες ενοποιήσεις γιατί πάλι θα την πατήσετε.Δε μας νοιαζουν τα κόμματα σε αυτή την ανάλυση αλλά η ιδεολογία
Αριστερά ή δεξιά
Το ότι σαν ισχυρό κόμμα η ΝΔ παίζει μπαλα μόνη της το ξέρουμε
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:40
Τα άλλα κόμματα όμως μεμονωμένα δεν τα θέλουν παρά ελάχιστοι. Το έχετε καταλάβει; Ξερεις π.χ πόσο μισητός είναι ο Βαρουφάκης ή ο Βελόπουλος;Κοιτα ακόμα και όντως το exit poll να είναι αντιπροσωπευτικο με συμμετοχή
Αν ΝΔ ψήφισε το 31.5% των νέων συν πόσο ελληνική λύση
Η δεξιά είχε το πολυ 35%
Η (κεντρο)αριστερά πήρε 65% από τους νέους
Οι νέοι δεν θέλουν την δεξιά και τη ΝΔ
Απλώς είναι διχασμένοι και αναποφασιστοι στην κατακερματισμενη αριστερά σε μικρότερα κομματα
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:37
Aν δεν ήταν ο Ανδρουλάκης, άνετα το είχε το 25% με την πρώτη.Το ΠΑΣΟΚ δύσκολα να δει ξανά ποσοστά άνω του 20%. Θεωρώ ταβάνι το 15-20% ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρέψει στο 5%. Γενικά η αριστερά κούρασε με τα παραμύθια της τον Έλληνα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:14
η αντιπολίτευΣΙΣ δεν Ημπορεί; Γοουυυυάααααου!!!και η αντιπολίτευσις δεν ημπορεί να κάνει τίποτε για αυτό.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:12
Τελικά πόσες φορές διέγραψε και ξαναέγραψε ο Σύριζα τον Πολάκη;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
12:04
Παντού ανέβηκε η Ν.Δ. Και σε περιοχές με τουρισμό και μη.Η σεζόν δεν ψηφιζει εκεί που δουλεύει, άσχετο αυτό που λες. Εκεί ψήφισαν όσοι μένουν εκεί και μόνιμα όλο το χρόνο, πού κολλάει με την έννοια της σεζόν που λέμε για νέους κλπ;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
10:03
Ο Σύριζα μείον 15% στα Δωδεκάνησα... Της σεζόν...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:57
Καλά, δε ντρέπεσαι καθόλου; Θεωρείς πως μιλάς με ηθικό πλεονέκτημα τώρα;και σε 4 χρόνια από τώρα περισσότερες παπουδογιαγιάδες θα έχουν "ψοφήσει".
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:28
Mια φορά το είπα. Διόρθωσέ με αν κάνω λάθος. Χαίρομαι πάντως που κάποιοι άγιοι άνθρωποι το έφεραν στο 151 γιατί εξαιτίας αυτου του 180 η Ελλάδα πέρασε τα πάνδεινα.Πάντως, επειδή λες συχνά για 180 βουλευτές για εκλογή ΠτΔ, το Σύνταγμα έχει αλλάξει και πλέον εκλέγεται και με 151 χωρίς διάλυση της Βουλής.
Θεωρώ ότι όσο πιο εύκολα σχηματίζεται κυβέρνηση και εκλέγεται πρόεδρος, τόσο καλύτερα για την Ελλάδα και την οικονομία της.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:09
Καλά τώρα...Δε μπορώ να τα κρίνω ως ανίκανα, αφού δε γίνονται σχεδόν ποτέ γνωστές οι θέσεις τους
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:08
Αποφάσισε. Είναι ανίκανα τα μικρά κόμματα ή όχι;Καθόλου, αφού ούτως ή άλλως μικρότερα κόμματα με κανένα εκλογικό σύστημα δε πρόκειται να ενισχυθούν στο άμεσο μέλλον στην Ελλάδα. Είναι η νοοτροπία μας τέτοια, να στηρίζονται μαζικά κόμματα εξουσίας
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:05
Πονάει η απλή αναλογική;Ακριβώς είναι και αυτό. Στην Ελλάδα η πλειοψηφία του κόσμου δε κάνει τη μετάβαση σε μικρότερα κόμματα
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:02
Δεν θέλεις να το πιστέψεις.δε θα το έλεγα.. απλά εκμεταλλεύτηκε σωστά την ανυπαρξία των υπολοίπων
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
09:00
Και εξαιρετικός ο Μητσοτάκης.Προφανώς όλοι οι υπόλοιποι κοινοβουλευτικοί είναι παλτά.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
08:59
Αν δεν ψήφιζαν οι απόδημοι Έλληνες, το Μέρα25 θα ήταν ακόμα πιο χαμηλά.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
08:55
Μέσα έπεσαν οι δημοσκοπήσεις
Ως αρχικα ευρηματα
Οποιος θελει μπορει να διαβάσει το powergame των προηγουμενων ημερων
Εχει γραψει 2-3 φορές οτι 40%-20% εδειχνε το ασταθμητο δειγμα των περισσοτερων δημοσκοπησεων
Το οποιο το ''πειραζαν'' και το σταθμιζαν οι δημοσκοποι για να μην πεσουν εξω μετα από αυτό που έγινε κυριως ως προς το ποσοστο του ΣΥΡΙΖΑ το 2019
Ως αρχικα ευρηματα
Οποιος θελει μπορει να διαβάσει το powergame των προηγουμενων ημερων
Εχει γραψει 2-3 φορές οτι 40%-20% εδειχνε το ασταθμητο δειγμα των περισσοτερων δημοσκοπησεων
Το οποιο το ''πειραζαν'' και το σταθμιζαν οι δημοσκοποι για να μην πεσουν εξω μετα από αυτό που έγινε κυριως ως προς το ποσοστο του ΣΥΡΙΖΑ το 2019
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
08:52
ΝαιΔηλαδή προτιμούσες μια Δημιουργία κεντρώα υπερφιλελεύθερη
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
08:45
Ο Τζημερος με τον Φαήλο είπα από την αρχή πως ήταν τρομερή αποτυχία. Με τον Βαλλιανατο θα είχε τουλάχιστον διπλάσιες ψήφους.Οι εκλογές στερούν από την πολιτική το τεράστιο κεφάλαιο «Θάνος Τζήμερος» | in.gr
Αντίο στην πολιτική είπε ο Θάνος Τζήμερος, μετά το 0,8% που έλαβε.www.in.gr
LOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOL που θα γράφαμε σε εποχές MiRC στο chat.mad.gr (χρυση εποχη Ιντερνετ 2003-2010) !!!
Έφαγε δούλεμα με το γάντι ο Τζημερος. Να γινει sticky παρακαλω !
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
08:42
Οι κρυφές δημοσκοπήσεις (του προξενείου της Βενεζουέλας; ) που ήταν οι μόνες που έδιναν μπροστά τον Σύριζα... τι απογινανε;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
02:38
Tο ΠΑΣΟΚ το θεωρώ πιο κοντά στην Νέα Δημοκρατία απ' ο,τι στον Σύριζα. Πιο κοντά στην σοσιαλδημοκρατία παρά στην αναρχία...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
02:19
Στην Σουηδία βγήκε πρώτος ο Σύριζα στους ομογενείς. Στην πιο εύπορη χωρα
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
02:07
Συνοψίζοντας...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:50
Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε 200 χιλιάδες ψήφους και το Σύριζα έχασε πάνω από 600 χιλιάδες.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:45
Πόσες χιλιάδες ψήφους παραπάνω πήρε η Ν.Δ και το ΠΑΣΟΚ και πόσες χιλιάδες παρακάτω ο Σύριζα; Σε σχέση με το 2019; Μπορεί να το υπολογίσει κανείς;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:30
Την επόμενη φορά το ΠΑΣΟΚ μπορεί να περάσει τον Σύριζα στα Τέμπη.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:18
Πιστεύω ότι θα διαλυθούν τα μικρά κόμματα. Η Ν.Δ ήδη είναι κοντά στις 150 έδρες με απλή αναλογική.Ναι αλλά δεν υπάρχει κανένας να συσπειρώσει το αντι-ΝΔ μέτωπο.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:16
Με ενισχυμένη δε θα πάμε;Ναι επειδή υπάρχει πόλωση στα δύο μεγάλα. Τώρα δεν θα υπάρξει πόλωση. Με 20% διαφορά δεν γυρνάει αυτό ούτε με κάθοδο Του Θεού. Αυτές οι δεύτερες εκλογές θα είναι πολύ διαφορετικές από τις άλλες.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:11
Εγώ πάλι βλέπω να διαλύονται ακόμα περισσότερο τα μικρά κόμματα. Σε δεύτερες εκλογές ποτέ δεν ενισχύονται τα μικρά. Εκτός και αν ανατραπούν όλα τα προγνωστικά.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:09
Ευνοεί κυρίως τα συσπειρωμένα κόμματα. Δηλαδή κυρίως την Ν.Δαυτό ευνοεί ακόμα πιο πολύ τον μητσοτάκη...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:02
Άρα ακόμα πιο λίγοι ψήφισαν Μέρα25. Γύρω στο 1.7% δηλαδη επί του συνόλου των εγγεγραμμένων.40% και η αποχη
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
01:00
Ναι. Και δε θα είχαμε πρόβλημα να επιλέξουμε πρόεδρο της Δημοκρατίας σε 20 μήνες.Ν.Δ. 171, ΣΥΡΙΖΑ 60, ΠΑΣΟΚ 34, ΚΚΕ 22, Ελ. Λύση 13 θα ήταν οι έδρες με τα ίδια ακριβώς ποσοστά αν είχαμε σύστημα ενισχυμένης αναλογικής. Έτσι τα υπολογίζω.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:53
Αν είχαμε ενισχυμένη αναλογική, η Ν.Δ θα είχε περίπου 170 βουλευτές και δεν θα πηγαίναμε σε δεύτερες εκλογές.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:43
Θα σπάσει όλα τα ρεκόρ.Αναμένουμε αν το ΠΑΣΟΚ καταφέρει να ανακάμψει επιπλέον στις επόμενες εκλογές. Η ΝΔ θεωρώ ότι και στις δεύτερες εκλογές θα κυμανθεί γύρω στο 40-42%.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:35
Nα ναι καλά όσοι το ψήφισαν.Ελληνική συνταγματική αναθεώρηση του 2019 - Βικιπαίδεια
el.m.wikipedia.org
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:23
Ευτυχώς. Ποιος καλός άνθρωπος το έκανε;Έχει αλλάξει αυτό στην τελευταία συνταγματική αναθεώρηση πλέον αν δεν συμφωνήσουν βγαίνει και με 151.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:12
Μάλλον οι ψηφοφόροι δεν θέλουν και άλλες εκλογές μετά από 20 μήνες εξαιτίας της εκλογής για πρόεδρο της δημοκρατίας. Εκτός κι αν η Ν.Δ βγάλει 180 βουλευτές.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
22-05-23
00:08
Για ποιο λόγο κατά την γνώμη σου;Μεταπολεμικά (από το 1945 δλδ) μόνο ο Καραμανλής το 74 κατάφερε να έχει υπερδιπλάσιο ποσοστό από το δεύτερο κομμα. Αλλά το να έχεις υπερδιπλάσιο ποσοστό έχοντας ήδη κυβερνήσει τα 4 προηγούμενα χρόνια νομίζω είναι ανεπανάληπτο.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:57
Συγνώμη αλλά ξέρει κανείς πόσες φορές διέγραψαν και ξαναέγραψαν τον Πολάκη στον Σύριζα;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:49
H Eλλήνων συνέλευΣΙΣ τι απέγινε;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:38
Και τον Ανδρουλάκη βολεύει η αυτοδυναμία της Ν.Δ. Δε θα χρειαστεί να συνεργαστεί.Εγώ πιστεύω ότι πολλοί θα θέλουν να γυρίσουν στο ΠΑΣΟΚ πλέον. Γενικά υπάρχουν αρκετά ερωτηματικά. Θεωρούσα τον Ανδρουλάκη ξεγραμμενη περίπτωση αλλά η αυτοδυναμία Μητσοτάκη νομίζω ότι είναι ότι πιο ονειρικό για αυτόν. Δεν θα χρειαστεί να μπει σε συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και θα πάει να χτυπήσει για δεύτερο κόμμα στις επόμενες.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:35
Και είχε βροχερό καιρό και ψύχρα. Δεν βγαίνουν εύκολα οι ηλικιωμένοι αν και είδα αρκετούς με την ομπρελίτσα τους.To 60% δεν είναι μικρή συμμετοχή.
Από τους 5.496.362 που ψήφισαν, 2.184.778 ψήφισαν ΝΔ. Μια χαρά βγαίνει συμπέρασμα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:30
Στο 92,6% είναι η επικράτεια...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:26
Πιστεύεις οτι μπορούν να αλλάξουν πολύ;Εγώ αύριο με τα τελικά θα κάνω πολιτική ανάλυση των αποτελεσμάτων
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:25
Αν είναι ολυμπιακός και σύριζα δεν νομίζω.Ο Πολακης είναι ακόμα λαλίστατος η όχι;;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:23
Οι απόδημοι ενσωματώθηκαν;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:19
Kαλά. Συνέχισε τότε τον εποικοδομητικό διάλογο.Σε εμένα έκανε νταμπλ σκορ;;
Εγώ είμαι ικανοποιημένος από την επίδοση αυτού που ψήφισα. 7,2% και 26 έδρες υπέρ του λαού. Αυτά τα νταμπλ σκορ να τα λέτε να χαίρεστε. Δεν με πληγώνουν και ιδιαίτερα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:12
Ετσι οπως πας συνέχισε και η Ν.Δ θα κάνει νταμπλ σκορΤο μεγαλύτερο πάρτυ θα το έχουν στήσει τίποτα παιδεραστές πάντως σαν τον Λιγνάδη και τον Μίχο. Μεγάλη νίκη.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
23:05
Κι εγώ αυτό πιστεύω.Αλλά η κοινωνία της Ελλάδας είναι πιο προοδευτική από ποτέ πιστεύω.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:52
Και ξέρεις γιατί στην Ροδόπη βγήκε ο Σύριζα, ε;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:43
Έβαλε ο Σύριζα;
O μόνος λόγος που έχασε η ΝΔ στην Ροδόπη είναι ότι δεν έβαλε μουσουλμάνο υποψήφιο.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:26
Έχουν φύγει ήδη πολλές στην Ν.Δ και το ΠΑΣΟΚ.Δεν παίζει να φυγουνε ψηφοι από τον συριζα;
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:20
Για να καταλάβει ίσως ο Τσίπρας πόσο ισχυρό είναι το μπατσάκι.Αδιανόητο το ποσοστό που πήρε το ΠΑΣΟΚ με τέτοιο αρχηγό...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:18
Αυτά τα Hounda Kouli πληρώνει ο Σύριζα. Απορώ γιατι δεν το κατάλαβαν και ξαναπήραν τον Πολάκη...Ο Μητσοτάκης μετά τις παρακολουθήσεις ακολούθησε την καλύτερη τακτική. Αυτή του να μην μιλάει. Ένα εξάμηνο κράτησε πολύ χαμηλό προφίλ για να μην δημιουργήσει αρνητικές εντυπώσεις στους αναποφάσιστους της ΝΔ. Με τρομάζει καμία φορά η προετοιμασία που έχει και το πώς αντιμετωπίζει εσωτερικές κρίσεις.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:13
O πιο low profile ήταν ο Μητσοτάκης. Τα mamiessai mitso και τα συνεχή pederes δεν πέρασαν γιατί απλά δεν είναι πολιτικός λόγος.Μάλλον είναι πολύ ιδιότροπος και είναι τεράστιο αρνητικό για πολιτικό.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:11
Πρώτη φορά οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω σε ότι αφορά τη ΝΔ. Έδιναν 7 μονάδες διαφορά και τελικά ήταν 20.
Κατα τα άλλα την ευννοούσαν σύμφωνα με κάποιους
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
22:04
Εξαιρετική η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων στις 10 η ώρα - 76,2%. Ενα μεγάλο μπράβο.
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
21:44
Νομίζω πως είναι μια τρομερή ευκαιρία για το πασόκ μποστά σε ένα υπο διάλυση σύριζα. Οι ψηφοφόροι έκλεισαν το μάτι στο Πασόκ.Να ζητήσω συγνώμη και από τον @juste un instant
Αυτόματη ένωση συνεχόμενων μηνυμάτων:
Με εκείνο τον παπα που έσπαζε τράπεζες;Μία λαϊκή επανάσταση καλλίτερα
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
21:37
Παραίτηση Τσίπρα και προσωρινός πρόεδρος ο Λεμονής :-P
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
21:33
24% πάνω η Ν.Δ στην Β. Θεσσαλονίκης...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
21:31
Καλή η αναλογική
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.
21-05-23
21:28
Η διαφορά πλέον είναι σε διαστάσεις Τζον Χολμς...
juste un instant
Επιφανές μέλος
Ο Βασίλης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Μας γράφει απο Αφρική. Έχει γράψει 31,556 μηνύματα.